عملكرد نيروي هوايي ارتش درطول هشت سال دفاع مقدس

به گزارش خبرنگار نويد شاهد، شهيد سرلشگر ستاري سخنانش را اينگونه آغاز نمود:

ازنيمه ي مهر تا آخر سال 59، در برخورد با توان رزمي دشمن، سنگين ترين حملات را عليه ستون هاي نظامي دشمن داشتيم. چون درآن موقع نيروهاي نظامي و مردمي ما مثل جنگ هاي چريكي عمل مي كردند و هيچ گونه حركت كلاسيك و حساب شده اي عليه دشمن وجود نداشت، نيروي هوايي مأمور تثبيت دشمن بود تا نگذارد بيش از پيش پيشروي كند. دراين راستا مسئوليت حمله به تانك ها، ستون هاي نظامي و نيروهاي
پياده ي دشمن را ما برعهده داشتيم . يعني نيروي زميني عراق را به وسيله ي نيروي هوايي مهاركرده بوديم. حجم بمباران ها درآن موقع فوق العاده بالا بود و اكثر اين پروازها متوجه نيروي زميني دشمن بود.

ظهر روزاول جنگ، هواپيماهاي عراق پايگاه هاي هوايي ما را مورد هدف قرار دادند. بعد از ظهر همين روز هواپيماهاي نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي به پايگاه هاي هوايي عراق حمله كردند كه مي توان گفت 2 ساعت پس از حمله ي دشمن، ما روي اهداف خود در عراق بوديم و اولين بمب ها را به روي خاك دشمن ريختيم. فرداي آن روزهم 140 فروند هواپيما تقريباً به طور هم زمان در عراق عمليات كردند.

از ديگر روزهاي مهم جنگ، روز هفتم آذرماه 59 بود. طي اين روز نيروي هوايي از سپيده ي صبح تا غروب درآسمان خليج فارس عمليات داشت و ديگر براي عراق چيزي به نام نيروي دريايي باقي نماند و تا آخرجنگ هم ديگر نتوانست نيروي دريايي خودش را سازماندهي كند. دراين روز تعداد 11 فروند شناور نيروبر و ناوچه هاي پ-6 و موشك انداز به وسيله ي شكاري بمب افكن هاي نيروي هوايي ارتش غراق و تعداد هفت فروند هواپيماي شكاري دشمن از نوع ميگ -23 و سوخو-22 سرنگون شدند.

درعمليات فتح المبين حضور نيروي هوايي بسيار چشمگير، و بيش از 22 فروند هواپيماي دشمن طي اين عمليات سقوط كرد. دراين عمليات، بمباران درارتفاع بالا و با سرعتي بيش از سرعت صوت آغاز شد. درعمليات بيت القدس هم بعد از فتح پادگان حميد و سرازير شدن به سمت خرمشهر، حضور نيروي هوايي بسيار چشمگير بود.

درطول جنگ، ما تقريباً تمام استانداردهاي پرواز را به هم ريخته و بالاترين ركوردها را به دست آورديم. ركورد سوخت گيري را دربمباران پايگاه « الوليـد» درمرز اردن داشتيم. دراين عمليات چند بار سوختگيري هوايي انجام داديم. انجام عمليات سوختگيري درشب و درهواي طوفاني و رعد وبرق، كار بسيار دشواري است كه نيروي هوايي بارها آن را انجام داد، واين يكي از ركوردهاي پروازي است.
ازجمله ركوردهاي پروازي ديگر كه توسط خلبانان نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي برجاي گذاشته شد، مدت زمان حضور خلبانان دركابين يك جنگنده در صحنه ي عملياتي بوده كه 9 ساعت مي باشد. يعني خلبانان ما 9 ساعت بدون وقفه بر فراز منطقه ي عملياتي و در ارتفاع پايين پرواز داشتند كه البته خيلي كار مشكل و طاقت فرسايي است و از كشور اسلامي حفاظت و حراست مي كردند.
درمورد تعداد هواپيماهايي كه از عراق مورد هدف قرار داده ايم، بايد به آمارهايي كه تعداد و نوع هواپيماهاي عراق را درشروع جنگ نشان مي دهد مراجعه كنيم.

