انسان نمونه، با شخصيت و رستگار (1)

رونمايي ويژگي ها و ابعاد كم نظير شخصيت فرزانه شهيد حاج عماد مغنيه در گفت و گو با افسر فلسطيني، سرهنگ يوسف الشرقاوي

درآمد


سرهنگ يوسف الشرقاوي يكي از فرماندهان نظامي پيشين جنبش آزادي بخش فلسطين «فتح» مي باشد كه در زمان حضور مقاومت فلسطين در لبنان از نزديك عماد مغنيه را مي شناخته است. الشرقاوي همچنين از سال 1981 تا 1992 با اين فرمانده مقاومت اسلامي لبنان ارتباط و همكاري داشته است. در پي شهادت حاج رضوان، خبرنگار پايگاه خبري ايلاف در قدس با اين سرهنگ فلسطيني گفت و گوي مشروحي انجام داده و ناگفته هاي زندگي سراسر جهاد و مبارزه عماد مغنيه و چگونگي ترور او را منتشر ساخته است. او مي گويد كه آرئيل شارون نخست وزير پيشين رژيم صهيونيستي، در سال 2002 مئير داگان را به رياست سازمان موساد منصوب كرد، و اجراي برخي مأموريت هاي پيچيده تروريستي از جمله تلاش براي ترور عماد مغنيه را به او موكول كرد. مأموريت هاي داگان هرگز سري نبوده به طوري كه روزنامه يديعوت احرونوت چاپ تل آويو در سال 2004 طي گزارشي از ناتواني داگان براي ترور عماد مغنيه خبر داد.

داگان در سال 1980 فرماندهي ارتش اسرائيل در جنوب لبنان را بر عهده داشته، و در جريان حمله سراسري سال 1982 به لبنان و اشغال اين كشور، يك تيپ زرهي را فرماندهي مي كرده است. پس از استقرار ارتش رژيم صهيونيستي در لبنان، داگان به رياست اداره هماهنگي ارتش در لبنان منصوب شد. در پي تصدي اين سمت امنيتي و اطلاعاتي، روابط گسترده اي با برخي محافل لبنان از جمله با احزاب دست راستي و شبه نظاميان مسيحي برقرار كرده و دهها تن از شهروندان لبناني و فلسطيني را به استخدام اداره هماهنگي ارتش درآورد. يوسف الشرقاوي در اين گفت و گو، مئير داگان را بازوي ضربتي آرئيل شارون در لبنان توصيف كرده كه براساس پيشينه عملياتي او در جنگ در لبنان و در نوار غزه به رياست موساد منصوب شده است. پس از ترور شهيد عماد مغنيه در محله كفر سوسه در جنوب دمشق بسياري از نمايندگان پارلمان رژيم صهيونيستي، اين اقدام ناجوانمردانه را به داگان تبريك گفتند، و ايهود المرت نخست وزير پيشين نيز درجه او را ارتقا داد نظر به اهميت اطلاعات و ديدگاه هايي كه در اين گفت و گو بيان شده آن را به طور كامل ترجمه و در اختيار خوانندگان قرار داده است. متن گفت و گو را با هم مي خوانيم:

در چه سالي با عماد مغنيه آشنا شديد؟


من در سال 1981 ميلادي با عماد مغنيه آشنا شدم. او را جواني پر شور و متدين يافتم كه در جنبش فتح فعاليت مي كرد.

چگونه اين پايگاه مردمي برجسته را ميان انقلابيون لبنان و فلسطين كسب كرد؟


در حقيقت از اوايل دهه هشتم از قرن بيستم ميلادي نام عماد مغنيه با دو عمليات كيفي پيوند خورد. يكي عمليات شهادت طلبانه شهيد احمد قصير بود كه به انهدام ستاد فرماندهي ارتش اسرائيل در شهر صور در جنوب لبنان منجر شد. اين عمليات از اين نظر حايز اهميت است كه مقاومت فلسطين پس از يورش گسترده ارتش اسرائيل به لبنان در سال 1982 متحمل شكست سنگيني شده بود. دومين عملياتي كه نام عماد مغنيه با آن پيوند خورد، انهدام دو تانك اسرائيلي در منطقه خلده در 10 كيلومتري جنوب بيروت مي باشد. بي ترديد اين دو عمليات، شيوه پيكار و مبارزه مردم لبنان با اشغالگران را متحول كرد، و در شكوفايي مقاومت بي نظير ضد صهيونيستي نقش تعيين كننده داشت.

