مصاحبه با آزاده سرافراز «هوشنگ اختردانش»؛
سه‌شنبه, ۲۶ مرداد ۱۴۰۰ ساعت ۰۷:۲۰
نوید شاهد- در ملاقات اولم با سردار نوری ایشان یک توصیه بسیار ارزشمندی به بنده کرد که شما به عنوان یک گنجینه ای از تجربیات و خاطره و علم و موضوعاتی که در هشت سال با آن برخورد کردید، عملا یک تجربه روانشناسانه بسیار قوی در شما وجود آورده است. از نظر کلامی خودتان را تقویت کنید تا بتوانید آن را به نسل های بعد منتقل کنید.

به گزارش نوید شاهد لرستان، ۲۶ مردادماه یادآور آغاز بازگشت آزادگان سرو قامت به خاک پاک میهن اسلامی است، بازگشت مردانی دلاور که با عزم و ایمان راسخ و وصف نشدنی خود در برابر فشارهای جسمی و روحی دشمنان بعثی ایستادگی کردند و از شکنجه های مزدوران هراسی به خود راه ندادند. به همین منظور مصاحبه ای با یکی از اسیران و جانبازان دفاع مقدس انجام داده ایم که شما را به خواندن آن دعوت می کنیم:

نوید شاهد: خودتان را معرفی نمایید و بفرمایید در چه سالی، در چند سالگی و در کدام عملیات اسیر شدید؟

اختر دانش: اینجانب هوشنگ اختر دانش، آزاده هشت سال اسارت، جانباز ۵۰ درصد و بازنشسته سپاه هستم. در سال ۱۳۶۱ در عملیات والفجر مقدماتی در تاریخ هجدهم بهمن 1361 اسیر شدم و در بیست و هفتم مرداد 1369 به میهن اسلامی برگشتم.

نوید شاهد: درباره فعالیتهای خود در قبل از اسارت صحبت بفرمایید؟

اختر دانش: قبل از اسارت دانش آموز بودم و در مدرسه راهنمایی شهید باهنر درس می خواندم. ارتباطم با سپاه به واسطه عمویم که پاسدار بود شکل گرفت و در پایگاه مقاومت که در آن زمان بسیج شهرستان ازنا بود فعالیت داشتم، فعالیت من در قالب شرکت در جلسات پایگاه، راهپیمایی ها و در ایست بازرسی پایگاه بود.

نوید شاهد: از نظر شما اسیر به چه کسی می گویند؟

اختر دانش: اسیر معانی مختلفی دارد و در فرهنگ های مختلف معانی مختلف برای آن بیان شده است. در فرهنگ دینی ما اسیر به کسی می گویند که برای دفاع از اعتقادات، خاک، ناموس، ملیت، مذهب و مردم سرزمینش می‌رود و به دست دشمن متخاصم به اسارت درمی آید. این یک نوع اسارت است. اسارت نفس، اسارت خانواده و .. نیز وجود دارد.
اما آنچه از تعریف اسارت مدنظر شما می باشد، اسارت اعتقادی است ما در این زمینه اسیر شده ایم و برای آن اسارت را تحمل کرده ایم که به لطف خدا و دعای خیر ائمه، حضرت امام (ره) و خانواده‌های خودمان و مردم شریف ایران آبرومندانه برگشتیم.

