۲ هزار شاعر در کنگره شعر دفاع مقدس شرکت کردند

فاطمی در ادامه این نشست با اشاره به تاثیرات فعالیت‌های فرهنگی و هنری اظهار داشت: آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم به اکثر کشورهای اروپای کمک مالی کرد تا بتوانند اقتصادشان را بازسازی کنند اما کشور بلژیک به جای استفاده منابع در حوزه اقتصادی به سمت سرمایه‌گذاری در حوزه فرهنگ رفت و به همین خاطر توانستند نظریات خیلی خوبی در زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی تولید کنند.

وی عنوان کرد: ما نیز در حوزه دفاع مقدس این دورنما را در نظر داریم تا در زمینه فرهنگی فعالیت موثر داشته باشیم. شاید رسیدن به این قله بلند سخت باشد اما دفاع مقدس جریانی است که هرقدر از آن برداشته شود، همچنان فزونی دارد و این فزونی باید به عرصه فرهنگ سرایت کند. حوزه ادبیات دفاع مقدس در حال پوست‌‎اندازی است و دچار تحولات اساسی خواهد شد. در حوزه کتاب دفاع مقدس نیز به لحاظ کمی با عدد خوبی روبرو و از لحاظ کیفی در حال حرکت به سمت کیفی‌سازی هستیم.

معاون ادبیات سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس خاطرنشان کرد: در حوزه شعر راهبرد کیفی‌سازی ادامه دارد و همانطور که اعلام شد هشت هزار شعر به کنگره شعر دفاع مقدس ارسال شده که عدد قابل توجهی است. در کنار شعرهای مختلفی که در کشور تولید می‌شود این تعداد اثر از دفاع مقدس یک وزنه خوب و سنگین است.

فاطمی از انتشار کتاب شعر بیست و یکمین کنگره شعر دفاع مقدس خبر داد و گفت: سعی خواهیم کرد تا 20 اسفند کتاب مجموعه آثار برگزیده بیست و یکمین کنگره شعر دفاع مقدس منتشر شود. مراسم اختتامیه این رویداد با همکاری استانداری فارس و تمام دستگاهی اجرای این استان برگزار شده است. وزارت کشور و وزارت ورزش و جوانان و فرهنگ و ارشاد اسلامی در این کنگره ما را یاری کردند.

وی به جوایز این کنگره اشاره کرد و اظهار داشت: جایزه نفرات اول جشنواره با شرایط اعتباری و وضعیت که فعلاً وجود دارد سه میلیون تومان خواهد بود و جوایز نفرات بعدی نیز بر مبنای این مبلغ محاسبه و پیش‌بینی خواهد شد.

معاون ادبیات سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس به ویژگی‌های این کنگره اشاره و عنوان کرد: از میان تعداد شرکت کنندگان شاعر هفت ساله‌‌‌ای وجود دارد که متولد دهه 90 است که شعر خیلی زیبایی در حوزه دفاع مقدس و انقلاب سروده است. البته سن شاعران بزرگسال ما در این کنگره تا 70 سال بوده است که خیلی جالب است. از همه اقشار جامعه در بین 2 هزار و 450 نفر شاعر وجود دارد که لیست اطلاعات تکمیلی در ویژه‌نامه ما منتشر خواهد شد.

فاطمی اظهار داشت: مراسم اختتامیه بیست و یکمین کنگره سراسری شعر دفاع مقدس ساعت 9 صبح روز سه‌شنبه هفتم اسفند در شیراز برگزار خواهد شد که با حضور 2 مهمان ویژه خواهد بود. در بخش دوم مراسم اختتامیه شاعران برگزیده در بعد از ظهر به شعرخوانی خواهند پرداخت و حدود 150 شاعر در سطح کشور در مراسم اختتامیه حضور خواهند داشت.

وی از برگزاری دو کارگاه شعر در شهر شیراز خبر داد و گفت: ما در حال فعال‌سازی انجمن‌های شعر دفاع مقدس در استان‌ها هستیم که هم‌اکنون سه انجمن را در شیراز، خراسان جنوبی و همدان فعال کرده‌ایم تا در دوره بعدی کنگره کمک کننده تیم مرکزی برگزاری کنگره شعر دفاع مقدس باشند.