حاج عماد در آن مرحله با جنبش فتح هم ارتباط و همكاري داشت؟


ارتباط سازماني با جنبش فتح نداشت. ولي مي توان گفت كه ارتباط نزديكي با برخي رهبران اين جنبش داشت. جنبش فتح در آن مرحله از امكانات تسليحاتي فراواني برخوردار بود. عماد مغنيه هم جواني پر شور و انديشه هاي راهبردي در سر مي پروراند. ايشان با همكاري و همفكري برخي همرزمان خود مانند شهيد شيخ راغب حرب در صدد بود استان نبطيه كه مركز جنوب لبنان را تشكيل مي دهد به كنترل خود درآورد. زيرا اين منطقه و روستاهاي اطراف آن از نظر حزب الله يكي از مناطق حياتي به شمار مي رفت. نبطيه يكي از مناطق رزمنده ساز و شهيدپرور جنوب لبنان مي باشد. اولين جرقه مقاومت و نافرماني عمومي در جنوب لبنان توسط شهيد شيخ راغب حرب از اين منطقه آغاز شد.

عماد مغنيه چه نقشي در تحركات ضد صهيونيستي اين منطقه داشت؟


عماد مغنيه يكي از شاگردان سيد محمدحسين فضل الله روحاني برجسته لبنان بود كه روزگاري پدر معنوي حزب الله شهرت داشت. مغنيه با همكاري شهيد راغب حرب و شيخ عبدالكريم عبيد، براي كنترل منطقه نبطيه برنامه ريزي مي كرد. همانگونه كه به آن اشاره كردم استان نبطيه محور ارتباطي بخش هاي شرقي و مركزي جنوب لبنان را تشكيل مي دهد. در مراحل بعدي به ويژه در سال 1989 به روشني پي بردم كه ديدگاه هاي عماد مغنيه تا چه اندازه راهبردي بوده است. مدتي بعد شنيدم كه او تصميم داشته از نظر عملياتي بخش جنوبي بيروت «ضاحيه» را به شهر صيدا متصل كند. چرا كه سلاح هاي حزب الله در ارتفاعات الدامور در جاده بيروت - صيدا انباشته شده است. به همين دليل عماد سعي داشت براي خود پايگاهي در شهر صيدا دست و پا كند.

هدف عماد از طرح اين ابتكارات چه بوده است؟


عماد مغنيه و همرزمان او در صدد بودند فعاليت هاي خود را در جنوب لبنان متمركز كنند. قصد داشتند در برابر اسرائيلي ها خطوط تماس ايجاد نمايند. مي خواستند جاده هاي جنوب از روستاي عبرا در ارتفاعات اقليم التفاح گرفته تا روستاهاي كفر ملكي، كفر متي، جرجوع، جباع، حبوش و عربصاليم در استان نبطيه را در كنترل خود درآورند. اين محور، يك جاده عادي براي تردد عمومي نبود. بلكه يك جاده كوهستاني و عملياتي و رزمي براي رويارويي با اشغالگران صهيونيست به شمار مي رفت.

هنگامي كه با هم ديدار داشتيد درباره چه مسائلي بحث مي كرديد؟


در اين ديدارها درباره اوضاع عمومي و تحولات امنيتي جنوب لبنان بحث و رايزني مي كرديم. ولي او هيچگاه به طور مستقيم و آشكار اهداف خود را بيان نمي كرد. شيوه ها و رفتارهاي عملياتي او در ميدان جنگ اهداف و برنامه هاي او را روشن مي كرد.

ويژگي هاي شخصي او را چگونه توصيف مي كنيد؟


عماد مغنيه، در جامعه، مردي پر جنب و جوش و پر شور بود. ولي در ميدان جنگ مردي آرام و خونسرد بود. زيرا از ابتكارات و طرح هاي نظامي خود اطمينان كامل داشت.

