ایجاد نیروهای دفاع وطنی مهم ترین خدمت شهید همدانی در سوریه بود

سابقه آشنایی شما با شهید همدانی به چه دورانی باز می گردد؟
در سال های دفاع مقدس به صورت دورا دور با این شهید بزرگوار آشنایی داشتم، چرا که بنده در لشکر 17 علی ابن ابی طالب خدمت می کردم و شهید همدانی نیز در سایر لشکرها و یگان ها افتخارآفرینی می کردند.
اما پس از اتمام جنگ تحمیلی که ایشان روابط کاری با لشکر ما داشتند، ارتباط ما کمی بیشتر شد تا اینکه حدود 2 سال قبل پس از انتقال سردار همدانی به قرارگاه مرکزی امام حسین(ع)، بنده افتخار معاونت ایشان را داشتم و تمام ایام هفته را با ایشان می گذراندم و از قبل این همراهی نیز درس های اخلاقی فراوانی از وی آموختم. شهید همدانی راهنمایی های بسیار مفید و عمیقی در زمینه های تخصصی تربیتی داشتند و از آن زمان روابط ما اهمیت بیشتری به خود پیدا می کرد.

ایده ایجاد قرارگاه مرکزی امام حسین(ع) نیز متعلق به شهید همدانی بود؟ خیر! زمانی که قرارگاه مرکزی امام حسین(ع) ایجاد گردید، شهید همدانی به عنوان نماینده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سوریه حضور داشتند.

پس از بازگشت ایشان از سوریه، به دلایلی چون اخلاص، تلاش، محبوبیت و اشراف ایشان نسبت به ماموریت های قرارگاه، سردار جعفری وی را به عنوان جانشین قرارگاه انتخاب کردند. این توضیح را هم بدهم که فرمانده قرارگاه امام حسین(ع) شخص فرمانده کل سپاه پاسداران می باشد که به دلیل اشتغال فراوان با تعیین یک جانشین امین، امورات قرارگاه را به وی می سپارد. بنابراین، در واقع سردار همدانی فرمانده قرارگاه بودند.

با توجه به اینکه شما پیش از حضور سردار همدانی نیز در قرارگاه امام حسین(ع) حضور داشتید، پس از روی کار آمدن شهید همدانی، چه تغ ییرات مهمی در قرارگاه به وجود آمد؟
نگاه سرلشکر همدانی به ماموریت های قرارگاه بسیار متعهدانه و متخصصانه بود. قرارگاه با تیپ ها و لشکرهایی سر و کار دارد که پایه اصلی آنها از مردم تشکیل می شود که حدود 80 درصد آن را نیروهای بسیج شکل می دهند و در ادامه ماموریت تقریبا تمام کار به مردم (یا همان بسیج) واگذار می شود. سردار همدانی نیز نگاه بسیار عمیقی به بسیج داشتند چرا که ایشان پیش از این قرارگاه در نیروی مقاومت بسیج خدمت می کردند و در زمان سخت ترین ماموریت های آن (سال 88) وسط معرکه بودند.
از همین جهت نخستین ویژگی راهبردی حضور سردار همدانی در قرارگاه امام حسین عبارت بود از اهمیت دادن به بسیج در راستای تدوام اهداف عالی انقلاب اسامی که بر اساس همین دیدگاه شهید همدانی مسئله «دفاع وطنی » را در سوریه مطرح کردند و توانستند خدمت بزرگی به نظام سوریه کنند. 
دومین تغییر راهبردی شهید همدانی به آموزش های مورد نیاز یگان های مردم پایه جهت حفظ آمادگی بیشتر در آنها بود. در نگاه شهید همدانی، همه ابعاد آموزشی مورد نیاز (آموزش های عقیدتی، آموزش های نظامی و آموزش های جسمی) می بایست ارتقاء یابد و با تغییر نگاه پیشین، شاخص ها نیز به صورت محسوسی افزایش یافتند. بر همین اساس، عدد نمره میدان تیر، نمره شناخت جنگ افزارها و تاکتیک و... در حال افزایش است و این موضوع نیز چیزی جز تحقق منویات رهبر معظم انقلاب اسامی در جهت ارتقای واقعی آموزش های نظامی در بسیج نمی باشد.