معاون ادبیات سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس خاطرنشان کرد: 9 نفر از برگزیدگان جشنواره «ترنم حماسه» که در حوزه سرود، ترانه و مدیحه برگزار شده بود در کنار آیین اختتامیه کنگره سراسری شعر دفاع مقدس تجلیل خواهند شد.

اکرامی‌فر در ادامه این نشست ضمن تشکر از مجموعه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس بخاطر اعتماد به وی، اظهار داشت: اگر بخواهیم بگوییم کنگره چه کاری کرده است، باید بگوییم کنگره چه باید می‌کرد و به عبارتی دیگر اهداف آن را بررسی و ذکر کنیم و سپس متناسب با آن ببنیم که آیا توانسته آن را پوشش دهد یا نه. 

وی به برگزاری جلسات کارشناسی این کنگره اشاره کرد و افزود: بحث جریان‌سازی در حوزه شعر دفاع مقدس از جمله اهداف ما بود. از سال 1391 تاکنون این کنگره تعطیل بوده یعنی عملاً در این حوزه فعالیتی صورت نگرفته است؛ نه اینکه شاعران، شعر نمی‌گفتند؛ نه. یعنی کنگره برگزار نمی‌شده است لذا احیای این فرآیند نیازمند به کار مضاعف داشت.

دبیر بیست و یکمین کنگره سراسری شعر دفاع مقدس تصریح کرد: از طریق شعر، فرهنگ دفاع مقدس به نسل‌ بعد منتقل می‌شود. به عبارت دیگر یکی از ابزارهای جریان انتقال فرهنگی دفاع مقدس، شعر است چراکه شعر ظرفیت‌هایی دارد که برخی از هنرها ندارند. مثلاً شعر با استفاده از زمینه واژگانی و معنایی می‌تواند منجر به انتقال فرهنگ شود. شعر هم‌افزایی دارد یعنی یک شعر به هم‌افزایی ادبی کمک می‌کند و قابلیت تصویرسازی و دریافت ساده دارد. لازم نیست برای دریافت شعر مخاطب داخل سالن سینما بنشیند.

اکرامی‌فر به دیدار با غلامعلی حداد عادل اشاره کرد و گفت: چندی پیش حداد عادل بحثی داشت که تولید شعر کم هزینه است و ما می‌گوییم علاوه بر تولید شعر، مصرف شعر نیز کم هزینه است. چون احتیاج به خرید بلیط آنچنانی نیست و حتی برای شرکت در شب شعرها مجانی می‌توان حضور داشت. در ماشین و خیابان امکان شعر شنیدن وجود دارد بنابراین تولید و مصرف شعر هزینه کمی دارد.

وی تاکید کرد: شعر محیل و مخیل است و قابلیت تاویل پذیری دارد یعنی می‌تواند مخاطب را به خیال خودش ببرد و خیال او را برانگیزد و تجربه‌های مخاطب را افزایش دهد. شعر این قابلیت را دارد که بیشتر از سایر هنرها به فرهنگ دفاع مقدس کمک کند ضمن اینکه شعر مواد و ماده اولیه بسیاری از هنرهای دیگری مانند خوشنویسی، فیلم، سریال و موسیقی در زمینه دفاع مقدس است. یک خواننده اگر شعر نخواند، می‌خواهد چه بخواند؟ خواننده، شعر شاعر را می‌خواند و نوازنده بر اساس شعر موسیقی می‌نوازد لذا شعر یک ظرفیت، قابلیت و توانایی دارد که می‌تواند سایر هنرها را به حرکت در آورد. از این جهت شعر به عنوان یک فعالیت مهم در انتقال فرهنگ دفاع مقدس مطرح می‌شود.

دبیر بیست و یکمین کنگره سراسری شعر دفاع مقدس ادامه داد: هدف دیگر این کنگره انجام دین فرهنگی است؛ همه ما مدیون شهدا، رزمندگان و جانبازان دفاع مقدس هستیم. شاعران نیز دین فرهنگی دارند که باید آن را ادا کنند. بنیاد حفظ آثار با این کنگره زمینه‌ای را ایجاد کرده تا آدم‌هایی که خود را مدیون خانواده‌های شهدا، جانبازان و ایثارگران می‌دانند را ادا کنند. بحث ترویج باور دفاعی در حوزه مقدسات و انباشتگی فرهنگی نیز از اهدف ماست. وقتی شعر تولید می‌شود چیزی را خلق می‌کند که نیست. به عبارت دیگر شاعر یک خالق کوچک است که با خلق فضاها، معانی، نگرش‌ها و نگاه‌های جدید به حوزه معنا می‌افزاید و موجب افزایش فرهنگی و عناصر فرهنگی و بارور شدن فرهنگ دفاع مقدس می‌شود.

