دوتکه شدن پیکر و 40 سال مفقودالاثری، ایثار خلبانان ارتش در نیروی هوایی

برای گرامیداشت یاد خلبانان شهید نیروی هوایی ارتش در آبان ماه، زندگینامه این شهیدان والامقام را در گزارش زیر مرور می کنیم. مطالب این گزارش از پایگاه اطلاع رسانی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران اقتباس شده است.

شهید خلبان سید علی اقبالی دوگاهه

سیدعلی اقبالی، زاده ۷ مهر ماه ۱۳۲۸ محله دوگاهه پایین بازار رودبار گیلان بود. او مدرک دیپلم خود را از دبیرستان امیرکبیر تهران گرفت و در ۱۳ آذرماه ۱۳۴۶ به استخدام نیروی هوایی درآمد.وی پس از گذراندن آموزش‌های تخصصی و مهارت‌های فنی و انجام پرواز مقدماتی با هواپیمای پاپ و اف-۳۳ در دانشکده پرواز، در ۲۵ مرداد ۱۳۴۷ برای تکمیل دوره خلبانی به پایگاه هوایی ویلیامز شهر فنیکس ایالت آریزونای آمریکا فرستاده شد. کسب رتبه نخست در بین بیش از 400 دانشجوی خلبانی از کشورهای مختلف به عنوان خلبان نمونه این پایگاه را از آن خود کرد.

پس از بازگشت از این دوره، دوگاهه در ۴ بهمن ۱۳۴۸ به عنوان افسر خلبان شکاری تاکتیکی نیروی هوایی ایران فعالیت خود را آغاز کرد. در سال ۱۳۵۳ سروان اقبالی جهت گذراندن دوره کارشناسی تفسیر عکس‌های هوایی و مدیریت اطلاعات و عملیات هوایی دوباره به آمریکا فرستاده شد.

وی در طی دوران فعالیتش مسئولیت‌هایی در پایگاه‌های بوشهر، دزفول، تبریز و ستاد نیروی هوایی تهران داشت و همچنین سرپرست پست‌های راهبردی معلم خلبانی، رئیس شعبه اطلاعات و عملیات فرماندهی گردان ۲۳ شکاری و در معاونت طرح و برنامه نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران افسر ناظر اجرای طرح‌های عملیاتی بود.

سرگرد خلبان سید علی اقبالی پس از انقلاب اسلامی بعد از آغاز جنگ ایران و عراق، با انجام پروازهای شناسایی و آموزشی، داوطلبانه به نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران پیوست.

سرگرد اقبالی در یکم آبان ۱۳۵۹ در یک مأموریت برون‌مرزی به عنوان سرگروه با هدف بمباران یکی از سایت‌های رادار شهر موصل اعزام شد. دو فروند هواپیمای اف-۵ پس از رسیدن به منطقه و عدم مشاهده هدف نخست برای بمباران پادگان العقره در حوالی پایگاه هوایی کرکوک به عنوان هدف دوم، تغییر مسیر دادند. پس از بمباران این پادگان، در راه بازگشت هواپیمای وی مورد اصابت موشک قرار گرفت و در ۳۰ کیلومتری شرق موصل پس از اجکت، سقوط کرد.

پس از سقوط هواپیمای وی و دستگیری استاد خلبان ۳۱ ساله در عراق، به دستور مؤکد صدام حسین مبنی بر برخورد شدید با خلبانان و فرماندهانی که لیستشان در فهرست سیاه ارتش عراق بود به دلیل ضربات مرگباری که این خلبان به نیروهای عراقی وارد آورده بود توسط یگان های بعثی در محل استقرار نیروها، با طناب به دو جیپ بسته شده و بدنش را به دو نیم کرده آنگاه نیمی را در گورستان محافظیه شهر نینوا و نیمه دیگر آن را در قبرستان زبیر شهر موصل به خاک سپردند. پس از ۲۲ سال و با پیگیری کمیته جستجوی اسرا و مفقودین و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، در پنجم مرداد سال ۸۱ بازمانده پیکر سید علی اقبالی دوگاهه به ایران بازگشت و در قطعه شهدای بهشت زهرا (س) به خاک سپرده شد.