للبلال

نوید شاهد: اسارت چگونه بود؟ آیا بدترین لحظه زندگی شما در زمان اسارت بوده است؟

اختر دانش: اگر از صحبت‌های بنده این طور برداشت نمی‌شود که دارم مبالغه می کنم یا خدای ناخواسته زیاده گویی و خودستایی می‌کنم، می خواهم بگویم الآن بعد از سی سال که از اسارت برگشته ام یکی از بهترین دوران عمر من همان مقطع هشت سال اسارت می باشد نه اینکه از آزادی آسیب دیده باشم، نه، چون شرایطی که برای ما از لحاظ اعتقادی، روحی و روانی در اسارت به وجود آمد در حد بسیار خوبی بود و در آن شرایط معنویت، ایثار، گذشت و فداکاری که باهم اسارتی های خودمان داشتیم یقینا الان وجود ندارد و قطعاً در این ۳۰ سال کمتر آن شرایط را به خودمان در جامعه دیده ایم.
لذا بر این اساس می‌گویم که آن دوران یکی از بهترین دوران زندگی ما بوده است و غصه و غبطه می خوریم برای آن زمان نه اینکه دوباره اسیر شویم به خاطر همدلی ای که وجود داشت و از لحاظ کیفیتی تنها زمانی را که در طول این سی سال می توانم با دوران اسارت مقایسه کنم آن زمانی است که با هم اردوگاهی های خود هر دو سال یکبار در یک استان با جمعیتی بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ نفر جمع می شویم که نمایی از اسارت است و واقعاً لذت می بریم.

نوید شاهد: در لحظه ای که اسیر شدید، چه احساسی داشتید؟

اختر دانش: در ذهنیت ما به عنوان بسیجی همه‌چیز خطور می‌کرد به جز اسارت. بسیجیان و پاسداران رزمنده هرگز به اسارت فکر نمی‌کردند آنها به “شهادت، جانبازی و برگشتن به سلامت” به همه اینها فکر می‌کردند اما به چیزی به عنوان اسارت فکر نمی کردند.

نوید شاهد: اولین برخورد دشمن با شما چگونه بود؟

اختر دانش: در نهایت قساوت، بی رحمی و وهابیت به تمام معنا که امروزه داعشی ها انجام می دهند. اگر چه آن زمان اسم داعشی در کار نبود اما می‌خواهم بگویم که هیچ کمتر از عملکرد داعش که دیدید و شنیدید نداشتند. 
در بین ما افراد کم سن و سال و افراد مسن بودند و سربازان عراقی کمترین بویی از انسانیت نبرده و مجروحین اسیر را اذیت می‌کردند و این نهایت قساوت یک انسان می تواند باشد که ما دیدیم.

نوید شاهد: اولین فردی را که در اسارت دیدید چه کسی بود؟
اختر دانش: زمانی که اسیر شدم در یکی از اردوگاه های شهر موصل در استان نینوا که چهار اردوگاه داشت و اسرای ایرانی در موصل یک، دو، سه و چهار حضور داشتند، اردوگاهی که ما را بردند اردوگاه موصل یک بود که از همه بزرگتر بود و اولین فردی را که من از همشهریان خودمان در آنجا دیدم و ملاقات کردم آقای حاج امیر مرزبان از بچه‌های آزاده ازنا که در حال حاضر نیز ساکن تهران است را ملاقات کردم که ایشان در عملیات رمضان و ۷ ماه جلوتر از ما اسیر شده بودند.

للبلال

نوید شاهد: سخترین شکنجه در اسارت کدام شکنجه بود؟ چند نمونه از شکنجه هایی که عراقی ها از آن استفاده می کردند را نام ببرید؟

اختر دانش: آنچه که در اردوگاه ما بود خارج از آنچه که از زندان های بغداد شنیدیم این بود که از پنکه سقفی اسرا را آویزان می کردند، اتوی داغ بر روی بدن بچه ها برای اعتراف می گذاشتند و یا گودال هایی بود که از آب و لجن و آب نمک پر کرده بودند و وقتی فلک می‌کردند اسرا را با بدن ها و پاهای زخمی در داخل این آب نمک ها قرار می دادند که زجر بیشتری بکشند و بدتر از همه اینکه شما را در مقابل چشم هم اسارتی های خود می زدند و یا می گفتند که شما هم اسارتی خود را بزن که این بدترین شکنجه از لحاظ روحی و روانی بود. آنچه را که خودشان انجام می‌دادند و می زدند خیلی سخت نبود اما وقتی به ما می‌گفتند که هم اسارتی خود را بزنیم اگر چه کسی این کار را نمی کرد و در نهایت خودش کتک می‌خورد ولی بسیار سخت بود.

