از اردوگاههای حزب بعث تا آسمان شهادت؛ روایت شهیدان غریب در اسارت
در میان هزاران حکایت از هشت سال دفاع مقدس، بخشی کمتر دیده شده، اما عمیقاً تکاندهنده وجود دارد؛ سرگذشت رزمندگانی که پس از اسارت، در زندانها و اردوگاههای رژیم بعثی به شهادت رسیدند. این شهیدان، نه در میدان نبرد که در سلولهای تاریک و اردوگاههای هولناک دشمن، مظلومانه جان باختند و نامشان در دفتر ایثار، بهعنوان «شهدای غریب» جاودانه شد.
به گزارش نوید شاهد ایلام؛ محمدرحیمی، مدیر کل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان ایلام ضمن بزرگداشت نام و یاد شهدای جنگ تحمیلی به ویژه شهدای غریب در اسارت این شهدای مظلوم را سند جنایت حزب بعث دانست و گفت: هشت سال جنگ تحمیلی نماد ایثار و فداکاری مردانی بود که لحظهای از مرام و فداکاری خود عقب ننشستند. بسیاری از این رزمندگان، پس از اسارت، با شکنجههای جسمی و روحی زیادی مواجه شدند. محرومیت از دارو، غذا و ارتباط با خانواده، شرایطی طاقتفرسا برای آنان رقم زد.
دشمن تلاش کرد با فشارهای مداوم، روحیه مقاومت آنان را درهم بشکند، اما ایمان و باورشان به آرمانهای انقلاب اسلامی، سد محکمی در برابر این فشارها شد. در این میان تعدادی از آنها به سبب شرایط بد اردوگاهها به شهادت رسیدند و امروزه با نام شهدای غریب در اسارت در آسمان شهادت و مقاومت میدرخشند. چهار شهید غریب در اسارت استان ایلام به نامهای علیجان شریفی اهل روستای جانجان شهرستان چرداول، حسن صفا اهل شهرستان دهلران، خدایار کاوری اهل روستای بلوطستان مهران و علیاکبر ملکی اهل روستای چغاسبز چرداول مایه افتخار کشور و سمبل شجاعت و غیرتند.
اسرای ایرانی تا آخرین نفس مقاومت کردند
طبق روایات و گزارشهای آزادگان بازگشته از اردوگاهها، اسرای ایرانی حتی در سختترین شرایط، نماز و دعا را ترک نمیکردند همین روحیۀ معنوی آنها سبب شد که تا لحظۀ شهادت دست از آرمانهای خود نکشند. رحیمی در این مورد خاطرنشان کرد: اسرای جنگ تحمیلی با روحیهای مثالزدنی، همدیگر را به صبر و امید دعوت میکردند. شهادت در اسارت، نشانهای از ایستادگی آنان در برابر دشمنی بود که میخواست هویت و ایمانشان را نابود کند، اما نمیدانست با این کار ایمان و شجاعت و مقاومت آنها دو چندان میشود.
مدفن شهدای غریب در اسارت یادمان مقاومت در غربت است
اسرایی که در اردوگاههای حزب بعث به شهادت میرسیدند در جایی که مخصوص دفن این شهدا بود غریبانه به خاک سپرده میشدند رحیمی در این خصوص بیان داشت: این شهیدان، دور از وطن و خانواده، بینام و نشان در خاک عراق دفن شدند یا پیکرشان سالها بعد به کشور بازگشت. غربت آنان، سندی بر مظلومیت و قساوت دشمن است؛ اما مقاومتشان، همانند چراغی برای نسلهای آینده باقی مانده است.
ثبت روایت شهدای غریب در اسارت یک تکلیف مهم است
رحیمی شهدای غریب در اسارت را تنها یک روایت تاریخی ندانست و گفت: بزرگداشت نام و یاد شهدای غریب در اسارت مسئولیتی است برای رسانهها و جامعه تا مظلومیت و مقاومت آنان را زنده نگه دارند. این کار، ادای دین به کسانی است که در بند اسارت، آزادگی را معنا کردند و با خون خود نوشتند که حتی در زندان دشمن، هم میتوان آزاده زیست.