بعضي از هواپيماها اصلاً درطول جنگ نسلشان منقرض شده است. البته عراق درطول جنگ نه هواپيما فروخته و نه از رده خارج كرده است، بلكه نسل آنها توسط ما منقرض شده است. بعضي از انواع آنها هم البته هنوز منقرض نشده و پرواز مي كند. ولي بايد توجه داشته باشيم كه عراق در طول جنگ اصلا مشكل تعميرات نداشت و همه ي هواپيماهاي قابل تعمير خود را به كشورهاي مادر مي فرستاد و تعمير شده، دريافت مي كرد.
ازديگر كارهاي حماسي نيروي هوايي درجنگ، عكاسي هوايي بود كه درهرعمليات صورت مي گرفت. ماهر روز ساعت 10 صبح اين عمليات را داشتيم و عراق هم مي دانست ولي كاري نمي توانست بكند. با سرعتي نزديك به دو برابر صوت و در ارتفاع بالا، هر روز مأموريت هاي ويژه اي را دراين رابطه انجام مي داديم و اين شكست بزرگ روحي و كوبنده اي براي دشمن بود كه مي ديد و مي فهميد ولي هيچ كاري نمي توانست بكند.

درعمليات بدر و خيبر هم نيروي هوايي مشاركت تنگاتنگ و سنگين با سپاه داشت. البته عمليات والفجر 8 به معناي واقعي يك نقطه ي عطف در نيروي هوايي بود.

از ديگر خدمات نيروي هوايي دردوران هشت ساله ي دفاع مقدس حفاظت و حراست از نفتكش ها بود. ازآن جا كه تأمين هزينه ي جنگ ارتباط مستقيم با صدور و فروش نفت داشت، از اين رو عراق تصميم گرفته بود با قطع صدور نفت ايران از طريق حمله به جزيره ي خارك و نفتكش ها، موجبات تضعيف نيروهاي ما را فراهم آورد، ودراين راه، غرب كمك هاي بسياري به او كرد. به عنوان مثال، غربي ها هواپيماهاي سوپراتاندارد كه براي نيروي دريايي توليد مي شد و مي توانست با پرتاب موشك هاي ضد كشتي« اگزوست» در روز يا شب تهديدات جدي وسيعي را در ارتباط با استراتژي قطع صدور نفت ايران، متوجه جزيره ي خارك و لنگرگاه كشتي هاي نفتكش و كاروان هاي كشتي تجارتي در خليج فارس بنمايد دراختيار رژيم بعث عراق قرار دادند. همچنين جهت رفع نقاط ضعف عراق درپروازهاي دشوار درشب بر روي آب، هدايت اين هواپيماها در فاصله اي بسيار دور از مراكز فرماندهي و كنترل نيروي هوايي، با قرارگرفتن هواپيماهاي « آواكس» آمريكا و عربستان در شبكه و همچنين حضور ناوشكن هاي امريكايي درنقاط تعيين شده كه عملاً به صورت نقطه نشانه هاي روي آب و دستگاه هاي كمك ناوبري در روز و شب، هدايت قسمت هايي از پرواز خلبانان عراق را به عهده داشتند.

درآن زمان وضعيت طوري بود كه وقتي هواپيماهاي شكاري ايران براي درگيري و رويارويي باحريف به سمت هواپيماهاي عراقي هدايت مي شدند، هواپيماهاي عراقي به سمت ناوشكن هاي امريكايي و سواحل جنوبي خليج فارس رفته و با پناه گرفتن درحريم استقرار شناورهاي بيگانه و بهره گيري از حدود قلمرو فضايي دولت هاي جنوبي خليج فارس و سوء استفاده از احترام جمهوري اسلامي ايران به اصول و قوانين بين المللي، از معركه خارج مي شدند. نيروي هوايي ما دريان مقطع از جنگ مسئووليت بسيار سنگيني درحمايت و پشتيباني از عمليات دريايي به عهده داشت.