اشاره کردید که شهید همدانی نگاه ویژه ای به مباحث آموزشی داشتند. این نگاه ویژه دارای چه ابعاد و شاخص هایی بود؟
ایشان چهار مولفه بسیار روشن و عینی برای ما تعریف می کردند. اولین موضوعی که در نگاه شهید مجاهد می توانست در آموزش بسیار مهم باشد، به جذب عزیزان بسیجی مرتبط می شد.
معتقد بودند کسانی که مسئولیت جذب در نیروهای بسیج را بر عهده دارند، در صورتی که فاقد آموزش های فنی و تخصصی در این زمینه باشند، در جذب نیروها با مشکلات جدی ای روبرو می شوند. ایشان بر همین اساس 72 شاخص را برای جذب هر چه بهتر و بهینه تر در بسیج تدوین کردند و برای هر چه غنی تر شدن این شاخص ها نیز جلسات بسیار خوبی را با متخصصین مختلف (اعم از روانشناسان اجتماعی، افراد موفق در جذب نیروهای اجتماعی و...) داشتند. غنای تدوین شاخص های 72 گانه تا جایی پیشرفت که می توانست دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد نیز به همین منظور تشکیل شود و پاسدارانی با مدرک دیپلم، برای جذب بهتر نیروها در بسیج دوره های بسیار خوبی ببینند.
شهید همدانی بر این باور بود که آموزش های جذب در ابتدا باید بر روی مسئولان جذب اثرگذار باشد و مسئولان مرتبط مهارت های خاص عملی و نظری را دارا باشند؛ برای نمونه مسئولان جذب باید خودشان یک هیات مذهبی را به خوبی اداره کنند یا در غم و شادی نیروهای خود حضور داشته باشند. همچنین مطالعات مستمری در راستای تقویت مبانی عقیدتی خود داشته باشند تا از پس شبهات و مسائل روز به خوبی برآیند. پس از جذب به «سازماندهی » نیروها می رسیم و باید توجه داشته باشیم که چه مسائل و موضوعاتی مهم است تا بهترین سازماندهی را برای نیروهای خود داشته باشیم. برای نمونه مسئله به کارگیری نیروها از جمله مهم ترین موضوعاتی است که فرماندهان یگان ها و گردان در سازماندهی نیروهای خود می بایست توجه بسیار زیادی به آن داشته باشند.
 
موضوعات مرتبط با سازماندهی و به کارگیری نیز در زمان حیات شهید همدانی گردآوری شد اما به مراحل نهایی نرسید و شهادت ایشان در تدوین همه جانبه این موضوعات وقفه ای ایجاد کرد که به زودی آن وقفه نیز حل می شود. «حفظ انسجام » از دیگر موضوعاتی بود که شهید همدانی در مباحث آموزشی بسیار به آن توجه داشت. اینکه چگونه نیروهای بسیجی ما ماموریت های خود را به خوبی انجام دهند و در عین حال کمترین میزان ریزش را در میان آنها داشته باشیم.
مباحث مربوط به چهار موضوع عنوان شده به صورت مفصل مورد بحث و بررسی قرار گرفت و حتی برنامه های تفصیلی برای آن تدوین گردید و با  انتخاب اساتید از میان فرماندهانی که سالیان سال در این موضوعات تجربه داشتند، قرار بر آن بود که دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد آن نیز در دانشگاه امام حسین(ع)برگزار گردد. به برکت شهادت ایشان از خداوند توفیق می خواهیم که راه شهید همدانی را ادامه دهیم و بتوانیم اهداف ایشان را جامه عمل بپوشانیم.
به نظرم در کنار این چهار شاخصی که شهید همدانی به آن توجه داشت، پیشبرد برنامه ها بدون اتکا به بودجه از دیگر وجوه تمایز مهم این شهید بزرگوار بود که این موضوع (گسترش فعالیت ها بدون اتکا به بودجه بیشتر) نیز مورد تاکید رهبر معظم انقلاب می باشد.

امکان دارد چند نمونه از این طرح ها را ذکر کنید.
ایشان به فرمانده های گردان می گفتند که یکی راز ماموریت های شما جذب نیروهای جدید هست برای همین منظور اگر فرضا یکی از اقوام نیروهای بسیج فوت کرد، در ساعات اداری (بدون ایجاد هرگونه هزینه اضافی) با تابلوی گردان امام حسین در مراسم ختم شرکت کنید. سعه صدر ایشان چنان بالا بود که می گفتند فقط به نیروهای بسیج و گردان نیز اکتفا نکنید و اگر فردی در خط هم نیست، در چنین مواقعی به دیدار او بروید تا متاثر شود. از دیگر ابتکارات ایشان، تشکیل گروه هایی در بسیج بود که به محض تولد یک نوزاد با تشکیل تیمی به دیدار خانواده وی می رفتند و ضمن اهدای هدایایی کوچک بلافاصله فرم بسیج آن نوزاد را پر می کردند تا بدین وسیله یک نفر دیگر از بدو تولد به عضویت بسیج درآید. در زمان پر کردن فرم ها نیز نام نوزاد را جویا می شدند که همین موضوع نیز تاثیر بسزایی داشت.
جذب نیرو از همه اقشار از جمله ویژگی هایی بود که از زمان های گذشته در شهید همدانی به عنوان یک ویژگی وجود داشت. برای نمونه زمانی که شهید همدانی در سپاه کرمانشاه حضور داشتند، گردان فراخوانی برای نیروهای خود می زند که در آن مراسم مسئولان رده بالای نظامی نیز حضور داشتند. ناگهان فردی در مراسم با کت و شلوار و کراوات حاضر شد که همگان از حضور وی در گردان با چنین ظاهری تعجب کردند.

