مروري بر زندگينامه شهيد حاج محمد ابراهيم همت

«برخي از آن مؤمنان، بزرگمرداني هستند كه به عهد و پيماني كه با خدا بستند كاملاَ وفا كردند. پس برخي بر آن عهد ايستادگي كردند (يا در راه خدا شهيد شدند) و برخي به انتظار (فيض شهادت) مقاومت مي‌كنند و هيچ، عهد خود را تغيير ندادند.»

 

از باغ سحر حريرپوشان رفتند

سر باختگان و رازپوشان رفتند

گلگون كفنان به بانگ الله الله

سرداده و جام مرگ نوشان رفتند

 

آنچه در پي مي‌‌آيد قطره‌اي از دريا و جزئي از كل است. وقايع و حماسه‌هايي كه دليرمردان عرصه پيكار آفريدند قابل بيان نيست ولي از آنجا كه اين افتخارات و اين فداكاري‌ها و ايثارگري‌ها جزو افتخارات ميهن اسلامي ماست و تك تك ما به آن افتخار مي‌كنيم بايد نسل به نسل و سينه به سينه حفظ شود تا گذر زمان خدشه‌اي در آن ايجاد نكند. شهيدان، جانبازان و ايثارگراني كه در عين مطلب در مورد ايشان ادا نشده است. خداوند به همه خدمتگذاران و زحمتكشان انقلاب، توفيق عطا فرمايد تا در حفظ آثار و ارزش‌هاي جمهوري اسلامي كوشا باشند.

 

شهيد حاج محمد ابراهيم همت در تاريخ 23/1/1334 در خانواده‌اي مذهبي در شهرستان شهرضا چشم به جهان گشود. شهيد همت در زير سايه پدري وارسته و مادري پاكدامن و مهربان، دوران خردسلاي را پشت سر نهاد. او از همان دوران طفوليت بيش از حد معمول ديگر كودكان به قران و تعليمات اسلامي ابراز علاقه مي‌كرد به گونه‌اي كه در سن هفت سالگي از مادرش ميخواهد قران را به او تعليم دهد. اين علاقه تاجايي بود كه وي از آغاز رفتن به دبستان با ياري مادرش قرآن را كاملاَ فرا گرفت و بعضي از سوره‌هاي كوچك رانيز حفظ و با صوت خوش تلاوت مي‌كرد.

 

در دوران تحصيل، جانش از ذوق سليم و هوش و استعداد فوق‌العاده سرشار بود. او با كمال موفقيت دوران دبستان را پشت سر گذاشت و به دبيرستان راه يافت. در سال‌هاي جواني به هنگام فراغت بويژه در تابستان‌ها دامن همت به كمر مي‌زد و با كار و تلاش،‌ مخارج شخصي خود را به دست مي‌آورد و از اين جهت به پدر مؤمن و زحمتكش خود كمك قابل توجهي مي‌كرد.

  

در سال 1352 مقطع دبيرستان را با موفقيت پشت‌سر گذاشت و پس از اخذ ديپلم با نمرات عالي در دانشسراي اصفهان به ادامة تحصيل پرداخت. پس از دريافت مدرك تحصيلي به سربازي رفت  به گفتة خودش تلخترين دوران عمرش همان دو سال سربازي بود  در لشكر توپخانه اصفهان مسؤوليت آشپزخانه به عهدة او گذاشته شده بود.

 

ماه مبارك رمضان فرا رسيد، ابراهيم در ميان برخي از سربازان همفكر به ديگر سربازان پيام فرستاد كه آنها اگر عي كنند تمام روزهاي ماه مبارك رمضان را روزه بگيرند، مي‌توانند به هنگام سحر براي گرفتن سحري به آشپزخانه بيايند. ‘ناجي’ معدوم فرمانده لشكر، وقتي كه از اين توصيه ابراهيم و روزه گرفتن عده‌اي از سربازان مطلع شد، دستور داد همه سربازان به خط شوند و همگي بدون استثناء آب بنوشند و روزة خود را باطل كنند. پس از اين جريان ابراهيم گفته بود: ‘اگر آن روز با چند تير مغزم را متلاشي مي‌كردند برايم گواراتر از اين بود كه با چشمان خود ببينم كه چگونه اين از خدا بي‌خبران فرمان مي‌دهند تا حرمت مقدسترين فريضة دينيمان را بشكنيم و تكليف الهي را زير پا بگذاريم.’ اما اين دو سال براي شخصي چون ابراهيم چندان خالي از لطف هم نبود. زيرا در همين مدت توانست با برخي از جوانان روشنفكر و انقلابي مخالف رژيم سمتشاهي آشنا شود و به تعدادي از كتب ممنوعه (از نظر ساواك و رژيم طاغوت) دست يابد. مطالعة آن كتابها كه مخفيانه و توسط برخي از دوستان و انتخاب راهش كمك شاياني كرد. مطالعة همان كتابها و برخورد و آشنايي با بعضي دوستان، باعث شد كه ابراهيم فعاليتهاي خود را عليه رژيم سمتشاهي آغاز كند و به روشنگري مردم و افشاي چهره طاغوت بپردازد.