نوید شاهد: در کدام اردوگاه یا زندان بودید؟

اختر دانش: در اردوگاه موصل یک، استان نینوا؛ بنده کل ۸ سال اسارتم را در همان اردوگاه بودم و جابجا نشدم.

نوید شاهد: چه کسانی در اسارت بیشتر شکنجه می شدند؟ و آیا در اسارت افراد خاصی را شکنجه می کردند یا هر کسی را می توانستند شکنجه کنند؟

اختر دانش: بیشترین کسانی که مورد شکنجه قرار می‌گرفتند افرادی بودند که به دنبال احیای شعائر و مسائل اسلامی و انقلاب بودند. کسانی که در اسارت خود را درگیر این موضوعات نمی‌کردند به صورت جزئی نیز شکنجه نمی‌شدند. اما افرادی که گزارششان توسط مخبرها و جاسوس هایی که در بین ما اسرا حضور داشتند می رفت شکنجه‌های سنگین می شدند. همچنین در زمانی که جمهوری اسلامی ایران عملیات هایی موفقیت آمیز انجام می داد و عراق ضربات سنگینی متحمل می شد انواع و اقسام گروه هایی که در داخل ما بودند و فعالیت می کردند همه کتک می خوردند که چرا همچنین اتفاقی به وجود آورده و ایران پیروز شده است. همه تنبیه می‌شدند و از شکنجه های روحی و روانی و جسمی بهره‌مند می‌شدند. همه سربازان عراقی بلا استثنا از نظر قساوت قلب یکی از دیگری السابقون فی الشکنجه بودند

نوید شاهد: ایا قبلا به اسارت فکر کرده بودید؟

اختر دانش: خیر، تصوری که داشتم از اسارت و به عنوان تاریخچه اسرای کربلا در تاسوعا و عاشورا و محرم خوانده بودم به ذهنم می آمد و یا چیزهایی که برای ما گفته بودند. همچین ذهنیتی بود که اگر اسیر شوی حزب بعث همچنین برخوردی می کنند و بعد از اسارت برخوردی که با ما کردند همین طور بود.

نوید شاهد: قبلا اسارت را چگونه تصور می کردید؟
اختر دانش: بعد از اسارت ما را سه بار در شهرهای مختلف بغداد، العماره عراق چرخاندند و به ما توهین کردند و هنگامی که این عمل آنها را دیدیم گفتیم واحسینا اینها و اجدادشان با اسرای کربلا چه کردند. دقیقا شکل و شمایلی که در تاریخ وجود دارد: خاکستر، خاک، تخم مرغ سر آنها می ریختند و شکنجه می کردند و به آنها آب نمی‌دادند. به همین شکل در شهر هایشان با ما برخورد کردند به جرم اینکه شما برای دفاع از عاشورا و کربلا و.. آمده اید.

نوید شاهد: اخبار و اطلاعات درباره ایران مخصوصا جنگ را چگونه بدست می آورید؟

اختر دانش: در اسارت به دو شیوه اخبار ایران را به دست می‌آوردیم:
یک شیوه این بود که ما از خود عراقیان رادیو دزدیده بودیم و اسم ان را دزدی اسلامی می گذاریم و رادیوهایی را که از خود عراقی‌ها دزدیده بودیم را بچه‌ها می‌آوردند سپس یک اکیپ سه نفره ساعاتی که اخبار می‌خواست گفته شود در جای خاصی می‌نشستند با نگهبانی دیگر اسرا و با رعایت مسائل ایمنی و امنیتی به طور کامل اخبار را که می شنیدند می نوشتند و بعد تلفیقش می کردند که اگر کسی چیزی جا گذاشته است تکمیل شود و یکی کنند و این را سریع روی کاغذ های مختلف می نوشتند و به اسرای اسایشگاههای دیگر می دادند و بیان می کردند که این اتفاقات در ایران افتاده است اردوگاههایی که وضعیت امنیتی خوبی داشت می گفت که این اخبار امروز اتفاق افتاده و نیاز به پنهان کار نبود. اما اردوگاه هایی که دارای مخبر بودند داخل آسایشگاه نمی‌گفتند که به چه شکل اخبار به دست آمده و گفته می شد که ما این مسائل را به صورت تحلیلی نوشته ایم اگرچه بچه‌های معتمد می‌دانستند که این اخبار از کجا آمده است.

یک شیوه هم رادیو عراق بود، عراق یک رادیو داخل اردوگاهها قرارداده بود و از اتاق مرکزی کنترل می شد و هر آنچه را که خودشان می‌خواستند برای ما پخش می‌کرد. گاها از رادیو اخباری را پخش می کردند که گوینده های فارسی به شکلی ناراحت بودن از عملیاتی که ایران انجام داده است و اتفاقاتی که در ایران افتاده است و یا فرمایشاتی که حضرت امام راحل داشته‌اند. مثلاً حضرت امام (ره) از پیروزی رزمندگان اسلام خوشحال شده بودند و تقدیر کرده بود ما می فهمیدیم که در این عملیات چقدر موفقیت داشته ایم که حضرت امام راحل در مورد آن صحبت کرده است و یادر یک مقطعی آقای شیخ علی تهرانی که از ایران فرار کرده بود و به عراق آمده بودند و در رادیو عراق صحبت می‌کرد ایشان به طور کامل ثبات روحی و روانی خود را از دست داده بود و تعادل روحی و روانی اش به هم خورده بود و بدجور بر علیه نظام صحبت می کردند وحدود یکسال در رادیو عراق صحبت می‌کرد اکثر اخبار را از صحبت های که بر علیه ایران صحبت می کرد می گرفتیم.

للبلال

نوید شاهد: نقش صلیب سرخ در اسارت چگونه بود؟

اختر دانش: صلیب سرخ درصد کمی نقش موثر و مثبت داشت و انها نیز دستشان با عوامل آمریکا یکی بود و گاها خود نمایندگان صلیب سرخ با شیوه های خاصی که خودشان داشتند زیر زبان اسرا را می کشیدند که شیوه مقاومت شما در این امور چگونه است. شیوه ای که باعث شده آموزش زبانهای مختلف را یاد بگیرید و تربیت شوید از چه جای نشأت می‌گیرد و این شیوه و رمز و رموز را یاد می گرفتند و به عراقی‌ها می‌گفتند که اسرا دارند انگلیسی ، آمریکایی یادمی گیرند قرآن حفظ می‌کنند. به نوعی آنقدر که در جهت رفع مشکلات اسرا گام برمی داشتند ۱۰ برابر آن بر علیه اسرا با عراقی ها همکاری می کردند

نوید شاهد: بهترین تفریح برای شما در اسارت چه بود؟

اختر دانش: بهترین تفریح برای ما در اسارت کمک کردن به یکدیگر بود و لذت می بردیم از این که به یکدیگر کمک کنیم مخصوصاً افرادی که سن بالایی داشتند اسرا در شستن لباس شان و .. به انها کمک می کردند. این یکی از بهترین و لذت بخش ترین تفریحات بود که ما در طول اسارت داشتیم و بعد از آن هم یادگیری، حفظ قرآن و نهج‌البلاغه به زبان های خارجی بود و تفریح بعدما نیز انجام کارهای فرهنگی مثل تئاتر و سرود به صورت محرمانه و مخفی که دشمن باخبرنشود صورت می پذیرفت.

نوید شاهد: بدترین زمان در اسارت برای شما چه زمانی بود؟

اختر دانش: بدترین زمان برای من زمانی بود که ساعت هفت صبح روز ۱۴ خرداد سال ۶۷ رادیو عراق رحلت حضرت امام رحمت الله علیه را اعلام کرد، اول صبح بود و بچه ها رفته بودند غذاها را بگیرند تا صبحانه بخوریم از هر آسایشگاه که بستگی به تعداد نفرات در آسایشگاه داشت ده نفر برای این کار میرفتند زمانی که رحلت امام را اعلام کردند و بچه ها همان جا غذاها را پرت کردند و روی زمین انداختند ؛ دو نقطه در اردوگاه چاله داشت و از گل پر بودکه اسرا به سبک لری خودمان گل به سر و صورت خودشان می مالیدند و واقعاً از سخت ترین ساعات دوران هر اسیری این ساعات بود.

نوید شاهد: در زمان دلتنگی چه می کردید؟

اختر دانش: زمانی که من اسیر شدم بین ۱۵تا ۱۶ ساله بودم می خواهم بگویم که بعضی چیزها را به خاطر اینکه انسان از عملکرد خودش می ترسد نمی‌تواند بگوید چون آینده معلوم نیست که عمرمن چه زمانی خاتمه پیدا می‌کند لذا از ترس و بیم عملکرد خودمان نمی‌توانیم همه چیز را بیان کنیم. اما خدا را شاکرم که بقیه اسرا بهترین سرگرمی و آرامش بخش ترین کار برایشان خدمت به هم اردوگاهیشان بودوحفظ قرآن و خواندن نهج البلاغه و حفظ دعاهایی که به هر حال وجود داشت ؛ تعداد اندکی هم در هر آسایشگاه ها بود که در نهایت سرگرمی شان تماشا تلویزیون عراق بود.

نوید شاهد: دوست داشتید آزاد شوید؟

اختر دانش: قطعاً هر انسانی آزادی را دوست دارد زیبایی که در آزادی هست در هیچ چیز دیگری نیست. دوست داشتیم آزاد شویم اما فقط و فقط به خاطر موضوعات و ارزش هایی که برایش رفته بودیم و دوران اسارت را تحمل می کردیم حتی در مخیله ما و بنیان فکریمان شکل گرفته بود که حضرت امام (ره) فرموده است که اگر جنگ ۲۰ سال نیز طول بکشد ما ایستاده‌ایم و ما الان سال هشتم هستیم و برای سال نهم و دهم و یازدهم از لحاظ فکری باید آماده شویم و زمانیکه عید نوروز می شد و می خواستم به یکدیگر تبریک بگوییم می‌گفتیم “ایاما سعیدا ایران رفتن بعیدا”. و این شعاری بود که بچه‌ها سال به سال با قدرت بالاتر به آن فکر می‌کردند و هر سال نسبت به سال قبل با برنامه‌ای قوی تر حرکت می کردیم.

نوید شاهد: خاطره اولین روز آزادی را بیان فرمایید؟

اختر دانش: زمانی که از اسارت لب مرز آمدیم اردوگاه ما اولین اردوگاهی بود که تبادل اسرا از انجا شروع شد یک هزار نفر اول را روز ۲۶مرداد با هواپیما از بغداد به فرودگاه مهر آباد انتقال دادند بعد که آن وضعیت شلوغی در تهران به وجود آمده و اعلام کردند که سایر اسرا پایتخت نیایندو به استانهایشان بروند، ما را از طریق زمینی به مرز خسروی آوردند و آنجا تحویل بچه های سپاه دادند، آمدیم یک پایگاهی به نام الله اکبر در اسلام آباد غرب آنجا به مدت سه روز قرنطینه شدیم و آزمایشات پزشکی و چیزی که نیاز بود از ما گرفته شد. در چادر ها نشسته بودیم دیدم بلندگو من را صدا کرد آقای اختردانش به درب دژبانی. گفتم خدایا دژبانی برای چی من که جرمی در طول اسارت نکرده ام؟ بچه ها گفتند دیدی جاسوسی کردی آمدن ببرنت.در چادر دژبانی آمدم و گفتم بفرمایید بنده اختردانش هستم. کسی که مرا صدا زده بود گفت فرمانده لشکر ۵۷ حضرت ابوالفضل (ع) آمده است و می خواهد شما را ببیند. گفتم خدایا این فرمانده چه کسی است؟ فرمانده لشکر ۵۷ نمیشناختم چون آن زمان که ما اسیر شدیم تیپ امام حسن(ع) بودیم. لرستان لشکر و تیپ جداگانه و مستقل نداشت بعد از عملیات والفجر مقدماتی لرستان خودش یک تیپ درست می کند که می شود لشکر ۵۷ حضرت ابوالفضل (ع). به ایشان گفتم کجا هستند که من را به داخل چادر راهنمایی کردند. وارد چادر شدم دیدم آقایی قد بلند با موهای سفید نشسته و یک روحانی کنار ایشان بود. سلام کردم و احترام نظامی گذاشتم براساس آن اطلاعات قبلی که به من داده بودند فهمیدم ایشان فرمانده لشکر هستند. ایشان بلند شدو گفتند من را میشناسید گفتم یک زمینه ای از چهره تان برایم آشنا است ولی نه ایشان گفتند من روح الله نوری هستم، یادت هست آخرین روزی که می خواستید اعزام بشویداخرین نهار باهم نشستیم و غذا خوردیم. این خاطره را که گفت من دقیقا در ذهنم آمد و گفتم :بله.

گفتم این حاج آقا چه کسی هستند؟ گفتند من را نمی شناسی؟ گفتم نه. 
گفت من عبدالله بنیادی هستم. این نفراتی بودند که بعد از اسارت برای اولین بار دیدم و این خاطره زیبا از این دو بزگوار برای من ماند.

نوید شاهد: آیا در زمان آزادی جامعه تغییری کرده بود یا خیر؟

اختر دانش: بله قطعا از مرز که به ایران آمدیم تغییر را به طور محسوس دیدم. وقتی وارد شهرها شدیم حتی پوشش مردم هم درصدی تغییر کرده بود.

نوید شاهد: چه تاریخی وارد شهرستان شدید؟

اختر دانش: بنده ۳۰ مرداد ۶۹ وارد ازنا شدم.

نوید شاهد: در پایان اگر نکته ای هست که پرسیده نشده بیان فرمایید؟

اختر دانش: در ملاقات اولم با سردار نوری ایشان یک توصیه بسیار ارزشمندی به بنده کرد که شما به عنوان یک گنجینه ای از تجربیات و خاطره و علم و موضوعاتی که با ان برخورد کردید در هشت سال عملا یک تجربه روانشناسانه بسیار قوی در شما وجود آورده از نظر کلامی خودتان را تقویت کنید تا بتوانید آن را به نسل های بعد منتقل کنید. این بزرگترین ماموریتی است که شما به عنوان زکات علم به این جامعه منتقل کرده اید این حرف را همان روز سردارنوری و حاج آقا بنیادی به بنده زدند و من به عنوان یک کسی که به این فرهنگ و مسیری که برایش رفتیم اعتقاد دارم. گفتم باید روی این موضوع کار کنم اما از نظر نوشتاری توفیق پیدانکردم که بنویسم ، در قالب کلامی کلاس های مختلفی رفتم به عنوان سخنور هرجا لازم بود رفتم که در قالب کلامی این رسالت را انتقال دهم‌. اما نکته دیگر اینکه از خداوند و اهل بیت کمک بگیریم تغییر انچنانی نکنیم که حرفهایی که می خواهیم به جامعه هدفمان بزنیم انها نگویند خودشما اینطور نیستید و اهل عمل نیستید این دو هدف را کردم آویزه ذهنی خودم تا بتوانم روی آن کار کنم و تاکنون هم جلسات زیادی را هر آنچه خواستند رفتم و انتقال دادم و در پایان یکی از خواسته هایم این است ” همه اسرایی که توان برای انتقال مفاهیم دوران اسارت دارند به نسل های بعدی و خانواده هایشان انتقال دهند و جامعه فرهنگی شهرستان از حضور آنها استفاده کنند “.

تهیه و تنظیم: جهانگیری 

انتهای پیام/

منبع: نویدشاهد
برچسب ها
نام:
ایمیل:
* نظر:
مطالب برگزیده استان ها
عکس
تازه های نشر
اخبار برگزیده