آسیبها، محدودیتها و موانع تاریخ شفاهی در حوزهی ایثار و شهادت
تاریخ شفاهی ایثار و شهادت، ثبت گفتهها و ناگفتههایی از رخدادهای گذشته است که در حافظهی یادگاران حماسه و ایثار نهفته است و باید تلاش شود تا این گنجینههای معنوی به نسلهای بعد انتقال یابد. بیشک، ثبت خاطرات از دريچهی دوربينهاي عكاسي، دستگاههاي فيلمبرداري، نوارهاي ضبط صوت و فيلمهاي ويدئويي و جمعآوری اسناد و به طور کلی، استفادهی علمی از تاریخ شفاهی یکی از عوامل مهم در انتقال این گنجینهی گرانبها به نسلهای آینده است، ولی آسیبهای مختلف در ثبت تاریخ شفاهی سبب شده است این مسئله، اصولی و جامع بررسی نشود.
در این مقاله با توجه به تجربهها و اقدامات پراکندهای که تاکنون صورت گرفته با روش تحقیقات میدانی و انجام مصاحبه با افراد اجراکننده و متولی و بعضی از مسئولان مرتبط، تلاش شده است آسیبها و مشکلات و موانع تاریخ شفاهی در حوزهی ایثار و شهادت مطرح، ارزیابی و بررسی شود.
کمرنگ شدن ارزشهای دفاع مقدس (بهرغم تلاشهای انجامشده در این حوزه)، تغییر در سبک زندگی(تجملگرایی)، فراموشی (ناشی از کهولت سن و گذشت زمان و ...)، مسائل عاطفی و روانی، ترس، از بین رفتن منابع (افراد، اسناد و ...)، تنوع زبانها وگویشهای مختلف، ورود افراد به برخی از گرایشهای سیاسی، حذف و خودسانسوری و ... از جمله عوامل آسیبرسان به تاریخ شفاهی ایثار و شهادت است.
با تبيين و بازشناسی و بازخوانی سهم مؤثر تاریخ شفاهی در ثبت و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت ميتوان از آسيبهايي كه به اصل و جوهرهی فرهنگ ايثار و شهادت وارد ميشود، جلوگيري کرد.
کلیدواژهها: فرهنگ ایثار و شهادت، آسیبشناسی، فنون مصاحبه، خاطرهنگاری، تاریخنگاری