هفته حقوق بشر آمریکایی ؛ فرصتی برای ایفای رسالت تاریخی نخبگان

در تقویم ایران، از ششم تا دوازدهم تیرماه هفته حقوق بشر آمریکایی نامگذاری شده است؛ هفته ای که شهید بهشتی و یارانش در مقر حزب جمهوری ترور می شوند، بیش از 100 نفر از مردم سردشت در بمباران شیمیایی این شهر به شهادت می رسند و 290 نفر از مردم بی گناه در حمله ناو آمریکایی به ایرباس ایرانی در آب های خلیج فارس، مظلومانه شهید می شوند. خاستگاه تعریف امروزی «حقوق بشر» کشورهای غربی به ویژه آمریکاست؛ همان کشورهایی که با کمک به منافقین و رژیم بعث عراق در دوران بعد از انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، بی رحمانه ترین جنایت ها را در ایران رقم زدند و داغی سنگین بر دل مردم این مرز و بوم نهادند. برای بررسی ابعاد مختلف مفهوم حقوق بشر آمریکایی و ابزارهای مقابله با آن میهمان محمدرضا سوقندی، مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور ایثاگران بودیم و از وجوه مختلف به این مفهوم پرداختیم. ماحصل گفت و گوی نوید شاهد با این جانباز و ایثارگر دوران دفاع مقدس را در ادامه می خوانید:

آقای سوقندی در ابتدا بفرمایید مفهوم حقوق بشری آمریکایی تا چه اندازه برای جامعه ما به درستی تبیین شده است؟

-در مواجهه با مفاهیم فرهنگ غرب که در رأس آن نظام استکبارو آمریکا قرار دارد، باید در کنار جنبه های تبلیغی و ترویجی که رسانه ها در پیش گرفته اند، مبانی حاکم بر فرهنگ غرب را با زبان علمی تبیین کنیم که این موضوع  تاحدودی مورد غفلت قرار گرفته است. در حال حاضر نظام رسانه ای غرب در جهان غلبه دارد و اگر موفقیت، نفوذ و تاثیرگذاری به دست آورده اند صرفا به دلیل برتری رسانه ای آنهاست.

علاوه بر آن مجامع علمی، عالمان، دانشمندان و نخبگان از معرفی ماهیت و واقعیت فرهنگ غرب به نسل جدید غفلت کرده اند و متاسفانه خودشیفتگی عده ای نسبت به این فرهنگ به ویژه در حوزه علوم انسانی به چشم می خورد. مناسبت هایی مانند «هفته حقوق بشر آمریکایی» فرصتی برای همه خاصه نخبگان جامعه است تا رسالت تاریخی خود را ایفا کنند وگرنه درنزد نسل های  آینده حداقل  چهره ساکت و بی طرفی خواهند داشت.لذا می طلبدکه  ماهیت ضد حقوق بشری و تبلیغاتی آمریکا و میزان توانایی و قدرت آن ها را به چالش بکشند.

دانشگاه ها، حوزه های علمیه و نخبگان باید بیشتر از دیگران به میدان بیایند. جوانان ایران و مردم دنیا هیچ گناهی ندارند که مظلومانه در معرض تهاجم و بمباران رسانه ای فرهنگ غرب قرار گرفته اند. هالیوود به عنوان مرکزرسانه  سینما  تولید، ناتوی خبری و رسانه ای، بنگاه های خبری و فضای مجازی ابزاری هستند که به کار گرفته شده اند ودرمقابل  ما هم باید جبهه واحدواثرگذاری  در برابر آن داشته باشیم.

آیا آن طور که آمریکا و برخی کشورهای غربی ادعا می کنند و هجمه رسانه ای به راه انداخته اند، حقوق بشر در ایران نقض می شود؟

-از دیدگاه فرهنگ غرب، «بَشَر انسان تعریف شده در نظام خلقت وهستی نیست»، آنها افرادی  را بشر می دانند که منافعشان را تامین کنند. برخوردی که با سیاهان و بسیاری ازملت هاو کشورها دارند، شعارهای عوام فریبانه ای که سر می دهند بر مبنای همین  تعریف است. از دیدگاه آنها بشر کسی است که بر اساس خواسته و منافع آنها حرکت کند و هرکس با هر ادبیات، انگیزه و منطقی بخواهد خلاف منافعشان حرکت کند، خلاف حقوق بشر حرکت کرده است زیرا حقوق بشر را در چارچوب منافع خود می دانند.

