جایگاه تاریخ شفاهی ایثار شهادت در حوزه تاریخ‌نگاری معاصر ایران
نام مقاله: جایگاه تاریخ شفاهی ایثار شهادت در حوزه تاریخ‌نگاری معاصر ایران
نویسنده: بهادر قیم، دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شهید چمران اهواز
چکیده
به طور کلی تاریخ شفاهی در عین اینکه یک مقوله‌ی متقدم در تاریخ‌نگاری است، در شرایط فعلی و بنا به پیشرفت‌های فنی و تکنیکی در ابزار و روش‌های تاریخی، خصوصاً در کشور ما، شاخه‌ی جدیدی از تاریخ‌نگاری تلقی می‌شود. این شاخه‌ی جدید مانند علوم دیگر ممکن است در مرحله‌ی اولیه‌ی خود مورد قضاوت‌های مختلف واقع شود و حتی بازده کمتری داشته باشد، اما وقتی که در مسیر تکامل قرار بگیرد، قطعاً از نکات سلبی آن کاسته، بر نکات ایجابی آن افزوده می‌شود. بهره‌مند شدن این شاخه از تاریخ‌نگاری از ابزار، وسایل و تکنیک‌های جدید در مراحل مختلف، نظیر: گردآوری اطلاعات، آنالیز اطلاعات و نتیجه‌گیری، به ارتقای جایگاه این حوزه‌ی تاریخ‌نگاری منجر خواهد شد. ارزش جایگاه تاریخ شفاهی در ارتباط با مقوله‌ی «ایثار» و «شهادت» زمانی بر ما معلوم می‌شود که بدانیم وصیت‌نامه‌ی شهدای گران‌قدر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، فقط یک بخش بسیار جزئی از ایده، فکر و اعتقاد و عملکرد شهید را برای ما بازگو می‌کند و بخش قابل توجهی از مصادیق، رفتارها، ایده‌ها، گفتمان‌ها، دیدگاه‌ها، معیارها، ارزش‌ها، هنجارها، عملکردها و بسیاری از جنبه‌های دیگر شهید را می‌توان با کمک تاریخ شفاهی مرتبط با آن شهید به دست آورد. این بخش از تاریخ شفاهی همچنان در سینه و ذهن اولیا، دوستان، همرزمان و همسران شهدای گران‌قدر انقلاب اسلامی، بکر و دست‌نخورده باقی است. این گنجینه‌ی بزرگ و ارزش‌مند تاریخ شفاهی با کمک روش‌های مخصوص به علم تاریخ شفاهی، فعلیت می‌یابد و چون این عملیات براساس اصول و معیارهای جدید علمی صحت‌سنجی و ناسره‌زدایی می‌شود، می‌توان امیدوار بود که این روند هم در ارتقای جایگاه تاریخ شفاهی ایثار و شهادت و هم در میزان بهره‌مندی و اعتقاد بیشتر بر این حوزه‌ی تاریخ‌نگاری در آینده، مؤثر واقع شود.
کلیدواژه‌ها: تاریخ شفاهی، ایثار، شهادت، اصول علمی، اعتبار جایگاهی
دریافت متن کامل مقاله اینجا
