عالمی بصیر و روشنفکری زمان آگاه...
گشتاسب كرمانی ) پژوهشگر زرتشتی(
برادرزاده آقامحمدخان قاجار كه باباخان پسر حسینقلیخان جهانسوز بود، در اوایل تاسیس سلسله قاجار پس از آقامحمدخان به نام فتحعلی شاه، بر اریكه سلطنت ایران تكیه داشت. در زمان پادشاهی این سلطان بی اراده عیاش، مرتباً قسمت های مهمی از سرزمین های آباد و حاصلخیز ایران از پیكر پاك و مقدس وطن منتزع و در عوض به وسعت و تعداد حرمسراها و مراكز عیش و نوش این مرد خودخواه و مستبد افزوده میشد. در همین موقع روحانیون واقعی عالیقدر وطن از گفتن حقایق ابا نداشتند و بی چون و چرا دست به افشای واقعیات زدند، خواستار اصلاحات و حفظ حدود و ثغور كشور باستانی خویش بودند و بدین گونه بود كه به دستور همین پادشاه، مردی روحانی، فاضل و آگاه از سالله شیخ صدوق بزرگ به نام ملامحمدمهدی به واسطه انتقاد از دستگاه ظلمانی وقت، از كرمانشاه به یزد تبعید شد و هم او، جد پدر بزرگوار مردی است كه در این نوشتار از او صحبت خواهد شد. بلی گفتار ما درباره فقید سعید، مجاهد نستوه، حضرت آیت الله شیخ محمد صدوقی، امام جمعه و نماینده وقت امام در شهرستان یزد است كه هیچگاه فراموشش نخواهیم كرد و همواره به یاد نیكی ها، خوبیها و بزرگواری های او خواهیم بود.
آیت الله صدوقی كه مورد احترام خاص اهالی یزد اعم از مسلمانان و زرتشتی بودند، در تاریخ 1327 هجری قمری در شهرستان یزد پا به عرصه وجود نهادند. در سن 7 سالگی پدر خود آقا میرزا ابوطالب و در 9 سالگی مادر خود را از دست دادند. ایشان نوه مرحوم میرزا محمدرضای كرمانشاهی بودند و محمدرضا فرزند ملامحمدمهدی«تبعیدی فتحعلیشاه » كه شرح آن آمد.
فقید سعید، صدوقی پس از دست دادن روانشادان پدر عالیقدر و مادر گرامی، تحت سرپرستی و قیومیت پسرعم خود، مرحوم آقا میرزا محمد كرمانشاهی درآمدند و تحت نظر و هدایت نامبرده، تحصیلات خود را در یزد شروع و برای تكمیل تحصیلات در سال 1348 ه.ق به اصفهان و سپس در سال 1349 ه.ق به شهرستان قم مسافرت كردند. مسافرت آقا در قم 21 سال طول كشید و هم در این زمان بود كه با حضرت امام آشنا و دوست شدند و به توصیه و سفارش آن حضرت به یزد مراجعت كردند و برای همیشه و تا پایان عمر، در این شهرستان اقامت گزیدند.
نامبرده چنان محبوب اهالی شده بودند كه در مسافرت كوتاهی كه مجدد به قم كردند، عدهای از مردم حق شناس یزد به قم مسافرت كردند و به اتفاق حضرت آیت الله به یزد برگشتند. در همین زمان بود كه اهالی یزد و بخشها و دهات به استقبال شتافتند و گاو و گوسفندهای متعددی را قربانی كردند و سپس كیلومترها راه، ایشان را روی دست بلند كردند و به طرف شهر حركت دادند. آیت الله صدوقی هنگامی كه رهبر بزرگ ملت در پاریس بودند، به پاریس مسافرت كردند و مدت 12 روز در خدمت حضرت امام بودند. آیت الله فقید به واسطه خدمات ارزنده ای كه به اهالی از هر مذهب و ملیتی داشتند، به حق رهبر شایسته ای برای مردم بودند و به سبب صفات نیك و حمیده ای كه داشتند و مورد احترام امام و مردم بودند، رسیدگی به اوضاع نقاط دیگر كشور نیز به عهده ایشان واگذار میشد. طبس، كرمانشاه و كردستان از این قبیل بودند.
خصائل نیك انسانی، محبت، دوستی و وظیفه شناسی صدوقی سبب شده بود كه حضرت امام در بعضی از امور با ایشان مشورت و در مجمعی از علما و فضلا، شهید صدوقی را نور چشم خود معرفی كنند. همچنین شهید مظلوم و یار و همكار امام، حضرت آیت الله دكتر بهشتی در سفر به یزد در اجتماعی كه در فرودگاه یزد تشكیل شده بود، چنین فرمودند: «پیش از انقلاب و بعد از انقلاب، ما هركاری را كه میخواستیم در سطح مملكت انجام دهیم، ابتدا با حضرت آیت الله صدوقی مشورت میكردیم و اگر ایشان موافق بودند، آن را در سطح مملكت اجرا میكردیم».