در سال 1356 دوران سربازي شهيد همت به پايان رسيد و او پس از بازگشت، شغل شريف و مقدس معملي را برگزيد. او در روستاهاي محروم كشور به تدريس مشغول شد و به تعليم فرزندان اين مرز و بوم همت گماشت. شهيد همت در روزگار معلمي خود با تعدادي از روحانيون متعهد و انقلابي آشنا شد و در اثر همنشيني و مجالست با علما و روحانيون اسلامي با شخصيت ژرف حضرت امام خميني (رحمه‌الله عليه) آشنايي بيشتري كسب، و نسبت به آن بزرگوار معرفتي عميق پيدا كرد. هر روز آتش عشق امام (رحمه‌الله عليه) در كانون جانش شعله‌ور مي‌شد. شهيد همت سعي وافري داشت تا عشق و علاقه به امام (رحمه‌الله عليه) را در محيط درس گسترش دهد و جان و روح را از عشق به روح خدا لبريز سازد. او در خصوص امام و احكام اسلام ناب محمدي (صلي‌الله عليه و اله) همواره به بحث مي‌نشست و آنان را به مطالعه كتابهاي سودمند و روشنگر ترغيب و تشويق مي كرد. همين امر سبب شد كه چندين نوبت از طرف ساواك به او شديداَ اخطار شود لكن روح سركش و بيباك او به همه آن اخطارها بي‌توجه بود. او هدف و راهش را بدون اندك تزلزل و تشويش خاطري پي گرفتو از تربيت شاگردانش لحظه اي غفلت نمي‌ورزيد.

 

شهيد همت پرچمداري جوانان مبارز شهرضا را برعهده گرفت و با همكاري جمعي از جوانان، يك گروه انقلابي ضد رژيم تشكيل داد تا درخصوص مبارزات جدي با رژيم جور طرحي نو پياده كند و به مبارزات خود شكل و نظام بخشد و بتواند پيروزي‌هايي را در راه رسيدن به اهداف بلند اسلامي خود كسب كند.

 

پس از پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي به منظور حفظ دستاوردهاي انقلاب و حراست از اركان نظام نوپاي اسلامي كمتيه انقلاب اسلامي در سراسر ايران تشكيل شد. با تلاش و پايمردي شهيد همت و با همكاري تعدادي از جوانان متعهد و همفكر او كميته انقلاب اسلامي در شهرضا تأسيس گرديد كه هدف آن ايجاد نظم و كنترل و دفاعاز شهر بود. شهيد همت از ابراز لياقت و بروز شخصيت ذاتي و معنوي در طول مبارزاتش در تشكيل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در شهرستان شهرضا نيز نقش بسزايي داشت. او عضويت در شوراي فرماندهي سپاه پاسداران و مسئوليت واحد روابط عمومي اين ارگان مقدس را برعهده گرفت و به فعاليت‌هاي خود بعد تازه‌اي بخشيد.

 

برازندگي و حسن مديريت شهيد همت سبب شد كه به منظور سامان بخشيدن به امور تبليغي سپاه در استان‌هاي خوزستان و سيستان و بلوچستان و كردستان راهي آن مناطق شود. وي در تمام مأموريت‌هايش مدير و مدبري كم‌نظير بود و به تعهدات والاي اسلامي خود با پسنده‌ترين وجه جامع عمل مي پوشانيد.

 

در سال 1359 شهيد حاج ابراهيم همت به منطقه كردستان كه در آتش فقر فرهنگ و تجاوز احزاب مختلف مي‌سوخت رفت تا مرهمي بر دردهاي بيشمار مردم رنجيده اين خطه از كشورش باشد.