وی ادامه داد: در میان روایتهای هشت سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، بخش کمتر دیدهشدهای وجود دارد و آن هم سرگذشت رزمندگانی است که پس از اسارت، در زندانهای رژیم بعثی به فیض شهادت رسیدند. این شهیدان، نه در میدان نبرد که در سلولهای تاریک و اردوگاههای مخوف دشمن، مظلومانه جان باختند و نامشان در فهرست شهدای غریب ثبت شد. ما باید به طور ویژه به این شهدا بپردازیم، چون مقاومت آنان در غربت، سندی بر مظلومیت و قساوت دشمن است و البته چراغی برای نسلهای آینده است.
بزرگداشت شهدا تنها یک مراسم نمادین نیست
امروز، یاد کردن از شهدای غریب در اسارت، تنها یک روایت تاریخی نیست؛ بلکه مسئولیتی است برای رسانهها و جامعه تا مظلومیت و مقاومت آنان را زنده نگه دارند. رحیمی در ادامه تأکید کرد: برای ادای دین به کسانی که در بند اسارت، آزادگی را معنا کردند و با خون خود نوشتند که حتی در زندان دشمن هم میتوان آزاده زیست باید برنامههایی در خور شأن آنان تدارک دید و اجرا کرد. در این میان زنده نگه داشتن نام و یاد آنها برای جامعه بهویژه نوجوانان و جوانان از اهم واجبات است. در واقع هم باید یاد و نام آنان را زنده نگه داشت و هم فرهنگ مقاومت و ایثارشان را به نسلهای آینده منتقل کرد. این کار با برگزاری مراسم، تولید آثار فرهنگی و رسانهای، حمایت از خانوادههای شهدا و آموزش در مدارس و دانشگاهها محقق میشود.
رحیمی در ادامه به ذکر راهکارهایی برای بهتر برگزار کردن بزرگداشت شهدای غریب در اسارت پرداخت و بیان داشت: برگزاری مراسم و آیینهای یادبود، برگزاری سالانه مراسم بزرگداشت در مساجد، حسینیهها و مراکز فرهنگی، دعوت از خانوادههای شهدا و آزادگان برای روایتگری و انتقال تجربهها، اجرای برنامههای هنری و مذهبی مانند مرثیهخوانی، تئاتر و سرودهای انقلابی تنها بخشی از اقداماتی است که در این راه میتوانیم به آنها بپردازیم.
آثار فرهنگی و رسانهای ماندگارترند
یکی از کارهای فرهنگی مهم دربارۀ شهدا ساخت مستندها و فیلمهای سینمایی درباره سبک زندگی، خاطرات، رشادتها و فداکاری آنهاست. رحیمی اذعان داشت: در خصوص بزرگداشت نام و یاد شهدای غریب در اسارات، تدوین، چاپ و انتشار کتابها و خاطرات آزادگان که روایتگر مظلومیت و مقاومت شهیدان در اسارت هستند و تولید محتوا در رسانههای دیجیتال و شبکههای اجتماعی برای جذب نسل جوان و نوجوان از جمله کارهایی است که بنیاد شهید و امور ایثارگران در استان و شهرستانها انجام داده است. برگزاری یادوارههای مختلف با نام چهار شهید غریب در اسارت استان ایلام، تولید آثار رسانهای تاثیرگذار و نشر آن در صدا و سیمای مرکز استان ایلام و فضای مجازی، مصاحبه با هم بندان شهدا که از نزدیک شاهد شهادت این عزیزان بودهاند، تولید کتابی با عنوان قفسهای خاکستری که شرح زندگی و خاطرات این چهار شهید در قالب مستند داستانی است و مهمتر از اینها مصاحبه و دیدار با خانوادهها و همرزمان این سه شهید تنها بخشی از اقدامات ما در این زمینه است. لازم به ذکر است که خاطرات و مستندات آنها با همکاری خانواده و همرزمانشان گردآوری شده است.
آموزش و انتقال فرهنگ ایثار در دانشگاهها فراموش نشود
رحیمی در ادامه صحبتهایش به لزوم آموزش و انتقال فرهنگ ایثار در دانشگاهها پرداخت و بیان داشت: گنجاندن بخشهایی زندگی و خاطرات شهدای غریب در اسارت در کتب درسی مدارس و دانشگاهها، برگزاری نشستهای علمی و پژوهشی درباره نقش اسرا در دفاع مقدس، ایجاد کارگاههای آموزشی برای دانشجویان و خبرنگاران جهت روایتگری صحیح این بخش از تاریخ، تنها بخشی از اموری است که ما میتوانم برای آشناکردن این نسل با فرهنگ ایثار و شهادت انجام دهیم.
