طرح ریزی و اجرای عملیات نارالرحمه
نوید شاهد: با توسعه جنگ نفتکش ها از سوی عراق، سپاه پاسداران تصمیم گرفت تا دست به یک اقدام اساسی جهت محروم کردن این کشور از تأسیسات نفتی البکر و الامیه بزند.نیروی دریایی سپاه برای اولین بار در 9 شهریور ماه سال 1365 عملیات کربلای3 را برای از کار انداختن کامل اسکله های نفتی عراق در خلیج فارس که به عنوان پایگاه های نظامی از آنها استفاده می شد، به مرحله اجرا گذاشت.
در غروب 9 شهریور حرکت 120 نیروی غواص برای تصرف اسکله العمیه آغاز شد و در ساعت 21 به سوی اهداف حرکت کرده و بعد از یکساعت به بویه 8 رسیدند اما با تغییر ناگهانی وضعیت جویو گرمی هوا و افزایش فورس(نیرو) آب و تلاطم آن، مهارقایق ها مشکل شد و غواص ها نتوانستند طبق زمان بندی انجام شده پیشروی خود را به سمت اسکله الامیه انجام دهند و در ساعت 1 بامداد به عقب بازگشتند. در فردای آن شب مورخ 1365/5/10 بار دیگر نیروی دریایی سپاه ، با کمک غواصهای لشکر 14 امام حسین (ع) موفق شد تا طبق برنامه به اسکله نفتی عراق با نام الامیه حمله کرده و آن را به تصرف خود در آورد.(2)
غواص ها برای رسیدن به اسکله از نقطه رهایی که سه پایه الامیه بود با قایق به 2 کیلومتر جلوتر انتقال یافته و طول 3 کیلومتر باقیمانده را شنا کرده تا خود را به اسکله رساندند. غواص ها با ورود به داخل دریا در 3 ستون به فاصله 2 متر از هم، حرکت خود را به سمت هدف در حالی که شرایط جوّی نامساعد می شد، آغاز کردند.
این عملیات که با غافلگیری کامل و در هوای گرم تابستان و در شرایط هوای شرجی انجام شد، توانست با موفقیت به اهداف خود دست یابد.در این عملیات سپاه موفق شد تا با استفاده از پدافند هوایی دشمن مستقر بر روی اسکله الامیه دو فروند جنگنده عراقی را سرنگون نماید و خلبان یکی از آنها را دستگیر کند. ارتش عراق با روشن شدن هوا علاوه بر بمباران اسکله، با موشک ساحل به دریا نیز به اسکله حمله نمود. این اقدام باعث شد تا تعدادی از اسرای عراقی که هنوز تخلیه نشده بودند کشته و تعدادی از رزمندگان اسلام نیز شهید گردند. پس از این اقدام تجهیزات نظامی دشمن از روی اسکله جمع آوری و رزمندگان اسلام، پایانه نفتی عراق را تخلیه و به مواضع قبلی خود برگشتند.(3)
همزمان با تصرف اسکله الامیه، با انجام عملیات دیگری به اسم نارالرحمه، با پمپاژ نفت از مخازن فاو، اسکله البکر نیز به آتش کشیده شد.طراح و مجری این عملیات، آقای مهندس جمشید سرداری یکی از اعضای قرارگاه نوح بود. مجموع این دو عملیات که نام کربلای 3 را برخود دید، به منظور کاستن از توان دشمن در کنترل منطقه شمال خلیج فارس و نیز مقابله با حملات ارتش عراق به نفتکش ها و کشتی های تجاری و توسعه ناامنی در خلیج فارس صورت گرفت.
اجرای عملیات ناالرحمه روی اسکله البکر
در چنین اوضاعی که مسئولین لشکر 14 امام حسین (ع) سرگرم سازماندهی نیرو و تدابیر ضروری برای تأمین منطقه بودند، فرمانده قرارگاه نوح(حسین علائی) مطابق طرح پیش‌بینی‌شده در طرح مانور عملیات، ضمن آماده‌باش به واحد توپخانه برای اجرای آتش مؤثر روی اسکله البکر، مجدداً تأکیدهای لازم را جهت به آتش کشیدن پایانه نفتی البکر به تیم مهندسی قرارگاه ابلاغ می‌کند.
متعاقب این دستور، کارشناسان بسیجی تیم مهندسی قرارگاه خاتم که به قرارگاه نوح مأمور هستند، بر سرعت فعالیت خود می‌افزایند و با تلاش مضاعف و اجرای یک سلسله اقدامات و عملیات فنی (پمپاژ قوی محتویات لوله‌های نفت فاو-البکر) موفق می‌شوند اسکله البکر را به آتش بکشند. فرمانده قرارگاه دریایی نوح در گزارش خود به فرمانده کل سپاه می‌گوید:
این تیم مهندسی با پمپ‌هایی که داشتند نفت عراق را از فاو به داخل لوله‌ها پمپاژ کرده و با فشاری که بر روی دریچه لوله‌ها درروی اسکله البکر آمد، نفت‌ها بیرون پرید. بعد با توپخانه 155 میلی‌متری روی آنجا آتش ریخته می‌شود و اسکله البکرآتش می‌گیرد و تجهیزات آن از بین می‌رود.(4)
بدین ترتیب دومین موضع استراتژیک دشمن در آب‌های خلیج‌فارس در هاله‌ای از آتش و دود قرار می‌گیرد و دود سیاه و غلیظی اطراف اسکله را می‌پوشاند، طوری که از کناره اروند یعنی از فاصله 35 کیلومتری به‌خوبی قابل‌رؤیت است.