اکرامی‌فر اظهار داشت: امسال بحث این بود که اصلاً این کنگره برگزار شود یا کار دیگری مهم است که شورای سیاست‌گذاری به این نتیجه رسید که کنگره شعر دفاع مقدس برگزار شود. شاید این کنگره با توجه به ظرفیت‌ها و قابلیت‌هایی که شعر دارد، نزدیک‌ترین نشان‌ مسیر برای رسیدن به اهدافی است که مطرح شد. حرف اساسی ما این بود که رسانه باید وسط باشد چرا که رسانه یک رکن برای انتقال فرهنگ دفاع مقدس خواهد بود.

وی افزود: متاسفانه کنگره‌های شعر دفاع مقدس همانند جشنواره‌های فیلم نیستند. نرگس آبیارها و ابراهیم حاتمی‌کیاهای شعر در این گونه جشنواره‌ها شرکت نمی‌کنند که معایبی دارد که به نظر من خسران است. چراکه بخشی از نیروهای کارآزموده به جای تولید معنا و شعر فقط استادی می‌کنند و دلیل آن مشکل مسوولین فرهنگی است. مسوولینی که دغدغه فرهنگی ندارد و به عبارتی در حوزه شعر مدیران دغدغه‌مند فرهنگی کم داریم؛ بیشتر کارمندان حوزه فرهنگ هستند. باید دغدغه داشته باشند تا موفق شوند. اگر بخواهیم با شعر فرهنگ دفاع مقدس را جاری کنیم باید مدیران دغدغه‌مند فرهنگی داشته باشیم نه کارمندان فرهنگ.

دبیر بیست و یکمین کنگره سراسری شعر دفاع مقدس علت عدم حضور بزرگان شعر در این کنگره‌ها کم بودن ارزش معنوی جوایز ادبی در جامعه دانست و گفت: وقتی در سینما کسی سیمرغ دریافت می‌کند مورد توجه قرار می‌گیرد اما کسی از دریافت «سرو» شعر شوق‌زده نمی‌شود. یعنی مدیران فرهنگی باید برای این کارها ارزش معنوی و تعریف داشته باشند. باید چنین کنگره‌ای ارزش رقابت برای شاعران بزرگ به وجود آورد؛ شاید خروجی ما چیزی نیست که شاعران را به رقابت ترغیب کند. نفر اول شعر کشور بخاطر 2 میلیون تومان حاضر به رقابت در چنین کنگره‌ای نیست، پس باید جایزه ما جایزه ارزشمندی باشد.

اکرامی‌فر تاکید کرد: امیدوایم بزرگان شعر ایران در کنگره‌ها صرفاً زینت المجالس نباشند بلکه محور فعالیت‌ها باشند. با تلاشی که ستاد مرکزی بنیاد حفظ آثار و همکاری ادارات کل بنیاد انجام دادند چیزی حدود هشت هزار و 439 شعر را در این کنگره بررسی کردیم که آمار خیلی خوبی است. 2 هزار و 450 شاعر، شعر فرستادند یعنی شرایطی فراهم شده تا 2 هزار و 450 نفر درباره دفاع مقدس فکر کرده‌اند تا از کدام زاویه به این همه فداکاری بپردازند که لشکر تکاوران حوزه فرهنگ محسوب می‌شوند و هرکدام حلقه‌های شعری دارند که جریان‌ساز است.

وی به استقبال شاعران مازندرانی اشاره داشت و ادامه داد: از استان مازندران یک هزار و 600 شعر به دست ما رسیده که بیشترین آمار است و از خراسان رضوی یک هزار و 133 شعر رسیده است، این تعداد شعر خیلی خوب است. به نظرم فعالیت خوبی صورت گرفته و آدم‌ها و سرشاخه‌های خوبی در استان‌ها فعال شده‌اند که مرجع‌های ادبی هر استان هستند. مثلاً در خراسان رضوی محمدکاظم کاظمی و عباس ساعی وارد حوزه شده‌اند و کارگردانی و مدیریت کار را برعهده دارند.