براساس چه ديدگاهي طرح هاي نظامي او را محكم توصيف مي كنيد؟

براساس اين معيارها ... هنگامي كه اسرائيلي ها جنوب لبنان را اشغال كردند، با عمليات مسلحانه كيفي مواجه شدند. در آن مرحله مقاومت هنوز همگاني و فراگير نشده بود. ولي عملياتي كه تحقق يافت، از نظر نظامي قابل قبول بود و اسرائيلي ها را به وحشت انداخت. مانند درگيري هاي منطقه خلده در جنوب بيروت و عمليات شهادت طلبانه احمد قصير در شهر صور. ديري نپاييد كه عمليات جاده خلده به عمليات جاده هوشي مين رهبر جنگجويان ويتنام شهرت يافت. در نتيجه عمليات مقاومت، ضربات سخت و شكننده اي بر نظاميان اسرائيلي وارد آمد. مي دانيد كه هدف اعلام شده اسرائيلي ها از حمله گسترده نظامي براي اشغال لبنان، جلوگيري از شليك موشك هاي كاتيوشا از مرز لبنان به سمت شهرك هاي صهيونيست نشين شمال فلسطين اشغالي بوده است. در حالي كه عماد مغنيه نيز اين موشك ها را براي حمله به شهرك هاي ياد شده تدارك ديده بود.

اين عمليات با همكاري فلسطيني ها تحقق مي يافت؟


مبارزان فلسطيني بازمانده در لبنان با عماد مغنيه و همرزمان او همكاري مي كردند. در اين بحث لازم مي دانم به اين نكته اشاره كنم كه او با محاصره اردوگاه هاي آوارگان فلسطيني در لبنان توسط برخي جريانات لبناني به شدت مخالفت مي كرد.

درباره اين موضوع چه خاطره اي در حافظه تان مانده است؟


در اين باره به جنگ هاي مغدوشه اشاره مي كنم. مغدوشه نام ارتفاعات مشرف بر اردوگاه آوارگان فلسطيني عين الحلوه و بخشي از شهر صيدا در جنوب لبنان است. نيروهاي سازمان آزادي بخش فلسطين در سال 1986 با حمله به پايگاه هاي جنبش امل، اين ارتفاعات را به تصرف خود درآوردند. اين حركت فلسطيني ها براي جنبش امل غافلگير كننده بود. مغنيه در اوج اين درگيري ها در ارتفاعات مغدوشه حضور يافت، و با استقرار رزمندگان حزب الله كوشيد از ادامه درگيري ميان نيروهاي فلسطيني و جنبش امل جلوگيري كند. رزمندگان حزب الله به عنوان نيروهاي حل اختلاف ميان نيروهاي طرفين درگير استقرار يافتند. عماد مغنيه به منظور پايان دادن به اين درگيري ها موضع گيري بسيار مثبتي اتخاذ كرد. همچنين لازم مي دانم از موضع آقاي عبدالهادي حمادي يكي از همرزمان مغنيه و ساير رهبران حزب الله ستايش كنم. در آن مرحله حاج عماد مغنيه و ساير همرزمان او را خوب شناختم. آنان بر مبناي عقيده و ايمان تلاش مي كردند.

چه اقدام مثبتي براي شكستن محاصره اردوگاه ها به عمل آورد؟


اقدامات مثبت و ارزنده عماد مغنيه و همرزمان او قابل شمارش نيستند. به طور مثال آنان زمينه ورود فرستادگان دولت جمهوري اسلامي ايران به منظور شكستن محاصره اردوگاه آوارگان الرشيديه در شهر صور را فراهم كردند. مغنيه همچنين با محاصره اردوگاه هاي آوارگان فلسطيني صبرا و شاتيلا و برج البراجنه در جنوب بيروت توسط جنبش امل به شدت مخالفت كرد.

علت بروز اختلاف ميان عماد مغنيه و نيروهاي وابسته به سازمان آزادي بخش فلسطين چه بوده است؟


