شهید دکتر «مصطفی چمران» از منظر شاهد یاران

به گزارش خبرنگار نويد شاهد، شهيد گرانقدر دكتر «مصطفي چمران» كه ابعاد متنوع و متكثر وجودی او همگان را به تعظيم و تكريم وا می‌دارد؛ يكی از نمونه‌هايی است كه برای يافتن بديلی از او در دوران‌های پيشين كتاب تكوين را بسيار بايد كاويد. روح بلند اين بزرگمرد تاريخ تشيع در عين لطافت از چنان صلابتی برخوردار بود كه در مواجهه با هر انسان آزاده‌‌ای در اعماق وجود او نفوذ می‌كرد. او كه عارفی دلسوخته و دلداده حق بود، زمانی كه گذراندن دوره‌های علمی و تخصصی و حتی آموزش‌های نظامی و چريكی را بر پايه عشق و اعتقادش در خدمت به اسلام و مستضعفان و ايستادگی در برابر ظلم بر خود فريضه‌ای الهی ديد، در استمرار اين دلدادگی، چنان پايمردی از خود نشان داد كه تا «عزت»، «شرف»، «آزادی» و «آزادگی» انسان بر صفحات تاريخ رقم می‌خورد. نام و ياد او به عنوان عارف دلسوخته و سردار پرافتخار اسلام، پيوسته بر تارک اين صحيفه رنگين جاودانه خواهد ماند.

«پيام حضرت امام خمينی (ره) به مناسبت شهادت دكتر مصطفی چمران» ، «شهيد چمران و لحظات سرنوشت‌ساز آبادان از زبان مقام معظم رهبری»، «شهيد چمران از نگاه دكتر محمود احمدی نژاد (رئيس جمهوري وقت)»، «دكتر غلامعلی حداد عادل در گفت‌وشنود با شاهد ياران»، «نگاهی تحليلی به زندگينامه شهيد مصطفی چمران»، «بنياد شهيد چمران و ابعاد متكثر وجود وی در گفت‌وشنود شاهد ياران با مهندس مهدی چمران»، «گفت‌وگو با نصرالله چمران (برادر شهيد مصطفی چمران)»، «نگاهی به جغرافيای شيعيان لبنان و مبارزات جنبش امل» برخی از عناوین منتشر شده در این شماره از شاهد یاران هستند.

ذات خداجوی چمران از کودکی مشهود بود

سردار «حسن شاه‌حسينی» از همرزمان شهيد چمران در گفت‌وگو با شاهد یاران درباره کودکی این شهید روایت می‌کند: با مطالعه زندگی و دست نوشته‌های ایشان، ذات خداجویی چمران از کودکی مشهود است؛ این فرد در کودکی برای رسیدن به خدا علم را دنبال می‌‌کند و درس می‌خواند و تلاش می‌کند و شاگرد ممتاز در دانشگاه می‌شود و در بهترین دانشگاه دنیا مطرح می‌شود و به آخرین درجه دانش در فیزیک اتمی می‌رسد بعد می‌بیند که آن خدایی که چمران می‌خواهد آنجا نیست و به دنبال آن می‌گردد و بعد میبیند خداوند تنها اطراف مستضعفین و مظلومان است و می‌رود به طرف آنها و می‌بیند اگر بخواهد از این مظلومان حمایت کند نیاز به دانشی غیر از دانش الکترونیک و اتم دارد، بنابراین برای گذراندن دوره چریکی به مصر می‌رود و با امام موسی صدر آشنا می‌شود و حرکت المحرومین و اولین شاخه نظامی آن «امل» را بنا می‌کنند.

نوجوان پرشور و انقلابی

در بخشی از گفت‌وشنود شاهد یاران با «نصرالله چمران (برادر شهید مصطفی چمران)» درباره نوجوانی این شهید می‌خوانیم: «شهید چمران در دوران جوانی بعد دینی و مذهبی و انقلابی داشت از جزئیات گرایش‌های سیاسی ایشان اطلاع کافی ندارم. البته همانگونه که می‌دانید اکثریت جریانات فعال سیاسی آن مرحله با رژیم شاه مبارزه می‌‌کردند. به طور مسلم شهید چمران جریاناتی را قبول داشت که هم بُعد اعتقادی داشتند و هم بُعد انقلابی.

پشت پای چمران جوان به رسم دنیا

برادر شهید چمران در بخشی از گفت‌وگو با شاهد یاران درباره نحوه ازدواج و فرزندان برادرش اینگونه توضیح می‌دهد: زمانی که شهید در آمریکا سرگرم تحصیل بود و تظاهرات ضد شاه را برنامه‌ریزی می‌کرد و تدارک می‌دید، جمعی از آمریکایی‌ها پیرامون تظاهرکنندگان جمع می‌شوند تا بشنوند اینها چه می‌گویند و خواسته‌شان چیست؟ شهیدچمران در حین بحث و گفت‌وگو با یک خانم آمریکایی که هم‌کلاسی ایشان نیز بوده است، آشنا می‌شود. این آشنایی ادامه پیدا می‌‌کند و سرانجام این خانم آمریکایی مسلمان می‌شود و با شهید چمران ازدواج می‌‌کند. این خانم از یک خانواده فرهیخته و آگاه بوده است. گویا پدرشان مرکز انتشاراتی و کتابفروشی در آمریکا داشته است و در نتیجه این ازدواج صاحب سه فرزند می‌شوند. این بانوی باتقوا و مهذب آمریکایی شهید چمران را تا لبنان همراهی می‌‌کند و سالها با یکدیگر به زندگیشان ادامه می‌دهند تا اینکه حمله‌های ارتش رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان آغاز می‌شود. در پی این جنگ‌ها پدر و مادر همسر شهید چمران از او تقاضا می‌‌کنند که به آمریکا برگردد. خانواده همسر شهید چمران فرزند پسرشان را به لبنان اعزام می‌کنند تا خواهر و سه فرزندانش را به آمریکا بازگرداند. چون احساس کرده بودند که در جنوب لبنان امنیت جانی وجود ندارد. همچنین در جنوب لبنان امکان تحصیل بچه‌ها وجود نداشت. این خانواده آمریکایی از شهید چمران با اصرار خواستند به آمریکا برگردد و در آن کشور زندگی کند. اما ایشان نپذیرفت. پس از گذشت چند سال با یک بانوی لبنانی از شیعیان جنوب ازدواج کرد. این بانو بسیار باسواد و فاضله و از خانواده‌های مبارز جنوب لبنان بودند.