مهندس سرداری، مسئول تیم مهندسی قرارگاه خاتم‌الانبیاء (ص) می‌گوید:
از رأس البیشه دو لوله 48 اینچی می‌رفت به‌طرف البکر ... لوله‌ها پر از نفت بود. نفت‌ها را پمپ کردیم. درنهایت شش پمپ ما (یکی پس از دیگری) شروع کرد به کار کردن. در هر ثانیه 3 تا 4 مترمکعب نفت پمپ می‌کردیم. طی 4 ساعت 300-200 هزار بشکه نفت روی اسکله البکر پمپ کردیم. حدود ساعت 9 بود که ما (یک‌باره) احساس لرزش کردیم، برگشتیم نگاه کردیم شعله آتش روی آسمان بود، مثل یک قارچ بسیار قوی به ارتفاع 100 متر که از فاصله 34 کیلومتری دیده می‌شد. خیلی حجیم بود...انفجار بسیار شدیدی بود.(5) دکل‌های بارگیری اسکله ذوب می‌شد و می‌افتاد پایین. پل بین دو قسمت اسکله ذوب شد و پایین افتاد...(6)
از سویی آب‌های اطراف اسکله که سطح وسیعی از آن آلوده به نفت شده است، به محض انفجار در روی اسکله، آتش‌گرفته و این امر باعث می‌شود تا یک ناوچه اوزای(روسی) دشمن که در کنار اسکله پهلوگرفته است پیش از آنکه موفق به فرار از مهلکه شود در محاصره آتش قرار گیرد و ساعتی بعد به‌کلی از بین برود.
براساس گزارش شنود، نیروهای دشمن ـ که سخت وحشت زده‌شده‌بودند و در محاصره آتش قرار داشتنداز فرماندهان خود در عقبه کمک می‌خواستند و تقاضا می‌کردند از اسکله خارج شوند. برخی از آنها هم از ترس خود را به‌داخل دریا پرتاب می‌کردند.(7)
در ساعت 11:37 فرمانده نیروهای دشمن، مستقر روی سکوی البکر، به رده بالاتر خود گزارش داد که انبار مهمات سبک و سنگین توپخانه‌های مستقر بر سکو، منفجر گردیده و هم اکنون در حال سوختن است. وی سپس افزود: «پرسنل نیروی دریایی مستقر روی سکو هیچ‌گونه مهماتی ندارند و در صورت نزدیک شدن هلیکوپتر و یا ناوچة ایرانی‌ها ، قادر به دفاع کردن نیستیم.(8)
به گفته فرمانده عملیات نارالرحمه (برادر سرداری)این اقدام بزرگ درواقع ماحصل تلاش و فداکاری عده قلیلی از مهندسان متعهد بسیجی است که با تدابیر و استعداد فکری و خلاق خود، طی یک‌رشته مطالعات فنی و کارشناسانه و با احساس مسئولیت آن را به منصه ظهور می‌رسانند. عملیات فوق چنان تحسین همگان را برمی‌انگیزد که از یک‌سو فرماندهی کل سپاه با ارسال پیامی مراتب خرسندی و رضایت خود را از گروه تیم مهندسی اعلام می‌کند و از سوی دیگر، باعث تشدید شور و شعف رزمندگانی می‌شود که از روی اسکله نظاره‌گر ذوب شدن اهرم‌های فشار دشمن در منطقه خلیج‌فارس هستند. بااین‌حال سرپرست گروه تیم مهندسی، با وارستگی تمام ثمره تلاش و شایستگی‌های تیم مهندسی را در مقایسه با عملیات رزمندگان در فتح اسکله العمیه بسیار ناچیز اعلام کرد.
