سردار شوشتری در عملیات بیت المقدس
سردار شوشتری عملیات بیت المقدس را بزرگ ترین، وسیع ترین و موثرترین اقدام نظامی ایران در طول جنگ خواند که با آزادسازی خرمشهر موجب شد فضایی برای گفت و گو درباره ی خاتمه ی جنگ ایجاد شود اما چون استکبار جهانی حاضر به پذیرش به شرایط ایران نبود، جنگ ادامه پیدا کرد.
او در تشریح عملیات آزادسازی خرمشهر گفت: «منطقه ی عملیاتی خوزستان ایران با عرض بیش از 300 کیلومتر خود به سه بخش تقسیم می گردد:
- جبهه ی شمالی که در غرب دزفول و شوش قرار داشت و در عملیات فتح المبین (کربلای 2) آزاد شد.
- جبهه ی میانی که شامل منطقه ی نبرد در سوسنگرد و بستان می شد و در عملیات موفق طریق القدس (کربلای 1) آزاد شد.
- جبهه ی جنوبی شمال غرب اهواز و شمال خرمشهر بود که علی رغم توجه برای آزادسازی آن، در دست عراق باقی مانده بود.
بعد از انجام سه مرحله از عملیات های مربوط به آزادسازی خرمشهر، عملیات نصر در 15/10/1359 و عملیات توکل در 20/10/1359 توسط نیروهای سپاه اسلام در این راستا صورت پذیرفت. در آن زمان، «طرح آب اندازی» که توسط سازمان آب و برق خوزستان و زیرنظر نیروهای مسلح در دو منطقه کرخه کور (جنوب حمیدیه سوسنگرد) و جنوب غربی اهواز به اجرا درآمد در طراحی عملیات بیت المقدس مورد توجه و استفاده قرار گرفت، این طرح موجب شد تا عراق در مواضع نامناسب متوقف شده و خطر سقوط و تهدید اهواز از محور سوسنگرد برطرف گردد. در منطقه جنوب غربی اهواز از این طرح هر چند به سود نیروهای ایرانی اجرا شد ولی عراق نیز از آن استفاده کرد و موقعیت خود را در مقابل حملات احتمالی ایران مستحکم نمود.
منظورهای اساسی از عملیات بیت المقدس، تداوم رزم بر علیه دشمن، تهدید بصره، کاهش توازن رزمی دشمن، آزادسازی خرمشهر و خارج نمودن اهواز از توپخانه بود. البته ملاحظات سیاسی در رابطه با بی ثبات نشان دادن رژیم بعث عراق، وادار نمودن عراق به پذیرش شرایط ایران برای پایان جنگ، کاهش فشار مشکلات مهاجرین جنگی در داخل کشور و ایجاد زمینه برای فعالیت های کشاورزی در مناطق حاصل خیز خوزستان نیز مورد توجه بوده است.
این عملیات به طور مشترک توسط ارتش و سپاه ایران طرح ریزی و هدایت و با رمز یا علی بن ابی طالب (ع) اجرا شد. قرارگاه هدایت کننده تحت عنوان (قرارگاه کربلا) با چهار قرارگاه قدس، فتح، نصر و فجر شامل 7 لشکر و 5 تیپ مستقل از ارتش و سپاه عملیات را کنترل و هدایت نمود.
- مرحله ی اول، حمله قرارگاه قدس در شمال و عملیات عبور از رودخانه ی کارون توسط قرارگاه فتح و نصر و تامیل سرپل در غرب کارون.
- مرحله ی دوم، «تثبت سریال تصرفی و ادامه ی حمله برای تامین مرز».
- مرحله ی سوم، «تامین مرز و آزادسازی خرمشهر و ادامه ی نبرد برای تصرف پل نشوه بنا به دستور»
مرحله ی چهارم، «تامین ساحل شرق اروند بنا به دستور»
را به عنوان این عملیات برشمرد.
از دلایل عمده عدم دست یابی نیروهای خودی به بصره و یا تنومه و متوقف ماندن عملیات بعد از آزادسازی خرمشهر یکی از انتخاب تاکتیک عقب نشینی از مناطق جنوب هویزه و شمال طلائیه و کوشک توسط دشمن بود که موجب شد تا نیروی قابل ملاحظه ای را برای حفظ بصره برای خود ذخیره ساخته و از انهدام آن ها جلوگیری نماید و دیگری تداوم عملیات در طول 25 روز نبرد مداوم بود که موجب خستگی و کاهش توان رزمی یگان های گردیده و موفقیتی ادامه ی عملیات را تضمین نمی کرد.
در این عملیات امیر سرلشکر شهید خسرو تاش شجاعانه جنگید و به خیل شهدا پیوست و امیر سرلشکر شهید آزاده قهرمان و سرفراز ایران حسن هداوند میرزایی یک روز قبل از آزادسازی خرمشهر در منطقه شلمچه مجروح شد و به اسارت درآمد و هشت سال بعد در اسارت به شهادت رسید.
به گفته سردار شوشتری در این عملیات بیش از 16 هزار نفر عراقی کشته و زخمی و 17499 نفر به اسارت درآمدند و 550 دستگاه تانک و نفربر، 5 دستگاه سرنگونی 53 هواپیما و 3 بالگرد، ضایعات لجستیکی دشمن به حساب می آمد (اقتباس از خاطرات شهید نورعلی شوشتری)