حمایت از خانوادههای شهدا وظیفه ماست
تکریم خانوادههای شهدای اسارت در طی مراسمهای رسمی و ملی از دیگر وظایف مسئولان و مردم برای بزرگداشت فرندان شهیدشان است. رحیمی ضمن اذعان به این امر خاطرنشان کرد: ارائه خدمات فرهنگی، اجتماعی و رفاهی به خانوادهها تنها بخشی از مسئولیت اجتماعی همه ماست؛ همچنین ثبت و ضبط خاطرات خانوادهها برای ماندگاری در تاریخ شفاهی دفاع مقدس، ایجاد یادمانها و نمادهای شهری، ساخت یادمانهای شهری و نصب پلاکهای یادبود در مکانهای عمومی، نامگذاری خیابانها، مدارس و مراکز فرهنگی به نام شهدای اسارت، برپایی نمایشگاههای دائمی عکس و اسناد مربوط به اردوگاههای اسارت، وظیفهای ملی و فرهنگی است که باید در همه عرصهها جریان داشته باشد.
شهدای غریب در اسارت در قاب رسانه کمرنگ هستند
شهدای غریب در اسارت، بخشی از تاریخ دفاع مقدس هستند که مظلومیت و مقاومتشان کمتر در قاب رسانهها بازتاب یافته است. رحیمی خاطرنشان کرد: در حالی که این شهیدان، در بند دشمن و دور از وطن، با ایمان و آزادگی به شهادت رسیدند، روایت زندگی و شهادتشان هنوز آنگونه که شایسته است در حافظه جمعی جامعه ثبت نشده است. تولید آثار رسانهای برای جلوگیری از فراموشی تاریخی بسیار ضروری است، چون که بسیاری از این شهیدان در غربت و بینام و نشان به شهادت رسیدند؛ اگر روایت آنان در قالب فیلم، مستند، کتاب و رسانههای دیجیتال بازآفرینی نشود، نسلهای آینده از این بخش مهم تاریخ بیخبر خواهند ماند.
آثار رسانهای باعث انتقال فرهنگ مقاومت و آزادگی میشوند
آثار رسانهای میتوانند نشان دهند که حتی در تاریکترین شرایط اسارت، ایمان و امید زنده بوده است رحیمی این پیام را الگویی برای نسل جوان در برابر سختیها و بحرانهای امروز دانست و تصریح کرد: تولید آثار رسانهای، ادای دین به خانوادههای شهدای اسارت و آزادگان است. روایتگری آنان در قالب مستند یا برنامههای تلویزیونی، هم تکریم خانوادههاست و هم سندی زنده برای تاریخ و مقابله با تحریف و جنگ روایتها است، چون که دشمنان تلاش دارند تاریخ دفاع مقدس را تحریف کنند. تولید مستند و کارهای هنری، میتوانند روایت صحیح و مستند از مظلومیت و مقاومت شهیدان ارائه دهند.
رحیمی در آخر چند راهکار رسانهای پیشنهاد داد و افزود: ساخت فیلمهای سینمایی و سریالهای تاریخی درباره اردوگاههای اسارت هر چند کار شده است ولی باید تولید مستندهای تحقیقی با استفاده از خاطرات آزادگان و اسناد رسمی، انتشار کتابهای خاطرات و داستانهای مستند برای نوجوانان و جوانان، راهاندازی کمپینهای رسانهای در شبکههای اجتماعی با روایتهای کوتاه و تاثیرگذار، ایجاد پادکستها و برنامههای رادیویی با محوریت روایت آزادگان و خانوادههای شهدا باید بیشتر در دستور کار مسئولان و هنرمندان قرار گیرد. تولید آثار رسانهای درباره شهدای غریب در اسارت، نه تنها یک وظیفه فرهنگی و ملی است، بلکه راهی برای زنده نگه داشتن مظلومیت و مقاومت آنان در حافظه تاریخی ملت ایران محسوب میشود. درآخر تأکید میکنم که یاد شهیدان نباید از ذهن جامعه خارج شود و زنده نگه داشتن نام آنان تکلیف همه ماست. به ویژه شهدای غریب در اسارت که به دور از خانواده و کشورشان چشم از جهان فروبستند.
انتهای پیام/