جمع میان لطافت و صلابت بود

غلامعلی حدادعادل در گفت‌وشنود با شاهد یاران به ویژگی‌های اخلاقی این شهید اشاره کرد و درباره مبارزاتش اینگونه می‌گوید: چمران واجد خصوصیاتی بود که جمع این خصوصیات در کمتر فردی یکجا ممکن است. چمران یک نمونه مینیاتوری و در حد خود از اولیای خدا بود. چمران یک عارف دلسوخته با روحی لطیف، ذوقی سرشار و یک هنرمند بود. او یک نقاش درجه اول و یک نویسنده مسلط بود و عبارات به جا مانده از او حکایت از تسلط او بر کلام و ادب فارسی می‌کند. همین مرد هنرمند اهل دل دو سال به مصر می‌رود و تعلیم جنگ چریکی می‌بیند و در پنج کیلومتری مرز اسرائیل در لبنان مبارز تربیت می‌کند، مبارزه می‌کند آن هم در لبنان آن زمان که در اوج قساوت بود. در مقابل شاه میایستد و مبارزه می‌کند. در آمریکا مبارزه می‌کند. او مثل فولاد سخت و در عین حال مثل آب نرم است. این اوصاف کمتر در یک فرد جمع می‌شود. جمع میان لطافت و صلابت نادر است، در کنار این صفات چمران یک عالم درجه اول بود و از نظر علمی موفق و باعث افتخار بود. تا آنجا که دوستان آمریکایی او از هوش و ذکاوتش دچار اعجاب می‌شوند.

یادمان «مجاهد عارف» از نشریه «شاهد یاران» به کوشش گروه مجلات شاهد با صاحب امتیازی بنیاد شهید و امور ایثارگران در 83 صفحه منتشر شده است.

این شماره از شاهد یاران «گفت‌وگو با سردار شاه‌حسينی از همرزمان شهيد چمران»، «گفت‌وگو با خيرالله ميرزايی همرزم شهيد چمران»، «مروری بر نقاشی‌های شهيد چمران در گفت و شنود شاهد ياران با دكتر محمدحسين حليمی»، «استاد دانشكده هنرهای زيبای تهران در گفت‌وگو با صلاح فحص (جانشين مسئول دفتر جنبش امل در ايران)»، «وجوه علمی شهيد دكتر چمران در گفت‌وشنود شاهد ياران با دكتر رضا امراللهی»، «گفت‌وگو با حجت‌الاسلام والمسلمين شيخ مصطفی مصری (همرزم و مسئول دفتر شهيد چمران در لبنان)» را شامل می‌شود.

 «گفت‌وگو با دكتر سعيد سهراب‌پور هم‌دانشگاهی و همراه شهيد مصطفی چمران»، «گفت‌وگو با عادل عون مسئول نظامی جنبش امل»، «گفت‌وگو با دكتر مهدی بهادری‌نژاد همكلاس دوره دبيرستان شهيد دكتر مصطفی چمران»، «گفت‌وگوی اختصاصی با سيدحسين موسوی ابوهشام، رئيس جنبش امل اسلامی لبنان درباره شهيد چمران»، «گفتاری از حاج حسين خليل معاون سياسی دبيركل حزب‌الله لبنان»، «گفت‌وگو با سيدمحمدحسين هاشمی (مديركل همكاريی‌های فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی)»، «گفت‌وگو با مهدی اميركمالی (اولين كاردار سفارت ايران در لبنان)»، «گفت‌وگو با دكتر اسماعيل منصوری لاريجانی از شاگردان شهيد مصطفی چمران»، «تاثير شهيد چمران در شكل‌گيری جنبش امل در گفت و شنود با سيدمحمدصادق حسينی»، «ناگفته‌هايی از روابط مصطفی چمران و امام موسی صدر به روايت دكتر صادق طباطبايی»، «نگاهی به نبرد رزمندگان امل در معركه افتخار و شهادت شهر طيبه و تپه معروف رب ثلاثين» از دیگر عناوین اختصاص یافته به این نشریه است.

یادمان «مجاهد عارف» به «تحليلی از روايت شهيد مصطفی چمران از واقعه كشتار دانشجويان دانشكده فنی دانشگاه تهران در 16 آذر 1332»، «گزارشی از مناجات‌های ماهانه ياران شهيد چمران در بنياد وی»، «گزيده‌ای از راز و نيازهای منتشر نشده شهيد مصطفی چمران»، «آثار شهيد دكتر مصطفی چمران»، «آثار منتشر شده درباره شهيد مصطفی چمران»، «يادداشت‌های شهيد چمران در آمريكا»، «يادداشت‌های شهيد چمران در لبنان طی سال های 1967 تا 1976» و «يادداشت‌های شهيد چمران در لبنان طی سال های 1357 تا 1358» پرداخته است.

برای مطالعه این شماره از نشریه شاهد یاران به گروه مجلات شاهد مراجعه کنید.

خبرنگار: آرزو رسولی