ایشان چنین اظهار می‌کند که: آتش گرفتن اسکله البکر را واقعاً خدا خواست؛ نه بنده و نه گروه ما، کاری نکرده‌ایم. بنده هم آنجا وسیله‌ای بودم که چهارتا پمپ آب را جمع کنم. فکر انجام آن را هم برادر دیگری ارائه داد. ما فقط پشتیبانی کردیم. این کار نسبت به ارزش کار بچه‌هایی که توی آب شنا کردند و آن‌طور روی اسکله العمیه آمدند و عراقی‌ها را کشتند و اسیر گرفتند و اسکله را فتح کردند، ناچیز است. اقدام آنها واقعاً ارزشی دارد که باید در تاریخ ثبت گردد و آن ارزش ایمان است و بهتر است آن را با ارزش‌های مهندسی و تدبیرهای مهندسی مقایسه نکنیم و پرده جلوی شفافیت ایمان که خداوند می‌خواسته این نور را به تمام دنیا نشان دهد، نکشیم. باید دقت کنیم که آنها با همه‌چیز وداع کرده بودند. غسل شهادت کرده بودند. فکرهایشان را کرده بودند و در ارتباط باخدا آمده بودند.(9)
در پی این عملیات، فرمانده عملیات لشکر به شناورهای توپ‌دار و دارای مینی کاتیوشا دستور می‌دهد تا به‌سرعت به‌سوی اسکله العمیه عزیمت کنند؛ زیرا مرکز شنود اعلام کرده که عناصر دشمن درخواست نیروی کمکی، هلیکوپتر و هواپیما کرده‌اند و پی‌درپی تقاضای تخلیه از منطقه را تکرار می‌کنند. (10)
در این عملیات قسمت‌های مهمی از اسکله البکر منهدم شد و تجهیزات آن به‌کلی در آتش سوخت. این اقدام بزرگ با برانگیختن شور و شعف رزمندگان مستقر روی اسکله العمیه، روحیه نیروها را بسیار افزایش داد.(11)
نتایج عملیات
تصرف اسکله الامیه و به آتش کشیده شدن اسکله البکر توسط نیروی دریایی سپاه
پاسداران، مهمترین شوک نظامی پس از عملیات والفجر 8 برای رژیم بعثی تلقی
می‌شود زیرا این سکوها دو چشم مهم رژیم بعثی در خلیج‌فارس بودند و با توجه
به حوزه محدود مانور عملیات دریایی دشمن در آبراه خورعبدالله که آن هم در
تیررس توپخانه ساحل به دریای رزمندگان قرار داشت عملاً موضع و روحیه
نیروهای ارتش بعثی را در ضعف کامل قرار داد.
رزمندگان اسلام سرانجام پس از پشت سرگذاشتن جنگی سخت در حالی که موفق
شده‌اند کلیه دستورات عملیاتی را مطابق پیش‌بینی طرح مانور عملیات به اتمام
رسانند، به ساحل خودی باز گشتند در حالی که 63 نفر از افراد دشمن را کشته و
بیش از 100 نفر را به اسارت در آوردند و بخشی از تجهیزات مهم وپیشرفته
دشمن را به عقب انتقال دادند.
این عملیات تحسین همگان را برمی‌انگیزد، از یک سو فرماندهی کل سپاه با ارسال پیامی مراتب خرسندی و رضایت خود را از گروه تیم مهندسی اعلام می‌کند و از سوی دیگر، باعث تشدید شور و شعف رزمندگان اسلام می‌شود.
با اجرای این عملیات محدود، فصلی جدید در جنگ تحمیلی باز شد و عنصر تازه‌ای وارد معادله و موازنه موجود گردید که بعداً در جنگ های محدود ایران و آمریکا در خلیج‌فارس، اهمیت حیاتی خود را نشان داد.این عنصر، حضور عملیاتی سپاه درمیدان دریایی جنگ تحمیلی بود.
منابع
1- مهدی خداوردی و ... نبرد العمیه (تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: 1375)، ص21.
2- سند شماره 657 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: "عملیات لشکر14 امام حسین(ع) در اسکله العمیه" گزارش راوی لشکر14 درعملیات کربلا3، راوی شهید سید محمد اسحاقی،صص 47 تا48 و 59تا61.
3-اطلس راهنما 6- کتاب آبادان در جنگ،مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ.صص143 تا 145.
4- سندهای شماره 31651 و 31734/ن. مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: حسین علایی فرمانده نیروی دریایی سپاه در گفتگو با راوی مرکز (تهران،1374/7/10).
5- سند شماره 21559/پ.ن. مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: مهندس سرداری فرمانده عملیات مهندسی نارالرحمه در گفتگو با راوی مرکز (تهران،1374/7/10، شماره نوار 31734) صص 23-10.
6- سند شماره 21553/پ.ن. مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: مهندس سرداری فرمانده عملیات مهندسی نارالرحمه در گفتگو با راوی مرکز (تهران،1374/11/20،شماره نوار31651) ص 14.
7ـ مهدی خداوردی و ... نبرد العمیه (تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: 1375)، صص 178 تا 179؛ و ـ گزارش فرمانده قرارگاه نوح به فرمانده کل سپاه؛ و ـ مصاحبه مهندس سرداری مسئول تیم مهندسی قرارگاه.
8ـ سند شماره 15438 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: "گزارش نوبه‌ای و اطلاعاتی شماره 1500"، قرارگاه عملیاتی جنوب)، 1365/6/10 تا 1365/6/12، ص2.
9- سند شماره 21554/پ ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: مهندس سرداری در گفتگو با راوی مرکز( تهران، 1374/4/31 ) صص 17-16.
10- نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، عملیات کربلای3،ص194.
11ـ مأخذ شماره 1، ص 179 تا 180
منبع: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس
