چالش های تدوین تاریخ شفاهی جنگ

 
به گزارش نویدشاهد به نقل از کتاب ایران (ایبنا) در کهگیلویه و بویراحمد - مرضیه رزمجو: هفته دفاع مقدس بهانه خوبی شد تا پای صحبت های یکی از مسئولان فرهنگی استان که خود در این عرصه فعال بوده است، بنشینیم تا علاوه بر تشریح برنامه های این هفته، موانع و چالش های موجود در راه تاریخ نگاری جنگ را بیشتر مورد برسی قرار دهیم. امیر عباس آسمند، مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس کهگیلویه و بویراحمد در این مصاحبه به سوالات و دغدغه های مطرح در این زمینه پاسخ داد تا نسل امروز با دیدگاه روشنتری به تاریخ جنگ بنگرد.

در ابتدا توضیح دهید در هفته دفاع مقدس در استان، چه برنامه هایی در دستور کار و اجرا قرار گرفت؟

امسال ۵۰ عنوان برنامه با یک هزار ریزبرنامه در مناطق مختلف استان برگزار شد که مهمترین آنها رژه نیروهای مسلح، برگزاری یادواره شهدا در مناطق مختلف استان، برپایی نمایشگاه دفاع مقدس، سرکشی از خانواده شهدا و تجلیل از پیشکسوتان دوران دفاع مقدس، برگزاری نهضت خاطره گویی در مدارس و دانشگاه ها بوده است. برگزاری مسابقات کتابخوانی، برپایی نمایشگاه عکس و نقاشی، برگزاری همایش پیشکسوتان هفته دفاع مقدس در تمام شهرستانهای استان و همچنین همایش زن ودفاع مقدس از دیگر برنامه های این هفته بود.

در حوزه تاریخ جنگ و دوران دفاع مقدس چه تعداد اثر مکتوب و صوتی در استان چاپ و منتشر شده است؟
 
چاپ کتاب در زمینه دفاع مقدس یکی از وظایف مهم بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس است که در همین راستا 50 کتاب مکتوب و 10 کتاب صوتی برای سال جاری پیش بینی و فرآیند 35 مورد آن تاکنون طی شده است. از این 35 عنوان، 11 کتاب در زمینه شعر،خاطره، فیلمنامه، نمایش نامه و پژوهش به چاپ رسیده است.

از نظر شما به عنوان یک مسئول فرهنگی، حفظ ارزش های دفاع مقدس در جامعه از طریق مکتوب چه تاثیری در جامعه دارد؟

با توجه به اینکه در آستانه ورود به گام دوم انقلاب هستیم، انجام چنین اقداماتی باعث تقویت و احیای ارزش های آن دوران در دهه پنجم انقلاب می شود و همین تثبیت و ماندگاری انقلاب اسلامی را به همراه خواهد داشت.

تاکنون چه اقداماتی را برای حفظ و تقویت این ارزش ها انجام داده اید و یا در دست اجرا دارید؟

دراین زمینه 226 برنامه در طول سال و در مناسبت های مختلف اجرا و برگزار می شود. از جمله این برنامه ها تدوین، چاپ و توزیع کتاب میان نسل جوان درباره رفتار، کردار و سبک و سیره زندگی رزمندگان دفاع مقدس است که در طول سال اجرایی و دنبال می شود. علاوه بر این در فضا مجازی و شبکه های اجتماعی نیز به فراخور وضعیت و تناسب آن پیگیری و اجرای برنامه های کاربردی در دستور کار قرار دارد. در حوزه هنری نیز ساخت مستندی از دفاع مقدس در قالب زندگی رزمندگان، ایثارگران و..در دست ساخت است که آن را در اختیار صداوسیما برای پخش ملی و استانی قرار خواهیم داد.

آیا در زمینه تدوین تاریخ شفاهی جنگ در استان اقدام خاصی را دنبال می کنید؟

در زمینه تاریخ شفاهی دوران دفاع مقدس نیز به دنبال تهیه مستند، چاپ کتاب، ساخت فیلم از فرماندهان شاخص زمان جنگ هستیم وعلاوه بر این در حوزه زنان و روحانیت نیز طرحها و جشنواره های متفاوتی در دست اجرا داریم.

 از نظر شما درحال حاضر تدوین شفاهی تاریخ دفاع مقدس با چه چالش‌ها و موانعی رو به رو است؟

عدم شناخت درست از شیوه های تاریخ نگاری، نبود هزینه کافی جهت بکارگیری افراد متخصص و توانمند و نبود آرشیو مناسب از مصاحبه رزمندگان از جمله چالش ها و موانعی مهمی است که می توان به آنها اشاره کرد.