اين درگيري هاي تأسف بار در سال 1991 رخ داد. متأسفانه رهبري سازمان آزادي بخش فلسطين مستقر در تونس به نيروهاي خود در لبنان مأموريت داده بود از استقرار رزمندگان حزب الله در ارتفاعات اقليم التفاح در بخش مركزي جنوب لبنان جلوگيري كنند. رهبري «ساف» اين دستور را بنا به تقاضاي احزاب و نيروهاي سكولار لبناني صادر كرده بود. احزاب سكولار عضو جبهه ملي لبنان در تماس با رهبري سازمان آزادي بخش فلسطين، حزب الله را يك حزب فرقه گرا و عامل خطر براي جبهه ملي لبنان عنوان كرده بودند.
در حقيقت اختلاف جبهه ملي لبنان با حزب الله زماني آغاز شد كه ارتش آنتوان لحد وابسته به رژيم صهيونيستي از محور روستاهاي بصاليم و جرجوع و عربصاليم عقب نشيني كرد. اين روستاها دروازه ارتفاعات اقليم التفاح را تشكيل مي دادند. هدف نيروهاي سازمان آزادي بخش فلسطين از مداخله به نفع جبهه ملي لبنان و بر ضد حزب الله برقراري موازنه ميان شبه نظاميان وابسته به طوايف لبنان بود. از سوي ديگر در آستانه برگزاري كنفرانس صلح مادريد، سازمان آزادي بخش فلسطين مي كوشيد در گفت و گوهاي آينده با رژيم صهيونيستي برگ هاي برنده در اختيار داشته باشند، و اين مداخله مقدمه چيني براي آغاز گفت و گوهاي سازش بود.

نام احزاب لبناني را كه از عرفات تقاضاي كمك كردند به ياد داريد؟


جرج حاوي رهبر حزب كمونيست لبنان، و محسن ابراهيم رهبر حزب پيكار كمونيست روابط ويژه با ياسر عرفات داشتند، و از او تقاضاي كمك كردند. جرج حاوي در سال 2007 در جريان انفجار خودروي بمب گذاري شده در بخش غربي بيروت به قتل رسيد.

شما هم به درخواست عرفات براي رويارويي با حزب الله ترتيب اثر داديد؟


در پي اين درگيري ها با عماد مغنيه كه فرماندهي گروه هاي مقاومت حزب الله را بر عهده داشت ديدار كردم. در آن شرايط رزمندگان فلسطيني عمليات مسلحانه ضد صهيونيستي در بيت المقدس انجام دادند. عماد در اين ديدار به من گفت: اميدوارم تلاش هاي خود را روي مبارزه با اسرائيل متمركز كنيد و ما را به حال خودمان بگذاريد. چونكه هدف ما و شما آزادي قدس است».

پاسخ تان چه بود؟


اظهارات عماد مغنيه را با رعايت امانت داري به ياسر عرفات رهبر سازمان آزادي بخش فلسطين منتقل كردم، و او را از پيامدهاي رويارويي با حزب الله برحذر داشتم. اما عرفات هرگز متقاعد نشد. افزون بر نيروهاي وابسته به سازمان آزادي بخش فلسطين، نيروهاي جنبش امل نيز كه با جناح عبدالحليم خدام در حاكميت سوريه متحد بودند در برابر حزب الله ايستادند. هنگامي كه عماد مغنيه احساس كرد تلاش هاي او به منظور جلوگيري از بروز درگيري ناكام شده با تلخكامي به من گفت: «حال شانس خودتان را امتحان كنيد».

آنگاه جنگ آغاز شد؟


جنگ ميان نيروهاي «ساف» و رزمندگان حزب الله در محور روستاي كفر ملكي آغاز شد. در جريان سه ساعت درگيري تعداد 137 تن از نيروهاي فلسطيني كشته شدند. مردان عماد مغنيه شجاعانه و حرفه اي جنگيدند و اجازه ندادند هيچ كدام از پايگاه هاي آنان در محورهاي وادي الليمون تا كفر ملكي كه كليد ارتفاعات اقليم التفاح مي باشد سقوط كند. اين درگيري هاي تلخ و خونين پس از گذشت سه روز پايان يافت.

پس از اين درگيري ها هم با عماد مغنيه ديدار داشتيد؟


پس از گذشت مدتي با او ديدار كردم. زيرا تعدادي از جوانان فلسطيني در اسارت رزمندگان حزب الله بودند.
به ديدار او رفتم و تقاضا كردم آن ها را آزاد كند. بيدرنگ آن ها را آزاد كرده و به من گفت: با وجودي كه هدف ما جنگ با اسرائيل است و نه با شما، اما شما هم نيروهاي تجاوزگر هستيد.

نتيجه اين درگيري سه روزه چه بود؟


حزب الله توانست محور كفر ملكي را به تصرف درآورد، و غرور نيروهاي فلسطيني را بشكند.

منبع:ماهنامه شاهد ياران، شماره 49

ادامه دارد...