روایت زندگی شهید «عبدالحمید دیالمه» در کتاب «فهم زمانه»
به گزارش خبرنگار نوید شاهد، کتاب «فهم زمانه» زندگی و روزگار شهید «عبدالحمید دیالمه»، نوشته «یعقوب توکلی» در آستانه گرامیداشت واقعه «هفتم تیر» و شهادت این شهید والامقام و شهدای «حزب جمهوری»، به تازگی توسط «شرکت چاپ و نشر بین‌الملل» منتشر شده است.
«یعقوب توکلی» که پیش از این مقاله‌ها و کتاب‌های متعددی در حوزه تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی و پژوهش پیرامون شخصیت‌های انقلاب به رشته تحریر درآورده، این بار به بررسی زندگی و زمانه شهید «عبدالحمید دیالمه» پرداخته است. کتاب حاضر در دل بررسی زندگی پرفراز و نشیب این شهید والامقام، وجوه خاص و کمتر اشاره شده شخصیت این شهید را به تصویر کشیده است.
عنصر «جوان متعهد انقلابی»، به مفهوم جوانی که احساس مسئولیت و نقش‌آفرینی کند، یکی از عناصر مهمی است که رهبر انقلاب، در بیانیه گام دوم انقلاب بر آن تأکید داشتند. ایشان در کنار سه عنصر مهم «عظمت نهضت»، «عظمت راه رفته» و «عظمت چشم‌انداز پیش رو»، از عنصر «جوان متعهد» نام بردند و شهید دیالمه را باید یکی از مصادیق این عنصر در تاریخ انقلاب اسلامی دانست. نام دیالمه با ایستادگی در برابر اندیشه‌های لیبرال و خطوط التقاطی و افشای خط نفاق در بدنه انقلاب اسلامی گره خورده است؛ اما باید دانست این همه وجوه دیالمه نیست.
شناخت یک جوان دانشگاهی از عمق جریان تقابلی حق و باطل در تاریخ که برگرفته از انس او با قرآن کریم است و شوق او در احیای تفکرات شیعی با یادگیری از آموزه‌های ناب معصومین، نقطه کانونی دستیابی به شخصیتی است که با کارنامه‌اش نشان داد تحصیل‌کرده دانشگاهی با عقاید شیعی خالص، بدون گرایش به چپ و راست هم وجود دارد که با طاغوت مبارزه می‌کند. مبارزی که خط قرمزش تسلیم نظری و عملی در برابر مکتب اهل‌بیت (علیهم‌السلام) بود و عقلانیت را در بستر فهم دین به کار می‌گرفت. آمادگی فکری و عملی برای گفت‌وگو و مناظره با هر قشر و طیفی را داشت و معتقد بود گفت‌وگو، روش بسیار مفیدی برای انتشار پیام‌های مکتب است. در کنار این همه، هنر خوب‌شنیدن و تفکیک احترام به منحرف از احترام به انحراف، جلسه‌های او را به الگویی دینی برای کرسی‌های آزاداندیشی تبدیل کرده بود. بیشتر مخاطبان او ذهن‌های پر سوال، صاحبان شبهه و تردید کنندگانی بودند که از قضا دیالمه خود در جست‌وجوی آنان بود.
«دیالمه» را باید یک سبک دانست؛ سبکی که امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند تکرار آن هستیم. جوانان انقلابی بدان نیازمندند تا دچار افراط و تفریط‌ها نشوند. دانشجویان بدان احتیاج دارند تا مفهوم جنبش دانشجویی را با تابلوی اعلانات برای این‌وآن‌شدن اشتباه نگیرند و اهل سیاست بیاموزند تا به بهانه هدف، از ابزار باطل بهره نگیرند.
«یعقوب توکلی»، پژوهشگر و نویسنده این کتاب، ساعت‌های زیادی را به گفت‌وگو با خانواده، دوستان نزدیک و شاگردان شهید دیالمه گذرانده است. سپس به روایت شنیده‌هایش از زندگی جوانی پرداخته که باید او را یکی از سرمایه‌های انقلاب اسلامی دانست. کتاب حاضر، برشی از حیات شهید و متمرکز بر بخشی از مبارزات او پیش از انقلاب اسلامی است. ناگفته‌هایی که مخاطب را به لایه‌های زیرین فضای دانشگاهی قبل از انقلاب، در یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران، یعنی مشهد می‌برد. شهری که همواره میزبان اندیشه‌ها، طیف‌ها، تشکل‌های متنوع و حتی شخصیت‌های تأثیرگذار بوده است و بی‌تردید، نقش‌آفرینی گسترده در چنین فضایی، به‌ویژه برای جوانی که زاده آن شهر نیست، امری دشوار و نشانه مجاهدت اوست.
کتاب «فهم زمانه» مروری بر ابعاد مختلف شخصیتیِ شهید دیالمه است. نویسنده در هر برهه زمانی با بیان خاطرات و حوادث زندگی شهید، سعی در ایجاد توصیفی از خصایص اندیشه او دارد. اولین قسمت‌های کتاب به بیان شرایط خانوادگی و دوران کودکی و نوجوانی او می‌پردازد. سپس به دوران دبیرستان، کنکور و ورود به دانشگاه مشهد و دوران دانشجویی اشاره دارد. در ادامه به فعالیت‌های انقلابی او می‌پردازد و علاوه بر بیان حوادث و فعالیت‌های شهید در دوران انقلاب، مشی او در برابر مسائل مختلف را به تصویر می‌کشد.
این کتاب، در دل خود تصویری از روزهای پرالتهاب پیش و پس از انقلاب و همچنین رفتار سازمان مجاهدین خلق را شرح می‌دهد. نویسنده در تلاش است تا وجوه مختلف شهید دیالمه را به‌عنوان یک الگو برای زمانه ما روشن و ملموس سازد.
سخنرانی‌ها و خاطرات شاگردان تعلیم‌یافته او، فراتر از مجموعه حاضر است؛ اما کتاب حاضر تلاش کرده، جرقه‌ای برای پژوهشگران و علاقه‌مندان باشد تا با واکاوی ابعاد جامع شخصیت این شهید، زمینه‌های بیشتر آشنایی با این الگوی توانا را برای نسل حاضر و آیندگان فراهم آورد.
انتشارات «شرکت چاپ و نشر بین‌الملل» این کتاب را با شمارگان یک‌هزار نسخه در 313 صفحه و با قطع وزیری به بهای یکصد و هفتاد و یک هزار تومان در سال 1402 منتشر شده است.