شهید خلبان نصرالله اصیل ادب

شهید نصرالله اصیل ادب در فروردین ماه سال 1332 در ورامین به دنیا آمد. با پایان تحصیلات در شهریور ماه سال 1352 وارد نیروی هوایی شد و پس از پایان دوره تکمیلی پرواز در آمریکا در آذرماه سال 1355 به ایران بازگشت و به عنوان خلبان اف 5 انتخاب و به پایگاه چهارم شکاری منتقل شد .

با شروع جنگ به مقابله دشمن پرداخت و تا روز سوم آبان ماه سیزده ماموریت جنگی انجام داد. صبح روز سوم آبان دو فروند اف 5 جهت بمباران شهرک مارد عراق در آنسوی آبادان به پرواز در می آیند که هواپیمای شماره دو به خلبانی ستوانیکم «نصرالله اصیل ادب» روی منطقه هدف پدافند قرار می گیرد و ایشان مجبور به خروج اضطراری می شوند. باد در منطقه در حال وزیدن است و خلبان که به چتر آویزان شده را به سمت شرق هدایت می کند ولی متاسفانه محل فرود ایشان دقیقاً در میدان مینی است و با اولین برخورد از ناحیه پهلو با مین برخورد می کند و در دم به شهادت می رسد.

روز بعد دو نفر بسیجی که ناظر فرود خلبان بودند برای انتقال پیکر ایشان که معلوم نبود شهید شدند یا خیر وارد میدان مین می شوند که متاسفانه هر دو نفر به دلیل برخورد با مین به شهادت می رسند. پیکر این شهید بزرگوار یک هفته توسط نیروهای عراقی کشف و در قبرستان زبیر عراق به خاک سپرده می شود.

شهید خلبان حمید فضیلت

شهید حمید فضیلت در اسفند ماه سال 1327 در تبریز متولد شد. با پایان تحصیلات در آبان ماه سال 1347 وارد نیروی هوایی و در رسته همافری مشغول به خدمت شد. پس از طی دوره همافری در پایگاه های هوایی خدمت خود را آغاز کرد اما به دلیل علاقه ای که به فن خلبانی داشت وارد دانشکده خلبانی شد و پس از پایان دوره پیشرفته پرواز در آذر ماه سال 1355 به ایران بازگشت و بعنوان خلبان اف 5 انتخاب و به پایگاه دوم شکاری منتقل شد.

با شروع جنگ به مقابله با دشمن پرداخت. یک ماه از شروع جنگ گذشته بود که بهعنوان مامور به پایگاه چهارم شکاری اعزام شششد. صبح روز ششم آبان ماه سال 1359 دو فروند اف 5 به خلبانی سروان محمد ورتوان و شماره دو سروان حمید فضیلت جهت بمباران پارکینگ خودروهای زرهی دشمن در دشت موسیان به پرواز در می آیند که پس از بمباران هدف در راه بازگشت هواپیمای شماره دو مورد اصابت موشک قرار می گیرد و ایشان به درجه رفیع شهادت نائل می آیند.

شهید خلبان غفور جدی اردبیلی

شهید «غفور جدی اردبیلی» در سال ۱۳۲۴ در اردبیل به دنیا آمد. پس از اتمام دوره تحصیلی و قبولی در آزمون ورودی، به دانشکده خلبانی نیروی هوایی ارتش راه پیدا کرد. پس از گذراندن دوره مقدماتی پرواز در اواخر سال ۱۳۴۸ برای طی دوره تکمیلی به ایالات متحده فرستاده شد.