ارزیابی کمی و کیفی شما از آثار منتشرشده درباره تاریخ شفاهی جنگ چیست؟

متاسفانه به دلیل نبود بودجه و عدم دقت کافی در تدوین تاریخ شفاهی کمیت آثار تا حد زیادی به کیفیت آنها غلبه کرده و همین امر باعث شده تا به درستی به ناگفته های جنگ پرداخته نشود.

بعد از گذشت سال‌ها از جنگ چه موانعی می‌تواند موجب شود که تاریخ شفاهی جنگ به درستی منتقل نشود؟

با توجه به اینکه پیشکسوتان نمی توانند در زمینه تاریخ نگاری نقش عمده ای داشته باشند گفته های آنان اغلب به درستی تحریر نمی شود و نقش نویسندگان توانمند و با سابقه هم در این حوزه کم رنگ است به همین دلیل تاریخ شفاهی به درستی منتقل نمی شود و ابهام در تاریخ دوران دفاع مقدس فقط از طریق همکاری مجدانه پیشکسوتان و تلاش نویسندگان متعهد مرتفع خواهد شد.

قداست‌بخشی به جنگ چه پیامدهای برای تاریخ‌نگاری جنگ دارد؟

برای تحلیل یک واقعه باید به همه ابعاد آن نگاه کرد و جنگ هم به عنوان یه پدیده اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دارای ابعاد مختلفی است اما قداست به جنگ باعث شده تا نوعی تعصب و حجاب بر روی این مسئله قرار گیرد و این حجاب و تعصب علاوه بر بروز پدیده یک سو نگری‌ در روایات باعث شده است تا ما نتوانیم تحصل درستی از وقایع داشته باشیم. علاوه بر این قداست بخشی باعث شده است تا رزمندگان حاضر در جنگ بر اساس این اعتقاد که کار برای خدا نیازمند ثبت و ضبط نیست الزامی به ثبت وقایع نبینند. هرچند نباید این نکته را فراموش کرد که قداست بخشی باعث ایجاد موفقیت هایی هم شد؛ همین عامل باعث شد که رزمندگان کلیه سرزمین های تصرف شده را بازپس گیرند.

هنوز درباره جنگ روایات ناگفته‌ای وجود دارد. عدم انتشار برخی از واقعیت‌ها و ناگفته‌ها پس از گذشت سه دهه از پایان جنگ یا ضعف پژوهشی دلیل آن است؟

عدم بیان برخی از واقیعتها در زمان واقعه می تواند ناشی ازمحدویتها و معذوریتهای خاص امنیتی، اخلاقی باشد، مثلا ملاحظات امنیتی مانع از بیان جزئیات جلسات ستاد فرماندهی جلسات مقرها، تصمیم های مهم و ...شده است. اما اینکه بعداز گذشت سالها از جنگ هنوز ناگفته هایی داریم، اولین دلیل آن کم کاری ما به عنوان متوالیان ترویج فرهنگ ایثار و پایداری است. چون دیر شروع کردیم پس طبیعی است در اثر گذر زمان خیلی از جزئیات فراموش شود و یا بعضا تحریف شود. متاسفانه عدم آگاهی برخی از مسئولین فرهنگی به اهمیت و ضرورت حوزه پژوهش و عدم توجه به تاریخ دفاع مقدس باعث شده تا پژوهش هایی ضعیف در حوزه دفاع مقدس صورت گیرد که بیانگر واقعیت های جنگ نیست. عدم استفاده از افراد متخصص در این حوزه نیز یکی از دلایل آن است.
 
حالا با توجه به موارد مطرح شده و تاثیر غیرقابل انکار حوزه فرهنگ، به نظر شما اعتبارات این حوزه پاسخگوی چالش ها و اقدامات آینده در این حوزه خواهد بود؟

فرهنگ زیربنای هر امری است و قطعا سرمایه گذاری در حوزه فرهنگ بدون تاثیر نخواهد بود و همین امر ضرورت تخصیص اعتبار شاخص را به حوزه فرهنگ و مسائل فرهنگی را خصوصا برای تبیین وتشریح میان نسل جوان دوچندان می کند.

همکاری سایر دستگاه ها در زمینه مسائل فرهنگی را چگونه ارزیابی می کنید و کدام دستگاه ها همکاری قابل توجه تری دارند؟

همکاری نهادهای تظامی وانتظامی پررنگ است و علاوه براین دستگاهها استانداری، سازمان مدیریت، حوزه هنری، سازمان تبلیغات، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و بنیاد شهید و امور ایثارگران نیز همکاری لازم را دارند. این همکاری و همراهی گامی مهم جهت تبیین و نهادینه شدن فرهنگ ایثار و از خودگذشتی در جامعه است وتقویت وثبات بیشتر جامعه اسلامی را دنبال خواهد داشت.

انتهای پیام