ناگفته هایی از شناسایی پیکر شهید حججی/ کاش همه شهدای گمنام قابل شناسایی بودند

براساس آمار منتشره  کمیته جست‌وجوی مفقودین ستادکل نیروهای مسلح، تفحص شهدا در ایران به پایان رسیده و در حال حاضر پیکر مطهر 4 هزار شهید ایرانی در عراق هنوز تفحص نشده است.

سیداحمد میرطاهری، مسئول اسبق تفحص لشکر۲۷ محمدرسول الله(ص) از جمله رزمندگانی است که در هنگامه جنگ نیز دغدغه تفحص شهدا را داشته و به همراه دیگر همرزمانش در بخش «تعاون لشکر» پیکر شهدا را از معرکه نبرد بیرون آورده و ثبت کرده است.

آقای میرطاهری گنجینه ای از خاطرات تفحص است که در 30 سال گذشته تمام توان و زندگی خود را صرف یافتن اثر و نشانه ای از شهدای مظلوم دفاع مقدس کرده است. ایشان حدود 5 سالی است که بازنشسته شده و علاوه بر راهنمایی تحفص گران، در بنیاد حفظ آثار در لشکر حضرت رسول (ص) مشغول به فعالیت است و در کنار پژوهش، مسائل مربوط به شهدای تعاون را پیگیری کند.

سیداحمد میرطاهری،در یک روز گرم تابستانی میهمان نوید شاهد شد و از خاطرات نابش از تفحص شهدای دفاع مقدس و مدافع حرم از جمله شهید «محسن حججی» سخن گفت.

میرطاهری در ابتدای گفت و گو به تاریخچه تفحص شهدا اشاره کرد و توضیح داد: با پایان جنگ، تفحص شهدا به صورت خودجوش آغاز شد. یکی دو سال بعد از جنگ آزاده ها به کشور بازگشتند. تا پیش از آمدن آزاده ها از آنجایی بسیاری از آنها مفقود الاثر بودند و نام آنها در لیست صلیب سرخ ثبت نشده بود، بسیاری از خانواده شهدا امیدوار بودند فرزندشان اسیر شده باشد. بعد از تبادل اسرا، مراجعه خانواده شهدا زیاد شد زیرا امید خود برای زنده بودن فرزندشان را از دست داده بودند. برخی از رزمندگان برای آن که خانواده شهدا را از نگرانی بیرون آورند، به صورت خودجوش تصمیم گرفتند اجساد دوستان خود را تفحص کنند.

مسئول اسبق تفحص لشکر۲۷ محمدرسول الله(ص) اضافه کرد: تفحص پیکر شهدا در سال های اول در مناطق مختلف مانند «فکه»، «شلمچه» و «طلائیه» انجام می شد. در زمان جنگ بخش «تعاون لشکرها» در هر استان دو وظیفه برعهده داشت. یک بخش «خدمت رسانی به رزمندگان» بود و دیگری «تخلیه شهدا». شهیدانی که در معرکه جنگ به شهادت می رسیدند، توسط این گروه به عقب و به معراج شهدای مادر در اهواز منتقل می شدند. در سال های نخست جستجو گروهی 100 نفره تفحص در مناطقی که عملیاتی هایی همچون والفجر یک مقدماتی، کربلای 5، خیبر، والفجر 4 در پنجوین عراق اتفاق افتاده بود، آغاز کردند.

عراقی ها پیگیر اجساد کشته های خود نبودند

رویه عراقی ها در ارتباط با تحویل پیکر اجساد خود، موضوع دیگری بود که میرطاهری به آن اشاره کرده و گفت: عراقی ها بعد از جنگ در سال 1369 وارد انتفاضه شدند و به مسائل انسانی جنگ توجهی نداشتند.

بعد از پایان جنگ با اعلام مقام معظم رهبری تمام رزمندگان مفقودالاثر، شهید اعلام شدند و اما موضوع جستجوی شهدا به قوت خود باقی ماند. صدام پس از پایان جنگ اعلام کرد اگر جنازه رزمنده ای آمده، که تکلیف مشخص است و اگر جنازه ای نیامده، بدانید که کشته شده است. بنابراین عراقی ها بعد از جنگ پیگیر اجساد کشته های خود نبودند.