با همه ي حمايت هايي كه از كل استراتژي جنگي عراق درمنطقه مي شد، بخصوص حمايت هاي چشمگير بين المللي از نيروي هوايي آن كشور، با اين وجود عراق موفق به قطع صادرات نفت جمهوري اسلامي نگرديد. به طورمثال، طبق آمارموجود از بهار سال 1361 تا پاييز 1363، با انجام 40 نوبت حمله و بمباران به جزيره خارك، عراق نتوانست خلل مهمي در صدور جريان نفت ازاين جزيره استراتژيك ايجاد نمايد. اين درحالي بودكه تعداد قابل توجهي از هواپيماهاي حمله ور شكاري بمب افكن خود را در مصاف با شبكه ي دفاع هوايي اين جزيره از دست داده، حمله هاي بسيار زيادي به اين جزيره نيز قبل از هر اقدامي توسط نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران خنثي گرديده بود. يك فروند از هواپيماهاي سوپراتاندارد كه پيش بيني مي شد بتواند درجنگ نفتكش ها تعادل قوا را برهم زده و تا حدودي براي عراق سرنوشت ساز باشد، درهمان ابتداي عملياتشان مورد اصابت موشك هاي هواپيماهاي شكاري رهگير نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران قرارگرفت و درآب هاي خليج فارس سرنگون گرديد. گزارش تأييد نشده اي از اصابت و سرنگوني دومين هواپيما نيز حكايت مي نمود كه عراق ناگزير 2 فروند سوپراتانـدارد باقي مانده از مجموع هواپيماهاي استيجاري را به فرانسه بازپس فرستاد.

دربمباران هاي ارتفاع بالا توسط هواپيماي ميگ 25 نيز، عراق نتوانست آن طوري كه كارشناسان نظامي پيش بيني مي كردند موفق به انهدام تأسيسات و اسكله هاي جزيره ي خارك گردد و باز از دست دادن يك فروند ميگ 25 درمصاف با شكاري رهگيرهاي نيروهاي هوايي، براي آگاهان نظامي قطعيت يافت كه قطع صدور نفت ايران با استفاده از اين شيوه ها توسط نيروي هوايي عراق ميسر نخواهد شد. درارزيابي نيروهاي هوايي دوكشور، درجنگ نفتكش ها، نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران نشان داد كه علي رغم نابرابري كمي در مقابل دشمن و حمايت هاي بي دريغ بين المللي از عراق، با برخورداري از فاكتورهاي روحيه ي جنگندگي و ايثار، شناخت صحيح و پيش بيني تاكتيك هاي مناسب براي مقابله با نيروي هوايي عراق و تلاش خستگي ناپذير و بي وقفه، به خوبي درمقابل تهاجمات ايستادگي كرده و قطع صدور نفت ايران را غيرممكن نمود و عبور كشتي هاي تجاري، بارگيري و تخليله دربنادرايران را تضمين و زنجير اقتصاد جنگ درايران تا روز برقراري آتس بس كماكان حفظ و به صورت پويا تداوم يافت.
ازديگر خدمات ارزنده و بسيار مهم نيروي هوايي كه شايد با ارزش تر از جنگ هاي عملياتي اين نيرو باشد، قطع وابستگي و حركت درجهت خودكفايي است. همان طوري كه مي دانيد نيروي هوايي تجهيزات پيشرفته ي امريكايي دراختيار داشت. روزي كه امريكايي ها از اين مملكت رفتند، بعضي ازاين تجهيزات هنوز مورد بهره برداري قرار نگرفته و آن ها با تمسخر مي گفتند همين روزها دوباره برمي گرديم.

وقتي كه ما عنوان مي كنيم هواپيماي اف14، هواپيماي بسيارخوبي است و يا سيستم موشكي « هاگ» پيچيده است، ارزش اين اف14، و ارزش سايت موشكي «هاگ» دراين است كه آن اف14، با شليك موشك، هواپيماي دشمن را سرنگون كند. پس اين هواپيما خلاصه مي شود درآن عملياتي كه به ساقط كردن هواپيماي دشمن مربوط مي شود، و يا آن سيستم موشكي زمين به هوا كه بايد هواپيماي دشمن را ساقط كند. اين دو عنصراقلامي بسيار پيچيده هستند كه اگر يك قطعه ي آن از كار مي افتاد ادامه ي انجام كار براي ما مشكل مي شد. اين اقلام كه « اقلام زمان دار» ناميده مي شوند بايد هردو سال و يا هرسه سال و يا شش ماه و يا حتي يك ماه عوض شود . اين ها موادي شيميايي و يا غيرشيميايي دارند كه مثل دارو ازبين مي روند و بلافاصله بايد عوض شوند و گرنه آن حالت خودش را از دست مي دهد و درنتيجه آن سرعت لازم را به خود نمي گيرد.
نهايتاً روي تمام اين اقلام زمان دار و الكترونيكي و غيره درنيروي هوايي و دربخش هاي مختلف كشور كارشد. شايد براي هر قطعه ي آن سال ها وقت صرف و تحقيقات بسيار بالايي صورت پذيرفت تا اين كه دركشور ساخته شد. كاركنان محقق و مبتكر نيروي هوايي دراين راه تا آن جا پيش رفتند كه حتي دربعضي موارد توانستند به نقشه ي طراحي قطعات برسند و سپس طراحي جديد بكنند، تا بدانجا كه به تغييرات پيشرفته اي دراين زمينه دست زدند، به اين صورت كه ممكن است پنج قطعه كه دريك دستگاه بوده و پنج كاررا انجام مي داده است، پرسنل فني نيروي هوايي يك قطعه ساختند كه حجمش ازآن پنج قطعه و حتي از تك تك آنها كمتر است و كارآن پنج قطعه را نيزبه تنهايي انجام مي دهد.