او عهده‌دار مسئوليت روابط عمومي سپاه پاسدارن شهرستان پاوه شد و اين آغاز مبارزات وي با حزب كومله و دمكرات بود.

 

شهيد همت در نهايت متانت و بزرگواري در ايجاد تفاهم اسلامي در ميان اقشا مختلف مردم سعي وافر داشت. تفكر يكي شدن را در بين برادران سني و شيعه قوت مي‌بخشيد و كلمه وحدت را به آنان تعليم مي‌داد. او در عمليات‌هاي مختلفي كه عليه گروهك‌ها داشت نبوغ و رشادت‌هاي قابل توجهي ازخود بروز داد و به سبب همين شايستگيها به عنوان فرمانده سپاه پاوه منصوب شود.

 

براساس آماري كه از يادداشت‌هاي خصوصي وي به دست آمده است از ارديبهشت 1359 تا ديماه 1360 سپاه پاسداران پاوه با فرماندهي مدبرانه او 25 عمليات موفق و دشمن شكن درخصوص پاكسازي روستاهااز وجود اشرار و آزادسازي ارتفاعات و درگيري با نيروهاي ارتش بعث انجام داد. نيروهاي تحت فرمان او موفق شدند بيست و يك ضد حمله سيه‌دلان را با شكستي مفتضحانه روبرو سازند.

 

پس از ابراز شايستگي و لياقت با پيشنهادي كه از ناحيه فرماندهي كل سپاه شد ايشان با حاج احمد متوسليان براي تشكيل تيپ محمد رسول‌الله (صلي‌الله عليه و آله) به جنوب كشور مأموريت يافت. شهيد همت در عمليات فتح‌المبين از خود رشادت‌ها نشان داد و افتخارات زيادي آفريد. درعمليات پيروزمندانه بيت‌المقدس وي در سمت معاونت تيپ محمد رسول‌الله (صلي‌الله عليه و آله) انجام وظيفه كرد و تلاش‌هاي زيادي در محاصره كردن مزدوران عراق در خرمشهر از طريق جاده شلمچه ـ خرمشهر انجام داد. شهيد همت تا زمان تشكيل لشگر محمد رسول‌الله (صلي‌الله عليه و آله) در تمامي عمليات‌ها از جمله عمليات رمضان شركت داشت و پس از اسارت حاج احمد متوسليان به دست مزدوران رژيم صهيونيستي به فرماندهي لشكر انتخاب شد. وي پس از كسب افتخاراتي براي ميهن اسلامي و ابراز لياقت بسيار راهي لبنان شد تا براي جهت دادن به فرزندان سلحشور لبنان و فلسطين با آنان همكاري و همفكري كند.

 

شهيد همت، عارفي وارسته و ايثارگري سلحشور و اسوه‌اي براي ديگران بود. سخن و عمل او در هم آميخته و از جمله كساني بود كه هركاري را نخست خود انجام مي دهد و سپس به ديگران سفارش مي‌كند. او شرف و فضيلت انسان مؤمن و مسلمان را به نمايش مي‌گذاشتو او جز خدا به هيچ‌چيز ديگر نمي انديشيد و به عشق رسيدن به هدف‌هاي متعالي اسلامي و كسب رضاي خداي منان شب و روز تلاش مي كرد و سخت‌ترين و مشكل‌ترين مسئوليت‌هاي نظامي را با كمال خوشرويي و اشتياق و آرامش خاطر مي‌پذيرفت. شهيد همت از سن ده‌سالگي در تمام فراز و نشيب‌ها و بحران‌هاي سياسي و نظامي اهتمام خاصي نسبت به نماز داشت. اين سردار بزرگ اسلام تا آخرين لحظات زندگي خود دست از دعا و نيايش برنداشت بويژه در درگيري‌هاي توانفرساي عمليات جزيره مجنون، دستي به تعا داشت و ديگر دست به اسلحه؛ چشمي به نشانه هدف و ديگر چشم به آسمان و امدادهاي غيبي.

 

او نماز اول وقت را بر همه چيز مقدم مي‌شمرد و از تلاوت قرآن و توسل غفلت نمي ورزيد. او براستي همه چيزش را فداي انقلاب كرده بود. هنگام نبرد، گاه ساعت‌هاي طولاني به ستيز با دشمنان مي‌ايستاد تا اينكه از فرط خستگي از پاي در مي‌آمد. شهيد همت، چنان با جبهه و جنگ عجين شده بود كه در طول حيات نظامي خود فرزند بزرگش را شش بار و كودك كوچكتر خود را فقط يك بار در آغوش پدرانه خود فشرد.

