انسان شناسی دفاع مقدس در کتاب «حبیب»

شهید حبیب‌الله جواهری است اصالتا اهل خمینِ استان مرکزی و چوپان بود. هیچگاه در دوران تحصیلش موفقیتی کسب نکرد و در نمرات خوبی در دوران تحصیل نمی‌گرفت. یک انسان کاملا معمولی بود و بعدها در شرکت نفت اهواز مشغول به کار شد و از طریق همین نهاد نیز به جبهه رفت و پس از مدتی شهید شد.

فصل دوم کتاب، گفتگو در بیست کوچه باغ نام دارد؛ این بیست کوچه باغ از منظر انسان شناسی دفاع مقدس، بیانگر گذار حبیب، از هر کوی و برزنی در دوره کوتاه بیست و چند و ساله ای است که فرا روی وی قرار گرفته و او نیز به مراتب کوشیده که در حد توان خود دانش و دین و ادب را در هم بیامیزد.

«جواهری ها»، «آهوی خوب قلب من»، «عاشقانه ها»، «درودی بدون بدرود»، «دانشکده انسان شناسی جنوب»، «چوپانی مهندس»، «ای ساربان آهسته ران»، «دوچرخه قدرت اله»، «من شیطنت می کردم، او نه»، «اسمش حبیب بود»، «برید از اونا بپرسین که ندیده ها رو دیدن»، «ظهر تابستان و چه تابستانی»، «رویای صادقه»، «دهکده لکان»، «حبیب سیدمحسن»، «نمره نقاشی مهدی»، «تو بودی و من بودم و دجله و ماه بود»، «جنگ و دانش»، «روزگار غریبی ست حبیب جان» و «قلک عیدی» عناوین این بیست کوچه باغ است.

در مقدمه کتاب برای آشنایی بیشتر با شخصیت شهید «حبیب جواهری» می خوانیم:

«یافته های این پژوهش نشان می دهد که حبیب به مرور زمان شرط رسیدن به آسمان را یاد می گیرد پس رنگ هم در لباس هایش معنا پیدا می کند، در نامه هایش نشان از تکامل گرایی احساس و اندیشه ای پنهان دیده می شود و به مرور زمان به گفت و گوهایش جانی تازه بخشد و او گام به گام با دانشی محسوس عاشق می شود و دیری نمی پاید که با خاطری آسوده تر از دل بستگی های موجود، رخت بر می بندد.

حبیب راز مقدس شدن را در لحظه لحظه های چوپانی، کشاورزی، کارگری، دانشگاهی، تا جان فشانی در سرزمینی جنگ زده به نام کربلای چهار و در میدان گاهی پر از مرگ به نام جزیره سهیل، فرا می گیرد. حبیب درگذاری سهمگین بین درون و بیرون می ماند و به مرور زمان می فهمد که بر قطاری سوار شده که به مقصدی بی زمان و بی مکان در حرکت است. وی در یکی از ایستگاه های میانه راه در می یابد که شرط رسیدن به آسمان، دل کندن از زمین است و نتیجه می گیرد که همه این ها از رسوم بنیادین عشق بازی است. بنابراین مناسک گذار را درک می کند و ریز ریز از زمین جدا می شود. پله پله برای ملاقات خداگام بر می دارد. کلامش تغییر می کند. نگاهش عاشقانه می شود و بیانش عالمانه تر.

دیری نمی پاید که از دیروزش جدا می شود و دیگر حبیب روزهای شاهین نمی شود. حبیب در آیین های روحانی و معنوی گذر از گذارها به جوانی مؤدب، حق شناس در پیشرو در وادی علم و دین و جامعه تبدیل می گردد. نامه هایش فرازمینی می شود و گام به گام در رویارویی با پدیده های هستی، جانی تازه می گیرد. او نشان می دهد که از درون پر از غوغای شدن، و از بیرون همواره روستایی خاکی، ساده و دست یافتنی است.»

چاپ اول کتاب «حبیب: انسان شناسی دفاع مقدس» نوشته محمد عارف و توسط انتشارات طهوری سال 1397 روانه بازار نشر شده است.