رفتار عراقی ها با اسیران ایرانی در اردوگاه ها چگونه بود؟
ایران و عراق هر کدام از همان سال های اوایل جنگ یکدیگر را متهم به بدرفتاری و حتی کشتن اسیران جنگی کردند. به عنوان مثال جمهوری اسلامی ایران در 25 آذر 1360 طی یادداشتی که برای دبیر کل سازمان ملل متحد ارسال کرد، اعلام نمود که عراق افراد غیرنظامی و اسیران جنگی را شکنجه داده و به قتل رسانده است. ایران در تمام سال های جنگ نیز در نامه هایی به دبیر کل، گوشه ای از تخلفات عراق ا زکنوانسیون ژنو و بدرفتاری و خشونت با اسیران جنگی را اعلام می کرد؛ در مقابل آن، شورای امنیت سازمان ملل هیچ واکنشی در خور مسئولیت خود در برابر آن انجام نداد و در 14 بیانیه ای نیز که درباره جنگ (البته برای پاسخ به شکایات هر دو کشور) صادر کرد، در این باره سکوت نمود و تنها از طرف های درگیر خواست که به کلیه اصول و قواعد حقوق بین الملل انسان دوستانه، که برای درگیری هایی مسلحانه وضع شده است، پایبند باشند.
به هر حال، گذشته از شکایات ایران علیه عراق در زمینه بدرفتاری با اسیران ایرانی، بر کسی پوشیده نیست که رژیم ظالم عراق لحظه ای از شکنجه و آزار و اذیت اسیرا در بند دست برنداشته و این عزیزان را در بدترین شرایط روحی و جسمی قرارمی داد. در اینجا نمونه هایی از رفتار ماموران عراق با اسیران ایرانی از زبان چند تن از آزادگان نقل می شود:
وضعیت بهداشتی اسیران و نحوه برخورد عراقی ها با آنها
عراقی ها از لحاظ بهداشتی اصلا به اسرای ایرانی توجهی نداشتند و بسیاری از اسرای مجروح جان خود را به خاطر بیماری های جزئی و زخم های وارده از دست داده و یا به راحتی دست و پای آنها را به خاطر اینکه زخمی شده بود، از بدنشان جدا می کردند. یکی از آزادگان عزیز در این باره می گوید: «به اردوگاه وارد شدیم... جایی که در بیمارستان هایش دست شکسته را می بریدند و پای مجروح را قط می کردند. کسی دغدغه ی معالجه اسیر را به دلش راه نمی داد.... هنگامی که یک زخم ساده با مراقبت های ویژه!! آنها عفونت می کرد، عمیق می شد و ... آنها با قیافه ای دلسوزانه! می گفتند راهی جز قطع عضو ندارد! این قان قاریاست و ممکن است موجب مرگ اسیر شود.
شکنجه امری عادی در اردوگاه های اسرا بوده است طوری که هر امر کوچکی سبب می شد که بهانه ای برای شکنجه اسیران ایرانی به دست عراقی ها شود. یکی از آزادگان می گوید: «... آنها هر روز ما را در گوشه حیاط روی هم کپه می کردند و شلاق می زدند تا بلندی شلاقشان به هدر نرود و نوک گزنده کابل هاشان تلف نشود.»
همچنین یکی از موارد شکنجه در اردوگاه های عراقی «قانون سربه زیری، بوده است به این صورت که اسرای ایرانی ملزم بودند که در برابر عراقی ها همیشه سرشان پایین شد و در صورتی که این قانون اطاعت نمی شد شکنجه های سختتری در انتظار آنها بود. تنها هنگام بازدید ماموران صلیب سرخ از اسرا می خواستند که این قانون رعایت نکنند و آن هم به این دلیل بوده است که ماموران مزبور گزارش هایی علیه منافع تهران در این زمینه به سازمان ملل ارائه ندهند.
منبع: جنگ ایران و عراق/پرسش ها و پاسخ ها/ فرهاد درویشی/ 1385