زمانی که علت حضور وی را جویا شدند پاسخ داد در مراسم عروسی خود بودم که متوجه شدم، گردان برای نیروهای خود فراخوان زده است. من هم با شنیدن این خبر برای لحظاتی در مراسم حاضر شدم تا تکلیف خود را انجام دهم. کار این فرد چنان جالب بود که فرماندهان نظامی حاضر با خرید هدایایی در مراسم عروسی نیز حاضر شدند که این موضوع از جمله موفقیت های شهید همدانی در جذب مردم عادی به بسیج و گردان بود.

رابطه شهید همدانی با رهبر معظم انقلاب چه مختصاتی داشت؟
شهید همدانی از جمله اشخاصی بودند که اولا به لحاظ نظری، مطالعات عمیقی در رابطه با موضوع ولایت فقیه داشتند و در عرصه عمل نیز به صورت قلبی نسبت به شخص رهبر معظم انقلاب اسلامی اقبال داشتند. رابطه ایشان با رهبر معظم انقلاب چنان بود که معتقد بودند هر کس با ایشان دارای زاویه عملی و نظری است، در خسران به سر می برد و باید این رابطه را اصلاح کند.

حوادث سال 88 از جمله مواردی بود که میزان ولایت مداری بسیاری از افراد طی آن سنجیده شد، شهید همدانی در آن ایام چه اقدامات مهمی انجام دادند؟
با توجه به اینکه بسیاری از عوامل فتنه در آن زمان، در شهر تهران گرد هم آمده بود، شهید همدانی در نیروی مقاومت ماموریت های بسیاری مهمی داشتند که از پس آنها نیز به خوبی برآمدند. شهید همدانی در آن ایام هم در اقناع سازی فرماندهان رده بالای خود و هم در توجیه نیروهای تحت امر خود، تبحر فراوانی داشتند و از همین منظر در امور تاکتیکی بسیار موفق شدند.

از موضوعات داخلی که بگذریم به حضور شهید همدانی به سوریه می رسیم. مهم ترین خدمات شهید همدانی در سوریه چه بود؟
همانطور که گفتم پایه گذاری دفاع مردمی در سوریه از جمله مهم ترین خدمات شهید همدانی در این کشور بود که آن را نیز با توجه به تجربه موفق خود در نیروی مقاومت بسیج و با تکیه بر نیروهای مردمی انجام دادند. ناگفته نماند که شهید همدانی برای اجرای چنین طرحی زحمات فراوانی کشیدند. در یکی از سفرها که به همراه ایشان به سوریه رفته بودم، برای من از مشکلات اجرای این طرح می گفتند و اینکه نیروهای نظامی سوریه اساسا چنین طرحی را نمی پذیرند چرا که ارتش بعث سوریه آموزش های کلاسیک دیده بودند و فرهنگ حاکم بر آنها ورود نیروهای مردمی را برای دفاع نمی پذیرفت. شهید همدانی برای این کار می بایست فرهنگ بسیجی را (که متکی بر مردم بود) جا می انداخت که کار بسیار مشکلی بود. اما از حدود سال 90 و 91 اوضاع به نحوی پیش رفت که موشک های معارضین به کاخ اسد اصابت می کرد. وقتی که کار را به ما سپردند جرقه های ورود نیروهای مردمی به دفاع وطنی را زدیم و طرح شهید همدانی به خوبی پیاده شد. در واقع شهید همدانی طرح نیروی مقاومت بسیج را که در ایران به موفقیت های چشمگیری رسیده بود، در سوریه به اجرا درآورد و منشا خدمات فراوانی شد.

از دیگر راهبردهای شهید همدانی در سوریه به مسائل جنگ روانی بازمی گردد که در این رابطه نیز مشاوره های بسیار خوبی به بشار اسد داد و از همین رهگذر توانست بحران های زیادی را مرتفع کند.