آری چنین مرد روشنفكر عالم و بصیری كه جامعه بزرگوار یزد را اداره میكردند و همه مردم بهخصوص زرتشتیان یزد، خاطرات بسیار خوب و شكوهمندی از ا یشان داشتند.
ایشان در تاریخ جمعه یازدهم تیر 1361 در سن 76 سالگی مورد سوءقصد نامردمی اهریمنصفتی قرار گرفتند و به خیل شهدای گلگون كفن عاشق مملكت پیوستند. شهادت و درگذشت این ابر مرد تاریخ اخیر یزد، جامعه یزدی را ماتمزده، اهالی كشور را مغموم، یاران و دوستان و همكاران و به خصوص حضرت امام را داغدار و متاثر ساخت. در این روز بود كه یزد و یزدی بزرگترین حامی و پشتیبان خود را از دست داد و نور چشم گرامی امام بزرگوار با خاطراتی بس نیكو كه ناشی از خدمات بیدریغ و صادقانهاش به جامعه یزد و ملت بزرگ ایران بود، به ابدیت پیوست و در جوار رحمت حق مأوی گزید.
جماعت پاك نهاد زرتشتی، چه در یزد و چه در تهران به مناسبت بزرگواری هایی كه از این عالم ربانی دیده بود، مجلس های یادبود و بزرگداشتی تشكیل دادند.در روز شنبه 19 تیرماه 1361 شاهد و ناظر چنین مراسمی در تالار ایرج زرتشتیان تهران بودیم. در آن مجلس، حضرات حجج اسلام جناب آقایان: صدوقی فرزند برومند آن روانشاد، موسوی خوئینی ها نائب رئیس وقت مجلس، دكتر محمد خاتمی فرزند برومند حضرت آیت الله خاتمی حضور داشتند و كلیه زرتشتیان تهران به پاس گرامیداشت آن جانباخته خوشنام با اندوه تمام شركت نمودند. موبد بزرگ، رستم شهزادی، عضو مجلس خبرگان كه همتای خود را از دست داده بود، از شهید آیت الله صدوقی به خوبی تجلیل كرد. نمایندگان زرتشتیان در مجلس، در انجمن زرتشتیان و سازمان فروهر «جوانان زرتشتی » داد سخن دادند و از فقید سعید به نیكی یاد كردند. در واقع آیت الله صدوقی شایستگی همه گونه احترامات از طرف تمام طبقات و اقشار ملت ایران، حتی دنیا را داشتند.
مراسم ویژه مذهبی ویزشن خوانی كه از طرف موبدان برگزار گردید، یاد وطن دوستان و عاشقان عظمت این مرز و بوم را زنده میكرد. گفتارهای حكیمانه و بی پیرایه دوستان و عاشقان عظمت این مرز و بوم را زنده میكرد. گفتارهای حكیمانه و بی پیرایه علمای اعلام و حجج اسلام حضرات آقایان: موسوی خویئنی ها و دكتر محمد خاتمی در بزرگداشت حضرت آیتالله صدوقی و تشكر از جماعت زرتشتی و اظهار محبت و سپاسگزاری حضرت حجت الاسلام صدوقی فرزند آن بزرگوار درخور توجه بود.
بلی مجلس، مجلسی بود روحانی و سراسر تجلیل، تجلیل از بزرگمردی كه بارها به اتفاق سایر علمای بزرگوار در مجالس بزرگداشت شهدا و جانباختگان زرتشتی در جنگ تحمیلی در آدریان بزرگ یزد شركت و جامعه زرتشتی را رهین محبت های خود قرار كرده بودند. تجلیل از رادمردی بود كه زرتشتیان و مسلمانان یزد در سایه تدبیر و درایت وی آسوده می زیستند.
بلی از این روست كه كلمات آسمانی كه از سوی اهورامزدای یكتا ست، توسط موبدان زرتشتی درباره شادروان آیت الله فقید حاج صدوقی خوانده میشد و در پایان آن چنین ختم میشد كه به بهره روان شهید محراب حضرت آیت الله صدوقی برساد، خدایش بیامرزاد، روح و روانش شاد و بهشت برین جایگاهش باد و این خواسته همه جماعت زرتشتی اعم از روستائی یا شهری یا تهرانی و یزدی و خلاصه همه جای ایران بود، زیرا صدوقی و محبت های او در دل همه جا داشت.
منبع: ماهنامه شاهد یاران، شماره 34