لذاگاهی وارد کشوری می شویم که هیچ انتخاباتی صورت نمی گیرد ودرآن  نظام قبیله ای حاکم است و کمترین آزادی اندیشه  وحقوق اولیه برای زنان وجود ندارد.، اما از آنجاکه  منافع غربی ها را تامین می کنند، حقوق بشر رعایت می شود اما در کشوری مانندجمهوری اسلامی ایران که  اگرچه به صورت میانگین سالانه یک انتخابات داشته باشد، آزادی اندیشه و مذاهب وجود دارد اما به صورت مکرروازسربهانه جویی وبه ناحق متهم  به نقض حقوق بشر  می شود زیرا از نظر آنها بشر تعریفی نیست که در نظام هستی و ادیان توحیدی حاکم است. شعارهایی مانند آزادی، انسانیت و حقوق بشر در چارچوب منافع استکباری  آمریکا و نظام صهیونیست  سرداده می شود و نه حتی در چارچوب منشور حقوق بشرو سازمان ملل.

در آمریکا مصادیق فراوانی از نقض حقوق بشر دیده می شود که نمونه آن امروزه در رفتار با سیاهپوستان و اعتراضات درپیش چشم جهانیان است. آمریکا حتی به دوستان و هم پیمانان  خود رحم نمی کندونسبت به  تعهدات خود پایبند نیست. معاهده چندجانبه  ای مانند برجام که خودشان امضا کردند، قبول ندارند.

علاوه بر حقوق بشر، یکی از شعارهای آمریکا مبارزه با تروریسم است که برای آنها نیزتعریف خاصی دارد. ترور سرداررشید مبارزه با تروریسم نمونه آن است. تمام دنیا پذیرفت که سردار شهید «قاسم سلیمانی» مرد میدان مبارزه با تروریسم است اما همان نظامی که شعار مبارزه با تروریسم می دهد، سردار مبارزه با تروریسم را ناجوانمردانه ترور می کند و به شهادت می رساند. در هفته حقوق بشر شهادت شهید بهشتی و یاران انقلاب، بمباراندشیمیایی  سردشت و استفاده از سلاح های شیمیایی که کشورهای مختلف از جمله آلمان این سلاح ها را در اختیار رژیم صدام قرار دادند و همچنین هدف قرار دادن هواپیمای ایرباس درآسمان خلیج فارس توسط ناو آمریکایی از سال 1360 تا 1367 اتفاق افتاده است. در جریان شهادت 290 مسافر ایرباس، آمریکا نه تنها عذرخواهی نکرد بلکه به کسی که این کار را کرده بود، مدال دادند. بنابراین حقوق بشر از دیدگاه آمریکا مرزی و حدی ندارد و مرز آن منافع آنهاست و هرجا لازم باشد حقوق زنان، کودکان، سیاهان، اقلیت و حتی اکثریت را زیرپا می گذارند. آمریکا برای منافع خود اکثریت ها را هم نابود می کند.

بخشی از مبانی فرهنگ غرب لابراتوار، دانش، علم و تکنولوژی است که نه تنها دانش را به ما نمی دهند بلکه مانع داشته هایمان می شوند که نمونه آن ترور دانشمندان هسته ای است. هفته حقوق بشر آمریکایی فرصتی است تا علاوه براینکه  اقدامات ضد حقوق بشری آمریکا را معرفی کنیم  ماهیت این نظام و تفکر را معرفی کنیم. نخبگان و خبرگان، دانشگاه ها، دانشجویان، حوزه های علمیه و مراجع علمی و رسانه های کشور علاوه بر رویکرد تبلیغی و ترویجی که دارند، باید رویکرد روشنگری در این حوزه داشته باشند.