با شروع جنگ، بعضی از دوستان او را تشویق به ترک ایران کردند که او در پاسخ به آن‌ها این چنین گفت: این همه هزینه در زمان صلح برای تفریح ما خرج نشده، ما برای چنین روزهایی تربیت شده‌ایم. در زمان حصر آبادان در اوایل جنگ، خواستار حضور در جنگ می ‌شود. در حین عملیات در نزدیکی بصره متوجه حضور بیش از ۴۰ فروند تانک استتار یافته می شود که لوله‌های آن‌ها به مشابه دودکش منازل است. عملیات سنگین شروع و موفق می‌شوند لشکر ۹ زرهی عراق را که از قدرتمندترین لشکرها در عراق بود را نابود کنند. با اصابت گلوله توپ به جنگنده در عراق، خلبان جدی، جنگنده را به خاک ایران می‌رساند تا در خاک عراق سقوط نکنند و بالاخره در ۷ کیلومتری ماهشهر-آبادان به شهادت می رسد. او در مدت ۴۵ روز اوایل حضورش در جنگ، بیش از ۸۰ پرواز عملیاتی انجام داد و در هر عملیات از خانواده اش حلالیت می‌طلبید.

او در ادامه برای انجام وظیفه به پایگاه سوم شکاری همدان منتقل و سپس در شهریور ۱۳۵۵ برای طی دوره امنیت پرواز از آذر مرداد ۵۵ تا مرداد ۵۶ دوباره به ایالات متحده سفر کرد. پس از مراجعت، به پایگاه ششم شکاری بوشهر بازگشت. این پایگاه آخرین پایگاه خدمتی جدی بود. با شروع جنگ در حالی که سمت فرماندهی بازرسی و امنیت پرواز پایگاه را به عهده داشت فعالانه وارد صحنه نبرد شد و در جریان جنگ در خاک عراق مورد اصابت پدافند نیروهای بعثی عراقی واقع شده و پس از طی ۵۰ کیلومتر در خاک ایران سقوط کرده و به درجه رفیع شهادت نائل آمد.

پس از آن پیکر جدی به تهران و از آنجا به وسیله یک فروند هواپیمای سی-۱۳۰ به پایگاه دوم شکاری منتقل شد. تشییع جنازه بسیار با شکوهی که با مقارن ایام عزاداری حسینی بود، با حضور اهالی اردبیل برای جدی برگزار و به مدت یک هفته در شهر عزای عمومی اعلام شد. از آن تاریخ آغاز حرکت دسته‌های عزاداری شهر از مقابل منزلپ دری شهید جدی به رسمی ماندگار بدل شده است.

شهید خلبان ابراهیم امیدبخش

شهید «ابراهیم امیدبخش» در مرداد سال 32 در روستای آبشیرین گچساران دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در دوگنبدان گذراند و در سال 51 وارد دانشکده خلبانی نیروی هوایی شد. برای تکمیل دوره خلبانی عازم آمریکا شد و به دلیل موفقیت های زیاد در دوره های آموزشی چندین مدال کسب کرد. پس از بازگشت به وطن به پایگاه ششم شکاری بوشهر رفت و خلبان اف 4 شد.

وی در چندین حمله هوایی به خاک عراق به عنوان لیدر دسته پروازی شرکت کرد و پروازهای مداوم وی در حمله به مراکز مهم دولت بعث عراق بی نظیر بود. خلبان امید بخش به همراه کمک خلبان ستوان یکم محمد تقی حسینی و سه فروند هواپیمای اف 4 از جمله ماموریت حمله هوایی به سپاه 3 عراق داده شد تا از پیشروی آنها جلوگیری کنند.

در روز 27 آبان سال 59 خلبان امیدبخش و 3 فروند هواپیمای دیگر 6 بار به مراکز مهم عراق شامل مخازن سوخت و تاسیسات مهم در فاو و نیروهای زرهی عراق حمله کردند. این شهید والامقام در راه بازگشت از یکی از ماموریت ها حین بمباران نیروهای پیاده دشمن در اطراف سوسنگرد بر اثر اصابت گلوله پدافند هوایی عراق به درجه رفیع شهادت نائل شد و برای همیشه جاوید الاثر باقی ماند.