وی اضافه کرد: اواخر سال 1367 اولین تبادل اجساد بین ما و عراقی ها در زبیدات انجام شد که 280شهید ایرانی را از عراقی ها تحویل گرفتیم و حدود 100 جنازه عراقی به آنها تحویل دادیم. آن زمان تبادل های رسمی در رسانه ها اعلام می شد و اکنون جستجوی پیکر مطهر شهدای ایرانی در خاک عراق توسط کمیته مفقودین ایران انجام می شود. در تفحص ها این تعهد وجود ندارد که در برابر پیکر شهدای ایرانی، اجساد عراقی ها مبادله شود زیرا عراق به هیچ وجه پیگیر این مساله نیست.

مسئول اسبق تفحص لشکر۲۷ محمدرسول الله(ص) در ادامه به توضیح تفحص شهدای مدافع حرم در سوریه پرداخت و درباره تفحص شهید حججی نیز سخن گفت. به گفته میرطاهری در سوریه در هر محوری که نیروهای ایرانی هستند، ایثارگران نیز حضور دارند. آنها مسئول به پشت خط آوردن پیکر شهدا هستند و  اینها باعث شده اند تا تعداد شهدای مدافع حرم مفقودالاثر کمتر شود.

موج انفجار شهید حججی را گرفت

وی با اشاره به شناسایی پیکر مطهر شهید حججی از طریق آزمایش DNA توضیح داد: رزمندگانی که به عنوان مدافع حرم اعزام می شود، پیش از اعزام آزمایش DAN می دهند. شناسایی شهدا علاوه بر آزمایش DNA فرآیندی چند ماهه دارد. یکی از دوستان جانباز بنده  در فاصله 300 متری با شهید حججی قرار داشته و شاهد اسارت ایشان بوده است. خداوند شهید حججی را دوست داشت. وسط دو شمر نشسته و گلویش خشک بود؛ یک تیر شلیک نکرد، موج او را گرفت. اسیر شد و فیلمش در رسانه ها پخش شد. نگاه آقا محسن در آن تصویر خاص بود و حمایت قلبی از او  و همرزمانش در کشور  بوجود آمد. داعش بعد از به شهادت رساندن شهید حججی او را در بیابان رها می کند که متاسفانه پس از شناسایی قسمت هایی از پیکر از بین رفته بود.

میرطاهری اضافه کرد: هنگامی که خبری رسانه ای می شود، شبهه ایجاد شده و فضای جامعه تغییر می کند به گونه ای که وقتی پیکر شهید حججی را آوردند، عده ای می گفتند این جنازه شهید نیست. هنگامی که شهیدی از مدافع حرم به شهادت می رسد تا زمانی که به قطعیت نرسند، اعلام شهادت نمی کنند. خانواده شهید رضا فرزانه هم در فضای مجازی متوجه شهادت این شهید شدند. در دوران جنگ و حتی با آغاز تفحص شهدا، دادن خبر شهادت برای خانواده برای ما سخت بود اما حالا برخی از خانواده شهدا پیش از آن که خبر موثق شهادت را بشنوند، در فضای مجازی از شهادت عزیزشان مطلع می شود که این موضوع آن ها را اذیت می کند.

وی بیان کرد: یکی از دوستان چند روز پیش می گفت چند وقت پیش تا به سوریه رسیدیم، خبر شهادت 5 ایرانی را دادند. شناسایی هم به این صورت بوده که یکی از داعشی ها دستگیر می شود و برای نجات جان خانواده اش که گروگان بودند، اعتراف می کند که این 5 شهید را داخل گونی کرده، روی شان بنزین ریخته و بعد آتش زدم. البته خاکستر شهدا پیدا شد و از طریق تست DNA هویت آنها مشخص می شود.