برای تبیین معنای واقعی حقوق بشر چگونه می توان از فرهنگ اصیل ایثار و شهادت بهره جست؟

-بزرگترین سرمایه هر انسانی، جان اوست و بزرگترین ضعف هر انسان، ترس از جان است. اگر کسی این ترس را بترساند و به مرحله ای برسد که دیگر از جان نترسد، قوی ترین انسان است. اگر شاهد ظلم، استکبار و بی عدالتی در دنیا هستیم به دلیل ظلم پذیری و زیربار ظلم رفتن است. فرهنگ ایثار و شهادت یعنی «نترسیدن، نهراسیدن و زیربارظلم نرفتن.» اگر این فرهنگ همگانی شود، هیچ قدرتی نمی تواند بر آن پیروز شود. این فرهنگ در هشت سال دفاع مقدس و در این چهل سال باعث پیروزی جمهوری اسلامی ایران نهادینه شده است.

فرهنگ ایثار و شهادت تنها یک فرهنگ ذهنی و خاطره انگیز نیست بلکه فرهنگی عینی،  عملیاتی و موثر است و به همین دلیل تلاش می شود فرهنگ ایثار و شهادت رخت بربندد. این فرهنگ به انسان قدرت جهان بینی می دهد که هرکسی برای ارزشهای خود حاضر به جانفشانی و فداکاری است. این فداکاری علاوه بر ایثار جان، ابعاد دیگری هم دارد که شامل ایثار مال، ایثار سیاسی، ایثار اجتماعی می شود. به طورکلی هر قومی که این فرهنگ را ندارد، قدرت ندارد.

سازمان ها و نهادهای مختلف فرهنگی و غیرفرهنگی درکشور از جمله مجلس شورای اسلامی چه وظیفه ای در افشای حقوق بشر آمریکایی و پیگیری حقوق قربانیان حقوق بشری آمریکایی دارند و چه اقداماتی باید انجام دهند؟

-اگرچه اقدامات خوبی در این زمینه انجام شده اما کاستی هایی هم وجود دارد این کاستی ها ما را به سمت بایدها و بایسته ها رهنمون می کند. باید در سطح بین المللی به سمت تشکل سازی با کشورهای اسلامی وآزادیخواهان  گام برداریم. باید در مسیر توجه به نهادهای مردمی حرکت کنیم. با توجه به ظرفیت فضای مجازی گفتمان ضد آمریکایی و حقوق بشر آمریکایی را راه اندازی کنیم. علاوه بر آن رویکرد رسانه های هم بسیار مهم است به این معنا که باید اتحادیه ها و رسانه هایی را ایجاد کنیم تا بتوانند در برابر هجوم عظیم رسانه های غرب که واقعیت ها را کتمان و حقایق را برعکس جلوه می دهد، مقابله موثرداشته باشندکه در این زمینه به یک استراتژی و راهبرد هماهنگ نیازمندیم.

ما در بخش مصادیق و مبانی مشکلی نداریم بلکه ضعف مان، رسانه ای است به این مفهوم که باید روی شیوه های تاثیرگذاری و کیفیت رسانه ها تمرکز کنیم. در دوران انقلاب اسلامی  مردم نقش رسانه ای  فعالی  داشتندو نقش آن ها در راهپیمایی بیست و دوم بهمن، روزجهانی قدس و مناسبت هایی مانند تشییع پیکر شهید سردار قاسم سلیمانی خود را نشان داد. نقش رسانه ها و اصحاب قلم و مطبوعات در این رابطه بسیار مهم است که  فارغ از بحث های سیاسی و جناحی به انسجام برسند. اگر قرار است دولت، مجلس شورای اسلامی و بخش های مختلف وارد این حوزه شوند باید بسترهای این مبارزه رسانه ای ایجاد شود و به جبهه مردم روی آوردند.

در حال حاضر در بخش اثربخشی روی افکار عمومی دچار ضعف هستیم و میزان اثرگذاری رسانه ها کم است. باید زبان دنیا وزبان  نسل جدیدرا بشناسیم و روی آن کار کنیم. باید حوزه اطلاع رسانی وخبر را فقط تبلیغ و ترویج ندانیم و بلکه در حوزه فرهنگ قرار دهیم زیرا تبلیغات به دنبال برند کردن یک تولید است اما در حوزه فرهنگ به دنبال اقناع مخاطب هستیم. در تبلیغات از ابزار بهره می گیریم اما در فرهنگ افکار و اندیشه موردنظر است. بنابراین ما در فرهنگ باید به دنبال نفوذ در اندیشه هاوقلب ها باشیم تا به اثرگذاری مطلوب  دست یابیم.