شهید همدانی، حضور مستشاری ایران در سوریه را به چه علتی ضروری می دانستند؟
ایشان برای پاسخ به این مطلب در ابتدا سوال می کردند که آیا علت حضور ایران در سوریه با حمایت های سوریه در زمان جنگ تحمیلی در ایستادگی در برابر شعار عرب مقابل عجم بازمی گردد؟
شهید در پاسخ اشاره می داشتند که ممکن است به دلیل اقدامات پیشین نظام سوریه، علاقه ای میان دو طرف ایجاد کرده باشد اما علت اصلی حمایت ما از نظام سوریه به این مسائل مرتبط نمی شود. از نگاه سرلشکر همدانی، حمایت ما از بشار اسد و نظام سوریه به دو موضوع مرتبط است؛ اول اینکه نظام سوریه در جبهه مقاومت اسامی و برای انقلاب اسلامی است. انقلاب اسلامی نیز تنها به جمهوری اسامی باز نمی گردد بلکه متعلق به همه مستضعفان و همه نظام های سیاسی که مبدا قدرت آنها خداوند متعال است.
زمانی که آرم سپاه پاسداران برای نخستین بار طراحی شد، ذیل آن نوشته شد: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران » که حضرت امام (ره) با درج نام ایران مخالفت کردند چرا که معتقد بودند درج نام ایران موجب محدود شدن انقلاب و سپاه در داخل مرزهای ما می شود اما انقلاب اسلامی تنها مختص به این جغرافیای محدود نمی باشد. دومین دلیلی که شهید همدانی برای حضور ایران در سوریه ذکر می کردند (که به مراتب از دلیل نخست مهم تر هم می باشد) از این قرار بود که توطئه ای عظیم طراحی شده است که بر اساس آن آمریکا و رژیم صهیونیستی به دنبال ایجاد و عمق بخشیدن به اختلافات مذهبی در منطقه می باشند.
این توطئه نیز با دو هدف ایجاد امنیت برای رژیم صهیونیستی و جلوگیری از موج اقبال مردم دنیا به اسام در حال اجرایی شدن است که ما نیز چاره ای جز دفاع نداریم چرا که به تعبیر رهبر معظم انقاب اگر دفاع نکنیم، ناچاریم در داخل استان های خود وارد جنگ با داعش شویم که برای ما بسیار خطرناک تر است. داعشی ها با همان استراتژی ایجاد شدند که در صدر اسام، خوارج در لشکر امیرالمومنین به وجود آمدند و عمر و عاص به معاویه پیشنهاد داد که تنها راه مقابله با سپاه علی(علیه السلام) افزایش تعداد ساده لوح ها در میان آنهاست که در نهایت خوارج ایجاد شدند و علاوه بر کارشکنی در صف امیرالمومنین، بعدها، آتش جان بنی امیه نیز شدند. داعشی ها و تکفیری ها نیز در آینده بلای جان حمایت کنندگان آن خواهند شد چرا که آنها معتقدند در ابتدا می بایست مردم حاضر در سرزمین های اسلامی را توبه دهیم و پس از آن به سراغ غیرمسلمانان برویم.
 
شهید همدانی بر این باور بود که به دلیل جلوگیری از این توطئه می بایست در سوریه حضور پیدا کنیم تا از کیان اسلام به خوبی محافظت شود. آخرین دیدار خود با شهید همدانی را به خاطر دارید؟
آخرین باری که ایشان به سوریه رفتند و منجر به شهادت ایشان شد، قرار بود که یک قرارگاه در آنجا ایجاد شود که شهید به دلیل آماده نبودن
زیرساخت های لازم، علاقه ای به آن کار نداشتند اما این ماموریت به ایشان محول شد. در زمانی که ایشان در فرودگاه آماده اعزام شدند، کاری را به من سپرده بودند که جهت پیگیری آن کار با من تماس گرفتند اما من موفق به پاسخگویی نشدم. پس از آن چند بار با ایشان تماس گرفتم که خط تلفن همراه ایشان دائما اشغال بود. پس از چند دقیقه مجددا با من تماس گرفتند و با یک حالت نسبت عصبانی به من گفتند که چقدر باید تماس بگیرم که شما پاسخ دهید که من هم گفتم: «سردار شما فقط یک بار تماس گرفتید! » ایشان پس از شنیدن این پاسخ ناگهان حرف خود را عوض کردند و گفتند: «من یک بار تماس گرفتم، شما نباید روزی ده بار تماس بگیرید؟! .» من که با تعییر موضع سردار همدانی خنده ام گرفته بود جواب دادم که ما باید روزی صد بار تماس بگیریم! این آخرین مکالمه من با ایشان بود که رفتند و پس از شنیدن خبر شهادت ایشان نیز خودم را با اولین پرواز به سوریه رساندم.

منبع: شاهد یاران/ يادمان شهيد سردار همدانی / شماره 126 و 125 / اسفند ماه سال 1394 و فروردین سال 1395