درآمدی بر روش‏ شناسی در تاریخ شفاهی دفاع مقدس

پژوهشگر: مهدی ابوالحسنی ترقی

چکیده

در تحقیق تاریخی می‏توان موضوع‏ و مفهوم ایثار و شهادت را جزئی از داده‏های کیفی محسوب کرد. داده‏هایی که در بیشتر مواقع، امکان تبدیل آن به داده‏های کمّی غیرممکن است. در عالم پژوهش، سنجش این‌گونه داده‏ها با آمار و کمیّت صورت می‏گیرد، اما این ایراد را دارند که فاقد غنای معنایی لازم هستند. بررسی و تحقیق درباره‌ی دوران دفاع مقدس و عرصه‌ی ایثار و شهادت، مستلزم تجهیز توأمان محقق به روش‏های کمّی و کیفیِ تحقیق اجتماعی و مهارت‏های آن است. بنابراین، محقق در ابتدا پیرامون مقوله‌ی ایثار و شهادت مفهوم‌سازی می‌کند و ضمن به کارگیری فنون تحقیق (تحقیق پیمایشی) و تحقیق میدانی کیفی، اصول اخلاقی تحقیق را رعایت می‏کند. این پژوهش بر آن است تا موضوعات یادشده را بر مبنای نظریه‌ی بنیادی و استفاده از مکانیسم و ساز‏و‏کار تاریخ شفاهی، مورد دقت و توجه قرار دهد. در رویکردی متفاوت، شواهد و مدارک شفاهی در جایگاه اسناد جاری قرار گرفته، تجزیه و تحلیل علمی شده است. اصول اساسی این تحلیل مبتنی بر آثار تولید‌شده‌ی داخلی درباره‌ی تاریخ شفاهی دفاع مقدس است.