وقتي جنگ آغاز شد، يك هواپيماي نيروي هوايي مي توانست يك نوع موشك خاص را حمل كند، ولي همان هواپيما، اواخر جنگ شش نوع موشك به زيرش بسته شده و مي جنگيد، بدين صورت كه هرنوع موشك از آفندي گرفته تا پدافندي را هماهنگ كرده و با اين هواپيما تطبيق داده بودند.
در دوران جنگ تبليغات دشمن و جهان استكبار چنين وانمود مي كرد كه نيروي هوايي ما ضعيف شده و ازبين رفته است، اما هربار كه عملياتي انجام مي شد و نشانه هايي از قدرت انقلاب را مشاهده مي كردند مي گفتند احتمالاً مشاورين و مستشاران كره اي و فيليپيني پيدا شده اند كه اين ابتكارها صورت گرفته است.

سيستم پدافند كشور توسط امريكايي ها به نحوي طراحي شده بود كه كشورهاي مثل ايران نمي توانست با پوشش هوايي منطقه اي از مرزهاي خود دفاع كند و فقط اين سيستم مي توانست ازپايگاه هوايي و رادار دفاع كند.

جنگ درچنين شرايطي شروع شد، و از سوي ديگر ما هيچ آموزشي دراين رابطه نداشتيم و قبلاً همه ي اين كارها توسط مستشاران خارجي طراحي مي شد و يك تعميرساده را هم نيروهاي داخلي برعهده نداشتند. با اين وجود درطول سال هاي جنگ متخصصين داخلي توانستند سرتاسر كشور را پوشش دفاعي بدهند. به عنوان مثال در شرايطي كه آن قدر تكنولوژي و هواپيماهاي مدرن و وسايل ضد رادار به عراق تزريق شده بود كه روشهاي معمول كلاسيك هم به درد مقابله با آنها نمي خورد، شهيد سرلشكربابايي به اتفاق تعدادي افراد دلسوز و متعهد با تغيير روش هاي كلاسيك توانستند تحولي دراين مقوله ايجاد كنند، كه نتيجه ي آن درعمليات والفجر8 به دست آمد. دراين عمليات روزهايي وجود داشت كه هشت تا ده فروند هواپيماي عراقي درمنطقه سرنگون مي شد.

نيروي هوايي برنامه ي بازسازي خود را حدود دو سال قبل از قبول قطعنامه ي 598، شروع كرد و عملاً از نظر سازماندهي و فرهنگي، انقلاب درآن به وجود آمد. اين نيرو در سازماندهي و تخصص ها، داراي سيستم آمريكايي بود. قبلاً هم هرتغييراتي كه درنيروي هوايي آمريكا مي شد به ايران منتقل و عيناً برروي سازمان ها پياده مي شد. درآموزش ها هم تمام كتب و مدارك كه درآن جا تهيه شده بود با انـدك تغييراتي در ايران مورد استفاده قرار
مي گرفت.

نيروي هوايي درطول اين مدت چند بار به طور ريشه اي تجديد سازمان شد. در زمينه ي آموزش پس از 5 سال مطالعه به جايي رسيد كه سيستم امريكايي قبلي به كلي تغيير كرد و سيستم ارتقايي آموزش و رسيدن به مهارت ها با توجه به امكانات كشور و شرايط مورد نياز به وجود آمد كه مي توان گفت انقلابي دراين نيرو به وجود آورده است. به عنوان مثال پايه گذاري دانشگاه هوايي كه امروز اصل نياز نيروي هوايي را برمبناي اتكاي كامل به خود آموزش مي دهد، مي تواند منشأ تغيير بنيادين دراين نيرو شود.
دركنار همه ي اين كارها به بازسازي تجهيزات مي توان اشاره كرد. گزارش هاي متعددي كه درباره ي بازسازي و بازيابي هواپيماهاي سانحه ديده در نيروي هوايي منتشر شده، خودگواهي است بر فعاليت هايي كه دراين زمينه انجام گرفته و مي گيرد. هواپيماهاي كه گاهي نيم ساعت درآتش سوخته اند درايران بازسازي شده اند و درحال حاضر پرواز مي كنند. هواپيماهايي كه درآسمان رها شده و خلبان ازآن بيرون پريده و اين هواپيما سقوط كرده، بازسازي شده و امروز پرواز مي كند.

