چه کشوری جنگ را شروع کرد؟ ایران یا عراق، چرا؟

دلایل زیادی وجود دارد که نشان می دهد عراق شروع کننده جنگ ایران و عراق بوده است. از جمله سخنان مسئولان سیاسی عراق و اقدامات عملی ارتش این کشور در مراحل اولیه جنگ، اشغال تعدادی از شهرهای ایران در مراحل اولیه جنگ و از همه مهمتر اسناد رسمی سازمان ملل متحد و اعلام رسمی دبیر کل سازمان ملل متحد مبنی بر اینکه عراق آغازگر جنگ هشت ساله علیه ایران می باشد. درادامه به برخی از موارد مذکور اشاره می شود:

ارتش عراق، درگیری های مرزی را که در سال 1358 آغاز کرده بود، در سال 1359 با شدت بیشتری ادامه داد. ارتش عراق از ابتدای شهریور 1359، به طور متناوب بیشتر شهرهای مرزی ایران از جمله: قصر شیرین، سومار، مهران، آبادان و خرمشهر را زیر آتش سلاح های سبک و سنگین قرار داد.

در پانزده شهریور 1359 عراق ادعا کرد منطقه زین القوس، که به موجب قرارداد 1975 الجزایر می بایست به عراق واگذار می شد و تاکنون واگذار نشده است، به عراق تعلق دارد. به همین دلیل ارتش عراق به فاصله دو روز پس از این ادعا در 17/6/1359 نیروهای عراق منطقه سیف سعد در غرب ایران را نیز اشغال کردند.

صدام حسین در جلسه هیئت دولت اعلام کرد که تصمیم به بازپس گیری سرزمین هایی را که ایران غصب کرده است، دارد.

وزارت دفاع عراق در تاریخ 21/6/1359 اعلام کرد که نیروهای عراق، سرزمین های عراقی را که به موجب قرارداد سال 1975 میلادی قرار بود ایران از آن عقب نشینی کند و این کار را نکرد، بازپس گرفتند.

روزنامه الثوره، ارگان حزب بعث عراق در تاریخ 23/6/1359 نوشت، در پی سه روز نبرد، نیروهای عراقی موفق شدند، 21 کیلومتر مربع از مناطق واقع در مرز ایران و عراق را تصرف کنند. به دنبال آن در تاریخ 24/6/1359، عزت ابراهیم الدوری، معاون ریاست شورای انقلاب عراق، در نشست مطبوعاتی در رم اعلام کرد: عملیات جنگی این کشور در مرزهای ایران برای بازپس گیری 1300 کیلومتر مربع خاک متعلق به عراق تا پایان هفته جاری خاتمه می یابد.

چند روز قبل از حمله سراسری ارتش عراق، صدام حسین در مجلس ملی عراق حاضر شد و اعلام کرد که موافقت نامه 6 مارس 1975 الجزیره ملغی است و مجلس عراق نیز در یک جلسه فرمایشی در همان شب، موافقت نامه مزبور را باطل اعلام نمود.

دولت عراق در 26 شهریور 1359، کاردار سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد را به وزارت خارجه احضار کرد و با ابلاغ یادداشتی رسمی به طور یک جانبه موافقت نامه الجزایر را لغو کرد.

در نهایت رژیم عراق پس از بیست ماه مقدمه چینی، در 31 شهریور 1359 حمله گسترده خود را به جمهوری اسلامی ایران آغاز کرد.

بنابراین اعترافات مسئولان سیاسی عراق و یادداشت های رسمی مبنی بر توسل به زور در بازپس گیری برخی مناطق، نشان دهنده متجاوز بودن عراق است. ضمن آنکه عراقی ها در 31/6/1359 هجوم سراسری به مرزهای ایران را آغاز کردند.

علاوه بر این، براساس بند 6 قطعنامه 598 شورای امنیت، دبیر کل سازمان ملل آغازگر جنگ ایران و عراق را معرفی نمود. در گزارش کل سازمان ملل متحد به شورای امنیت طی سند شماره S/23273 مورخ 9 دسامبر 1991 (18 آذر 1370)، در صفحه 2 پاراگراف های 6 و 7 آن آمده است:

«این یک واقعیت است که توضیحات عراق برای جامعه بین المللی قابل قبول و کافی نیست. بنابراین رویداد برجسته ای که تحت عنوان موارد نقض در بند پنجم این گزارش بدان اشاره کردم، همانا حمله 22 سپتامبر 1980 علیه ایران است که براساس منشور ملل متحد، اصول و قوانین شناخته شده بین المللی، یا اصول اخلاقی بین المللی قابل توجیه نیست و موجب مسئولیت مخاصمه است، حتی اگر قبل از شروع مخاصمه، برخی تعرضات از جانب ایران به خاک عراق صورت گرفته باشد، چنین تعرضاتی نمی تواند توجیه کننده تجاوز عراق به ایران (که اشغال مستمر خاک ایران را در طول مخاصمه در پی داشت) باشد، تجاوزی که ناقض مسئولیت کاربرد زور که یکی از اصول آمره حقوق بین المللی است، می باشد» بنابراین گویاترین سندی که تجاوز عراق به ایران را نشان می دهد، گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد است که در آن عراق را شروع کننده جنگ تحمیلی اعلام کرد.