 

شهيد همت ارادتي خاص به حضرت امام داشت و از رحيق آن فرزانه بزرگوار، سر مست معرفت و ايثار گرديد. سر تسليم در برابر ولي امر مسلمين فرود آورد و اطاعت از امام را همانا اطلاعت از خدا و پيامبر مي دانست. سخنان امام را آويزه گوش خود مي‌ساخت و همچون چراغي روشنگر راهش بود. بخت با شهيد همت يار بود و توفيق يافت چندين بار به زيارت و دستبوسي حضرت امام (ره) برود و اين مايه بزرگي بود كه آينه جانش را متبلور ساخت.

 

شهيد بزرگوار حاج محمد ابراهيم همت علاقه وافري به بسيجي‌ها داشت به گونه‌اي كه يكي از ويژگي‌هاي اخلاقي او برخورد دوستانه و صميمي او با بسيجيان بود و همواره در سخنانش، زبان تمجيد و قدر شناسي از اين گروه مخلص داشت.

 

هوشياري و كارداني شهيد همت زبانزد خاص و عام بود. وي در زمان جنگ براي شناسايي دشمن تا پشت سنگرهاي دشمن پيش مي‌رفت و گاهي نيز همراه نيروهاي تحت فرمان خود تا مقابل سنگرهاي دشمن نفوذ مي كرد. او با تمام قدرت و درايت، گردان‌هاي تحت فرمان خود را بدون كمترين اشكال و مانعي راهي ميدان كارزار مي‌كرد. وي در بستن راه‌هاي نفوذي دشمن و غافلگير كردن دشمن مهارتي بي‌نظير داشت. با شروع عمليات رمضان در تاريخ 24/4/1361 در منطقه شرق بصره، شهيد همت فرماندهي تيپ محمد رسو‌ل‌الله (صلي‌الله عليه و آله) را برعهده داشت و در عمليات خيبر با نيروهاي تحت امر خود با صولت و سطوتي شگرف وارد ميدان كارزار شد و تحولي عظيم در منطقه طلايه به وجود آورد و پس از رشادت‌ها و فتوحاتي شگرف حفظ جزاير مجنون را برعهده گرفت. وي با تمام هستي و توان نظامي خود با لشكر كفر و الحاد به مقابله ايستاد و هرگز صحنه نبرد را رها نكرد.

 

شهيد همت در سال 1360 ازدواج كرد و ثمره اين ازدواج، دو يادگار او به نامهاي محمد مهدي و محمدمصطفي پا به عرصه وجود گذاشتند.

 

اين راحل پرشتاب كه در سرش شور حسين (عليه‌السلام) بود، و فرمان امام و مرادش حضرت امام خميني (رحمه‌الله عليه) او را به صحنه كارزار كشيده بود، آن شاهين بلند پرواز كه حضيض خاك را لايق آشيانه ساختن براي گسرتده روح خودنمي دانست تا ذروه لامكان بال گشود و براي رسيدن به مطلوب و محبب ازلي خود و رضوان خداي و بيكرانگي حيات ابدي، روح تابناك او از قالب تن رست و عطر نسيم ارجعي را لبيك گفت و همراه معاونش شهيد اكبر زجاجي به كاروانيان عاشوراي حسيني پيوست و پاي بر بام افلاك نهاد.

 

فهرستي از عمليات‌هايي كه شهيد همت در آن نقش بسزايي داشت:‌ روانش شاد و يادش تا ابديت در تاريخ جاودانه باد.

 

1) عمليات فتح‌المبين

رمز عمليات: يا زهرا (سلام الله عليها)

هدف: تصرف ارتفاعات منطقه، به منظور آزادي بخش وسيعي از جنوب غربي ميهن اسلامي.

