تاثیر کتاب و کتابخوانی بر شکل‌گیری جامعه دانایی‌محور
به گزارش نوید شاهد، دکتر «رحیم نریمانی» مدیرکل اسناد و انتشارات بنیاد شهید و امور ایثارگران طی یادداشتی هفته کتاب و کتابخوانی را گرامی داشت. در این یادداشت آمده است:
«فراست»، «خلاقیت»، «مدیریت اطلاعات» و «دانش»، «قابلیت اقتباسی»، «سواد فرهنگی»، «سواد اطلاعاتی»، «آگاهی جهانی»، «سواد عملکردی»، «سواد تکنولوژیک»، «تفاهم ملی» و «مشارکت پذیری»، «قدرت اقناع»، «گفت‌وگو محور»، «تیم‌بندی» و «بهره‌وری بالا» از جمله ویژگی‌های جامعه دانایی‌محور (knowledge society) است.
به تعبیر دیگر مردم در جامعه دانایی محور؛ گفت‌وگو محور و مهارت‌های لازم برای تضارب آراء و کار گروهی و تیمی را دارند. از سویی دیگر نقش جامعه روشنفکر و نخبگانی پویا، فعال و بانشاط و نقش آفرین نیز در ایجاد جامعه دانایی محور اساسی و با اهمیت است.
«یونسکو» وجود سخن‌گاه‌های عمومی دموکراتیک (کرسی های آزاداندیشی)، امکان تبادل آزاد اندیشه‌ها، کتاب، کتابخوانی و توسعه کتابخانه های عمومی را برای تحقق جامعه دانایی محور ضروری می داند.
«کتاب» به عنوان رسانه ای مانا و تأثیر گذار قدرت دانش‌افزائی بیشتری در همه ابعاد دارد و در ارتقاء سطح دانش فردی، گروهی و اجتماعی ابزاری کارآمد است.
براساس آمارهای رسمی خانه کتاب در سال گذشته 103 هزار و 805 عنوان کتاب منتشر شده که از این میزان 75 هزار و 70 نسخه تألیف و 28 هزار و 735 عنوان ترجمه بوده است که بررسی تطبیقی این آمارها با کشورهای دیگر از جمله کشور ژاپن میزان کاستی های ضعف نشر و فرهنگ‌سازی در حوزه افزایش سرانه مطالعه و فرهنگ‌سازی را در این حوزه به‌وضوح نشان می‌دهد.
البته بایستی در کشورمان به عدم توازن توسعه کتابخانه ها و نبود مناسب امکانات صنعت نشر در استان های محروم و کم برخوردار نیز باید اشاره کرد. در عین حال در جامعه اطلاعاتی (Information Sociaty) برای تنویر افکار عمومی، تسهیم دانش، ارتقاء سطح خردورزی، کاهش هیجانات جامعه و در نهایت رسیدن به جامعه دانایی محور بایستی با توسعه سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی سراغ رسانه‌هایی رفت که با دادن اطلاعات جامع و کامل مستند و تحلیلی قدرت اقناعی و از سوی دیگر دانش افزایی واقعی داشته باشند که رسانه‌های مکتوب به‌ویژه کتاب از چنین مشخصه‌ای برخوردار است.
امروز در همه جوامع با اولویت‌دهی به توسعه پایدار و همه‌جانبه پیشران‌های توسعه احصاء و ارتقاء می‌یابند بنابراین توسعه فکری ، قدرت تحلیلی و فراست جامعه به عنوان عاملی پیشران می‌تواند خیلی از عقب افتادگی‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را مرتفع نماید که متاسفانه در این راستا با وجود تاکیدات در زمینه لزوم ارتقاء قدرت مفهومی و دانش نرم افزاری که بستر این جهش در فرهنگ سازی، اثر بخشی و کارآمدی اجتماعی مهیا میشود، هنوز از شاخص‌های جهانی عقب هستیم.
نقش رسانه کتاب و فرهنگ کتابخوانی در شکل گیری هویت و انسجام ملی
در دنیا از ابزار رسانه برای شناخت فرهنگ و تمدن و ترسیم چشم‌انداز نظم ،فرهنگ و تمدن نوین با تربیت و پرورش نسل‌های جدید اقدامات اساسی انجام میشود و با شناخت ذائقه مخاطبان کشورشان و رسانه‌های پرطرفدار برای انسجام‌دهی ملی از بسیج تمام ظرفیت های کشور حداکثر استفاده را از رسانه انجام می‌دهند.
نقش رسانه‌ها به عنوان پل ارتباطی؛ پیوند نسل‌ها و انتقال اطلاعات از رویداد های تاریخی گذشته به نسل‌های معاصر جامعه است که در این راستا ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی منتقل و هویت ملی شکل می‌گیرد.
به تعبیر دیگر رسانه ها به ویژه رسانه کتاب در انتقال تاریخی رخدادها و رویدادها می توانند یک هویت پر افتخار ملی و یا یک هویت پر از شک، تردید و نامفهوم را منتقل نمایند.
از این سو کارآیی آنان در انگیزه دهی به تحقق اهداف توسعه و یا زیر سؤال بردن ارزش های گذشته و ایجاد فضای یاس و ناامیدی به آینده تاثیرگذار و اساسی است.
بنیاد شهید و امور ایثارگران به عنوان یک نهاد انقلابی با تولید بیش از 2هزار عنوان کتاب و به تأسی از سند تحول مردمی دولت سیزدهم به این مسأله توجه ویژه ای داشته و تمام ابزارهای فرهنگی را برای جلوگیری از تحریف گذشته و یادآوری حماسه ها و افتخارات هشت سال دفاع مقدس با استفاده از رسانه ها بویژه رسانه کتاب، انتشار اسناد و ضبط و پخش تاریخ شفاهی خانواده های معظم شهداء و ایثارگران برنامه ریزی نموده است.
اعتقاد فعالان فرهنگی در بنیاد شهید و امور ایثارگران بر این است که روحیه ایثار، فداکاری و حماسه آفرینی محور توسعه پایدار جامعه و ارزشمندترین سرمایه برای انگیزه دهی به جامعه برای رسیدن به قله های افتخار است و رسانه کتاب به عنوان ابزاری کارآمد و بستر ساز می تواند با توجه ویژه برنامه ریزان فرهنگی در سرعت دهی به پیشرفت، توسعه و آبادانی کشور سهم بسزایی ایفا نماید.
