یادباد آن روزگاران یادباد

شهریور 1359 با حمله هوایی عراق به چند فرودگاه ایران و تعرض زمینی همزمان ارتش بعث به شهرهای غرب و جنوب ایران، جنگ 8 ساله علیه ایران آغاز شد. این جنگ 19 ماه پس از پیروزی انقلاب اسامی و چند روز پس ازآن اتفاق افتاد که عراق پیمان الجزایر را پاره کرد. صدام در نطقی با تأکید بر مالکیت مطلق کشورش بر اروندرود (که وی آن را شط العرب نامید) و ادعای تعلق جزایر ایران به «اعراب » جنگ را در زمین، هوا و دریا علیه ایران آغاز کرد.

این جنگ در حالی شروع شد که کشور آمادگی لازم برای رویارویی در یک نبرد را نداشت. هرچند نظامیان عراق در ماه های اول پس از شروع حمله، موفق شدند چند شهر مرزی را در غرب و جنوب ایران تصرف کنند اما جانفشانی و فداکاری های مردم و ارتش و سپاه مانع از پیش روی دشمن گردید. ایمان و اعتقاد راسخ رزمندگان به حقانیت انقلاب اسامی و موج عظیم مردمی که در قالب «بسیج » برای دفاع از کشور طی 8 سال دائماً حضور خود را در جبهه حفظ کردند، مهمترین نقش را در جنگ بر عهده داشت. عملیاتهایی چون طریق القدس، حصر آبادان، فتح المبین، ثامن الائمه، والفجر 8 و کربلای 5 و... از دستاوردهای عظیم این تشکل بود. بر همین اساس امام راحل، فرمودند: «شما آیینه مجسم مظلومیتها و رشادتهای این ملت بزرگ درصحنه نبرد و تاریخ مصور انقلابید. شما فرزندان دفاع مقدس و پرچمداران عزت مسلمین و سیر حوادث این کشورید. »

این حضور را از تمام نقاط ایران یعنی از شمالی ترین نقطه کشور تا جنوبیترین نقطه را میتوان مشاهده کرد. البته نباید فراموش کرد که نقش نخستین های دوران دفاع مقدس چقدر برجسته بود و در این راستا حضورگی اینها در عرصه نبرد که حداقل  یک هزار کیلومتر تا سرحدات جنگی فاصله داشتند این برجستگی را بیشتر می کند.

این استان با 7385 شهید، 2620 آزاده، 21200 جانباز یکی از فعالترین استانهای حاضر در عرصه جنگ بود.
گیلانی ها از همان روزهای آغازین جنگ تحمیلی در جنوب کشور (خرمشهر) و در منطقه غرب (سر پل ذهاب) حضور پیدا کردند.
همزمان با آغاز حمله ارتش بعث در سال ۹، نیروهای داوطلب ۵ سپاهی و مردمی گیان خود را ابتدا به کرمانشاه و بعد به سرپل ذهاب رساندند.
دشمن که از مرز خسروی شهر قصر شیرین را به تصرف خود درآورده بود نوای طبل جنگ و مظلومیت مردم ستمدیده و آواره قصر شیرین، نیروهای گیلانی را به سرپل ذهاب کشاند تا در کنار مردم مانع سقوط این شهر مهم و اثرگذار باشند.
نقش همین نیروها در کنار سایر رزمندگان در خرمشهر نیز قابل ستایش است.
در طول هشت سال دفاع مقدس، بالغ بر دو میلیون نفر از اعضای بسیج به جبهه های جنگ عزیمت نمودند که تعداد زیادی از بسیجیان چندین بار در جبهه های نبرد حضور یافتند. عده ای از آنان فرماندهی گردان تیپ و لشگرهای سپاه پاسداران انقلاب اسامی را بر عهده گرفتند و به درجه ی رفیع شهادت نائل آمدند و برخی نیز جانباز شدند.
در دوران جنگ تحمیلی، لشکر گیلان یکی از لشکرهای خط شکن بود. وجود بیش از 100 شهید فرمانده گیلانی در دفاع مقدس نشان از حضور پررنگ و چشمگیر مردم این خطه در دفاع از میهن اسلامی است که این خود مایه افتخار و ابهت است.

در این افتخار رشادت فرماندهانی چون: سید موسی نامجوی، محمود قلی پور، شهید حمیدرضا نوبخت، حسین املاکی،  علیرضا بلباسی، مهدی خوش سیرت، میثم محمد بیگلو، حاج علی گلستانی، خلیل زالپولی، سید محمد محمد نژاد، علی اکبر آویش، سید صادق شفیعی، حشمت الله طاهری و اباذر محمودی و سرداران جانباز حاج غلامرضا بابائی و علیجان میرشکار ودیگر دلیرمردان این خطه که خود را وقف جبهه ها نمودند، نقش به سزایی داشته اند.
جایگاه ممتاز و پرفروغ جمهوری اسامی ایران امروز در عرصه معادلات منطقه ای و بین المللی مرهون حماسه دفاع مقدس، بصیرت و مقاومت رزمندگان اسلام در جنگ تحمیلی هشت ساله است و دفاع مقدس به عنوان سند مقاومت و مظلومیت ایرانیان در خاطره تاریخ ثبت و ضبط شد.