شهدای گمنام قابل شناسایی بودند اگر ابزار تفحص کامل بود

میرطاهری در پاسخ به این پرسش که اگر امکانات کنونی از جمله انجام آزمایش DNA در سال های نخست تفحص وجود داشت آیا می توان ادعا کرد هیچ شهیدی گمنام نمی ماند، این گونه پاسخ داد: بطور مثال یک بار  به فکه رفته بودم. اسیری ایرانی که تازه آزاد شده بود را برای شناسایی به نقاط مختلف منطقه می بردیم. در طول جستجو به سنگی بزرگ برخورد کردیم. آن اسیر می گفت اینجا شهید هست. زمین را که حفر کردیم به وسایل شهدا مثل بند حمایل، قمقمه و ... رسیدیم. شهیدی پیدا کردیم که پلاک نداشت اما دو عدد خودکار آبی و قرمز بود که روی آن ها نوشته بود «سید مصطفی احمدزاده». در کارتی مخصوص مشخصات شهید و لوازمی که به همراه داشت را نوشتیم. شهید را به معراج منتقل کردیم. خانواده شهید که آمدند اول مبهوت بودند. وقتی خودکارها را نشان دادم از روی دست خط شهید، او را شناختند.

بعد از پایان جنگ امکانات برای شناسایی شهدا بسیار محدود بود و علاوه بر آن به ذهنمان نمی رسید از طریق آزمایش DNA هویت تمام شهدا مشخص شود. البته ابزارش را در اختیار نداشتیم.  سال آخر جنگ  حدود 20 هزار نفر به لشکر حضرت رسول (ص) آمدند. در آن زمان حدود 15 هزار پلاک نوشتیم. تعداد به اندازه ای زیاد بود که دیگر انگشتانمان قدرت نوشتن نداشت. پلاک ها سازمانی بود و کدگذاری می شد و روی پلاک ها می نوشتیم که رزمنده عزیز، پلاک برای یادگاری و هدیه دادن نیست؛ در حفظ و نگهداری آن کوشا باشید. پیش از آن رسم بود که بچه ها روی جیب پیراهن و شلوار خود اسم، گروه خونی می نوشتند و یا بازوبند بر بازو داشتند. روش شناسایی سازمانی، پلاک بود اما برخی از شهدا از طریق دندان طلا، پیراهن، خودکار، تسبیح، عطر و کارت خون شناسایی می شدند.

پیشگیری از مجهول ماندن هویت شهدای گمنام

میرطاهری معتقد است شهدای  گمنام  نباید با سرعت به خاک سپرده شوند تا پس از تشخیص هویت نیاز به نبش قبر نباشد. وی بیان کرد: هنگامی که پیکر مطهر شهدای گمنام به خاک سپرده می شود اگرچه مردم حال و هوای خاصی پیدا می کنند اما می توان از مجهول ماندن آن ها پیشگری کرد. اکنون که این فناوری وجود دارد، شاید خانواده های کمتری چشم انتظار بمانند. باید طوری برنامه ربزی شود که دیگر شاهد تدفین شهیدی از یک شهر و منظقه کشور در جایی دیگر انجام نشود. شهید صبوری پس از تفحص به عنوان شهید گمنام در بوشهر به خاک سپرده شد. مادر این شهید در مراسم تشییع شهدا با عکس شهید شرکت می کرد که بعدها هویت شهید مشخص شد.  بسیاری از شهدای گمنام زائر ندارند و والدینشان مرحوم شده اند اما مردم ارادت خاصی به شهید دارند.

مسئول اسبق تفحص لشکر۲۷ محمدرسول الله(ص) در ادامه گفت وگو درباره روش ورود به کمیته تفحص برای داوطلبان گفت: تفحص شهدا امروز به صورت تخصصی انجام می شود و کمیته تفحص در معراج شهدا مستقر است. علاقه مندان باید به معراج مراجعه کرده، مصاحبه شوند و تخصص داشته باشند. برای مثال داوطلبی تخریب چی یا راننده بولدوزر است. او می تواند کمک کننده باشد.

ادامه دارد ...