بررسی ادبیات دفاع مقدس در کشورهای عربی؛ از ترجمه آثار توسط ناشران عرب تا استقبال کم‌نظیر مخاطبان
جمعیة المعارف لبنان یکی از مؤسسات و انتشاراتهای فعال در زمینه نشر اسلام ناب محمدی(ص) و آرمان‌های انقلاب اسلامی, بیانات امام خمینی (رحمة الله علیه) و امام خامنه‌ای (مد ظله العالی) در لبنان, کشورهای عربی و شیعیان جهان به‌خصوص جوانان است. یکی از اقدامات مهم این مؤسسه ترجمه کتاب‌های دفاع مقدس و توزیع آن در لبنان و کشورهای عربی است.
شیخ حیدر جوهر معاون جمعیة المعارف لبنان میگوید که جمعیة المعارف لبنان از 7 سال گذشته با هدف انتقال فرهنگ جبهه و تجربه‌های فرهنگی اقدام به ترجمه کتاب‌های دفاع مقدس ایران کرده است. این مؤسسه در ابتدای کار خود 10 کتاب را از انتشاراتهای ایرانی گرفته و پس از انتخاب کتاب‌ها و موضوعاتی که برای مجاهدین و مردم لبنانی مورد نیاز است, اقدام به ترجمه آنها کرده است.
او ادامه می‌دهد: در همین زمینه تاکنون 23 کتاب دفاع مقدس ایرانی توسط این مؤسسه به زبان عربی ترجمه شده و هزاران جلد از آنها میان مجاهدین و شیعیان لبنانی توزیع شده و علاوه بر این بعضی از کتاب‌ها نیز برای مسیحیان لبنانی توزیع شده است. نکته قابل توجه این است که در این زمینه سود مالی و تجارت از قبال انتشار و توزیع کتاب‌ها مدنظر نبوده و بنا بر تبادل فرهنگی بوده و جمعیة المعارف فقط هزینه‌های چاپ کتاب را از مخاطبان اخذ می‌کند.
معاون جمعیة المعارف لبنان در خصوص استقبال مردم لبنان از این کتاب‌ها میگوید: اکنون در نسل جدید در لبنان علاقه زیادی در خصوص جبهه ایران و شهدای ایرانی وجود دارد اما اطلاعات زیادی در این زمینه در دسترس آنها نیست. این کتاب‌ها موجب شده است که شیعیان لبنان با شهدا و سبک زندگی و رشادت‌های آنان آشنا شده و موجب تأثیرگذاری بالایی به‌روی جوانان لبنانی شود. بسیاری از رزمندگان لبنانی نام جهادی خود را از نام این شهدا مانند همت, کمیل و غیره انتخاب می‌کنند. بسیاری از رزمندگانی که به فیض شهادت نائل می‌شوند, در وصیت‌نامه‌های خود عنوان می‌کنند که این کتاب‌ها در زندگی آنها تأثیرگذار بوده است. نکته قابل توجه و مهم این است که در نمایشگاه‌هایی که در لبنان برگزار می‌کنیم, دانشجویان لبنانی با توجه به گستردگی مذهبی و عقیده‌ای و دیدگاه‌های موجود از این کتاب‌ها استقبال بسیار خوبی دارند.
جوهر بیان می‌کند: ما علاوه بر لبنان در سایر کشورهای جبهه مقاومت و سایر آنها را توزیع می‌کنیم که بازتاب‌های خوبی در کشورهای عربی مانند فلسطین داشته است. همچنین علاوه بر نسخه چاپی, نسخه الکترونیک کتاب‌ها را به‌صورت رایگان در تمامی کشورهای آفریقایی, آسیایی و حتی اروپایی توزیع می‌کنیم.
انتشارات سوره مهر از جمله انتشارات‌هایی است که آثار فاخر و پرخواننده‌ای در حوزه ادبیات دفاع مقدس به‌چاپ رسانده و همچنین اقداماتی در زمینه ترجمه آثار به زبان‌های دیگر به‌خصوص عربی کرده است. در همین رابطه عبدالحمید قره‌داغی مدیر انتشارات سوره مهر در گفت‌و‌گو با خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا با اشاره به تولیدات این انتشارات در زمینه ادبیات دفاع مقدس میگوید که انتشارات سوره مهر در حوزه دفاع مقدس و بخش خاطرات و ادبیات شفاهی دفاع مقدس کار جدی را از سالیان گذشته آغاز کرده است.
او با ابراز اینکه این تولیدات و ادبیات علاوه بر ایران باید در دنیا منتشر شود, عنوان می‌کند: ما به‌دنبال این هستیم تا بتوانیم آثار خود را در اختیار مردم سایر کشورها قرار دهیم.
قره‌داغی بیان می‌کند: در بخش ترجمه آثار توجه به ترجمه آثار و انتشار آن در کشورهای دیگر و ارائه ادبیات متناسب با فرهنگ کشور مقصد مهم است. ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس بعد از انقلاب شکل گرفته و این نوع ادبیات صرف بیان خاطره نیست, بلکه این یک ادبیات جدیدی است که تمام شاخصهای ادبی در آن رعایت شده اما پایبندی به خاطرات و مستندات تاریخی هم دارد. همچنین این ادبیات باید متناسب با فرهنگ جوامعی که کتاب در آن ترجمه میشود باشد, بدین معنا که هدف صرفاً ترجمه نباشد بلکه انتقال فرهنگ متناسب با فرهنگ کشور مقصد باشد.
مدیر انتشارات سوره مهر به لزوم انتشار و توسعه ادبیات دفاع مقدس در کشورهای عربی اشاره می‌کند و میگوید: با توجه به اینکه در کشورهای عربی ادبیات جدید مقاومت شکل گرفته و باید ادبیات دفاع مقدس در سایر کشورها باید معرفی و شناخته شود، برای معرفی این آثار باید از شیوه‌های مختلفی استفاده کنیم.
قره‌داغی اعتقاد دارد که در این زمینه, آثار باید در خود کشور مقصد ترجمه شود و مترجم‌هایی از همان کشورها آثار را ترجمه کنند. او در ادامه سخنانش میگوید: در همین زمینه سوره مهر ارتباط خوبی با چند ناشر لبنانی از جمله جمعیة المعارف و انتشارات «میم» لبنان برقرار کرده و ماحصل آن ترجمه 30 جلد کتاب دفاع مقدس و کودک است که توسط این دو انتشارات صورت گرفته که البته این آثار برای جامعه عرب‌زبان لبنان و متناسب با فرهنگ آنها مناسب‌سازی شده است و الحمدلله به تیراژهای خوبی رسیده و عمدتاً از یک چاپ فراتر رفته‌اند.
قره‌داغی در خصوص دریافت حق التألیف کتب از ناشران عنوان می‌کند: به‌دلیل اینکه هدف ما از این امر ترویج است، در توافقی که با مؤلف داریم، برای چاپ اول این موضوع را حل کردیم اما اگر انتشار آثار جنبه تجاری پیدا بکند حتماً حقوق مؤلف در آن رعایت خواهد شد.
مدیر انتشارات سوره مهر همچنین میگوید که علاوه بر تفاهم با ناشران عربی تفاهمی را با بنیاد اسلامی صدرا روسیه داشته است که در سال گذشته قریب به 19 عنوان از کتاب‌های این انتشارات به زبان روسی ترجمه شده و همچنین تعاملاتی را با کشورهای هند و پاکستان برقرار کرده است.