دبیر بیست و یکمین کنگره سراسری شعر دفاع مقدس گفت: داوری این کنگره در سه مرحله انجام شده است. داوری استانی در مرحله اول در استان‌ها انجام شد و منتخبین در مرحله کشوری داوری مقدماتی شده‌اند و داوری نهایی توسط تیم 10 نفره داوری انجام شده است و در هر پنج بخش «دفاع مقدس»، «جنگ نرم»، «شهدای شاخص»، «مقاومت بین‌الملل و مدافعین حرم» و «کودک و نوجوان» سه برگزیده اول، دوم و سوم خواهیم داشت.

گرامی در این نشست اظهار داشت: سازمان ادبیات یکی از زیرمجموعه‌های عملیاتی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس است که ماموریت‌های مختلفی در زمینه ادبیات، آموزش پیرامون دفاع مقدس و دایره المعارف دفاع مقدس بر عهده دارد.

وی از برگزاری بیست و یکمین دوره کنگره سراسری شعر دفاع مقدس در اسفندماه خبر داد و افزود: برگزاری یک کنگره فرآیند مفصلی دارد که تشکیل دبیرخانه و داوری آثار از جمله آن است که ما این فرآیند را پشت سر گذاشته‌ایم. این کنگره به همت آقایان محمود اکرامی‌فر دبیر علمی، میربابا دبیر اجرایی و فاطمی معاون ادبیات این سازمان به مرحله پایانی رسیده است. مراسم اختتامیه این رویداد سه‌شنبه هفتم اسفندماه در شهر شیراز برگزار خواهد شد.

رییس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس خاطرنشان کرد: در 40 سالگی انقلاب شاهد برگزاری بیست و یکمین دوره این رویداد هستیم که چند سالی با وقفه همراه بوده و اولین بار در سال 71 در خرمشهر و سپس در ارومیه، سنندج، ایلام، دزفول، آبادان، اصفهان، قزوین، خرم‌آباد، تهران، کرمانشاه، هرمزگان، فارس، یزد و تبریز برگزار شده بود و امسال مراسم پایانی این رویداد در شهر شیراز خواهد بود.

گرامی با طرح این سوال که چرا بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس به بحث شعر می‌پردازد، گفت: ادیبان و نویسندگان ارزش فرهنگی هرکاری را به خوبی متوجه می‌شوند. ما اگر در سال‌های دفاع مقدس کاری انجام داده‌ایم براساس وظیفه و تکلیف بوده اما تاریخ را کسان دیگری می‌نویسند. این مهم با زبان ادب و هنر بهتر و بیشتر تاثیرگذار خواهد بود.

وی گفت: در میان هشت هزار و 400 قطعه شعری که امسال از شاعران دریافت کرده‌ایم، شاهد حضور شاعران جوانی بودیم که آن دوران را درک نکرده بودند و از طریق مطالعه با فعالیت ایثارگران آشنا شده بودند. سال 71 ما با 55 شاعر و 600 اثر کنگره را شروع کردیم درحالی که امروز 2 هزار و 450 شاعر، هشت هزار و 439 شعر خلق کرده‌اند.

رییس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس اذعان کرد: تحولی در حوزه ادبیات صورت گرفته است. در بحث نشریه و مجوزهای نشر و چاپ تحولاتی تساعدی شکل گرفته است. در بیست و یک دوره کنگره شعر دفاع مقدس هر سال شاهد پیشرفت هستیم و در40 سال به طور میانگین هر 2 سال یک کنگره داشته‌ایم که ویژگی این کنگره‌ها ترویج فرهنگ دفاع مقدس همراه با تولید اثر بوده است و مراسم پایانی اختتامیه به عنوان نمادی برای تقدیر و تشکر برگزار خواهد شد.

گرامی خاطرنشان کرد: مرحله اول این کار به طور کامل در استان‌ها برگزار شد. یعنی انگار کنگره‌های کوچک استانی در مراکز استان برگزار شد و آثار بررسی و شعرای برتر معرفی و تجلیل شدند و سپس به مرحله کشوری راه یافتند. چیزی که برای اولین بار شاهد آن بودیم و در سال‌های قبل این اتفاق را نداشتیم.