منطقه عمليات: غرب دزفول و شوش

وسعت عمليات: 25000 كيلومتر مربع

يگان‌هاي عمل‌كننده: ارتش جمهوري اسلامي ايران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامي

 

2) عمليات بيت‌المقدس

رمز عمليات: يا علي‌بن‌ابيطالب

هدف: آزادسازي خرمشهر، پادگان حميد، هويزه، خيبر، حسينيه

منطقه عمليات: غرب كارون ـ جنوبغربي اهواز و شمال خرمشهر

وسعت عمليات: 6000 كيلومتر مربع

يگان‌هاي عمل‌كننده: ارتش جمهوري اسلامي ايران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامي

 

3) عمليات رمضان

رمز عمليات: يا صاحب‌الزمان ادركني

هدف عمليات: دور كردن آتش دشمن از شهرهاي جنوبي كشور و انهدام نيروهاي رژيم عراق

منطقه عملياتي: شرق بصره

وسعت منطقه عمليات: 1600 كيلومتر مربع

نيروهاي عمل كننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و ارتش جمهوري اسلامي ايران

 

4) عمليات مسلم‌بن‌ عقيل

رمز عمليات: يا اباالفضل العباس

هدف عمليات: آزادسازي چندين ارتفاع مرزي و تصرف ارتفاعات مشرف به شهر مندلي

منطقه عملياتي: غرب سومار و ارتفاعات مسلط بر مندلي

نيروهاي عمل كننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و ارتش جمهوري اسلامي ايران

 

5) عمليات محرم

رمز عمليات: يا زينب (سلام الله عليها)

هدف عمليات: آزادسازي جبال حمرين در جنوب دهلران

منطقه عملياتي: شرهاني، زبيدات و بيات، جنوب‌شرقي عين خوش

يگان‌هاي عمل‌كننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و ارتش جمهوري اسلامي ايران

 

6) عمليات والفجر مقدماتي

رمز عمليات: يا الله يا الله يا الله

وسعت منطقه عملياتي: 300 كيلومتر مربع

هدف: انهدام نيروهاي دشمن

منطقه عملياتي: فكه ـ چزابه

يگان‌هاي عمل كننده: ارتش جمهوري اسلامي ايران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامي

 

7) عمليات والفجر (1)

رمز عمليات: يا الله يا الله يا الله

وسعت منطقه عملياتي: 150 كيلومتر مربع

هدف: انهدام نيروهاي دشمن و آزادسازي بخشي از نوار مرزي

منطقه عمليات: شمال غربي فكه

نيروهاي عمل كننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و ارتش جمهوري اسلامي ايران

 

8) عمليات والفجر (2)

رمز عمليات: يا الله يا الله يا الله

هدف عمليات: خارج كردن شهرهاي كردنشين ميهن اسلامي از زير آتش دشمن و آزادسازي ارتفاعات مهم منطقه و مسدودكردن راه ضدانقلاب و تصرف پادگان حاج عمران

منطقه عملياتي: حاج عمران

نيروهاي عمل‌كننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و ارتش جمهوري اسلامي ايران

 

9) عمليات والفجر(3)

رمز عمليات: يا الله يا الله يا الله

وسعت منطقه عملياتي: 50 كيلومتر مربع

منطقه عملياتي: مهران

هدف عمليات: تصرف و تأمين ارتفاعات زالو آب، 343، نمه كلان بو كوچك و بزرگ

نيروهاي عمل كننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي

 

10) عمليات والفجر (4)

رمز عمليات: يا الله يا الله يا الله

وسعت منطقه عملياتي: 300 كيلومتر مربع از ميهن اسلامي و 700 كيلومتر مربع از خاك عراق

هدف عمليات: آزادي‌بخشي از ميهن اسلامي و ارتفاعات مهم منطقه و تصرف پيشرفتگي دشت شيلر، مسدودكردن راه ضدانقلاب كه از راه شيلر انجام مي شد، تصرف پادگان پنجوين و گرمك عراق و خارج ساختن مريوان از زير ديد و تير دشمن

نيروهاي عمل‌كننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و ارتش جمهوري اسلامي ايران

 

11) عمليات خيبر

رمز عمليات: يا رسول‌الله (صلي‌الله عليه و آله)

وسعت منطقه عمليات: 1180 كيلومتر مربع

هدف عمليات: تصرف و تأمين جزاير مجنون و بخشي از هورالهويزه

نيروهاي عمل ‌كننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و ارتش جمهوري اسلامي ايران

شهيد همت در ادامه همين عمليات پيروزمندانه پس از سالها جنگ و جهاد به نداي حق لبيك گفت و شربت شيرين شهادت را نوشيد. يادش گرامي و راهش پر رهرو باد.

 مصطفي اسحاقي