هواپيماهاي موجود خط اول ما كه داراي سيستم امريكايي بوده امروز بحمدالله به عنوان يك سيستم و تشكيلات خيلي خوب درحال پرواز است و امروزه بهترين هواپيماهاي خط اول جهان به خدمت نيروي هوايي درآمده است.
اين ها امكاناتي هستند كه نيروي هوايي بسيار خوب، به سرعت، با قاطعيت و دركمترين زمان آموزش، به خدمت گرفته است. نيروي هوايي ما شايد از نظر سرعت درآموزش وسايل و تجهيزات جديد، در جهان نمونه باشد.»

تقدير از نيروي هوايي توسط فرمانده كل قوا

مقام معظم كل قوا حضرت آيت الله خامنه اي در مورد خدمات ارزنده ي نيروي هوايي درجهت رهايي از وابستگي ها درجنگ و پس ازآن چنين مي فرمايند: بسياري از ابتكاراتي را كه امروز شمادرداخل نيروي هوايي داريد انجام مي دهيد، مرهون همان روحيه ي خودكفايي است كه دردوران جنگ به وجود آمد، والا روزاول جنگ هواپيما بسيار داشتيم، قطعات يدكي زياد داشتيم، هواپيماي آماده هم داشتيم، اما آنچه كه نداشتيم خودجوشي بود و اين خودجوشي به مرور به وجود آمد.
من فراموش نمي كنم چند روزي از شروع جنگ تحميلي گذشته بود كه مسؤولان نيروي هوايي يك فهرستي به دست من دادند. اين فهرست نشان مي داد كه ما تا اين مقطع زماني كه حداكثر حدود سي و چند روز مي شد، تمام هواپيماهايمان زمين گير خواهند شد.
اف14 هامان، هواپيماهاي ترابري و هواپيماي c-130 هم همين طور، كه وقتي به اين فهرست نگاه مي كرديم معلوم بود ما يك ماه و نيم ديگر هيچ هواپيماي قابل پروازي نخواهيم نداشت.
اين ها براي يك ملت مصيبت است . يك عده اي آن روز خيال مي كردند ما ازبين رفتني هستيم. امريكايي ها هم فكر مي كردند كارتمام شده و اين جنگ ظرف يكي دو ماه و حداكثر شش ماه، تمام وسايل هوايي و غيرهوايي جمهوري اسلامي را از بين خواهد برد و بعد اين ملت مجبور مي شود دست هايش را بالا ببرد.
ليكن حقيقت روشن اين است كه اين ملت در مقابل همه ي توطئه ها به خودسازي و درون سازي و خودجوشي پرداخت . امروز شما چيزي داريد كه يك ملت به آساني آن را به دست نمي آورد و آن اتكاي به نفس و كشف قدرت دروني و نفساني و قدرت ذاتي است، و به همين دليل است كه شما امروز بسيار قوي تراز آن روزها و از همه گذشته نيروي هوايي و ارتش در دوران تاريخ هستيد.
حقيقت انكارناپذير اين است كه ملت ايران با همين روحيه درمقابل ابر قدرت ها- كه جداً تصميم داشتند اين ملت را از پا در بياورند- ايستاد و پيروز شد و ابر قدرت ها ناكام ماندند.
ساده انديشي است كه فكر كنيم دشمن با ناكام شدن دراين مرحله دست برمي دارد، كما اين كه ما امروز تبليغات را مي بينيم. امروز در مرحله ي تبليغات و مرحله ي توطئه هاي سياسي، هرچه مي توانند عليه جمهوري اسلامي فشار مي آورند، چون اين ملت بحمدالله درمراحل گوناگون از آب و گل بيرون آمده و به رشد و بالندگي رسيده است.