رمز جاودانگي/ کنکاشي در سند اسارت وزير نفت جمهوري اسلامي ايران

 نوید شاهد: صرف نظر از اسنادي که در طي سال هاي شکوهمند دفاع مقدس و در ميان غنايم جنگي به دست غيور مردان مسلمان ايران زمين مي افتاد، طبيعي بود که در پايان 8 سال جنگ تحميلي، سيل اسناد بيشتري از این رخداد بزرگ قرن به سوي ما روانه شود. اين اسناد، چه در کاو ش هاي پس از جنگ در سنگرهاي خاموش شده به دست مي آمد و چه از طریق ديگر، هر يک برگي از تاريخ بسيار مهم اين سال ها به شمار مي رفت.

نگارنده به خاطر دارد که از نخستين روزهاي به اسارت گرفته شدن مهندس تندگويان، وزير نفت دولت جمهوري اسلامي، همواره کنجکاو ي هاي زيادي در وضعيت اين بزر گ ترين، مهم ترين و شناخته شده ترين اسير دربند بعثي ها وجود داشت. کنجکاوي هايي که با توجه به جايگاه اين بزرگ مرد، طبيعي هم مي نمود. هر چند که فرجام تلخ اين پرسش ها تنها با پاسخي از جنس شهادت وزير شهيد رو به رو شد، اما به هرحال هر گونه سند، خاطره و اثري در خصوص اين رخداد و اين شخصيت گرامي، هم چون ديگر مؤلفه هاي مربوط به دفاع مقدس، همواره براي ما عزيز خواهد بود، که تاريخ جا نفشاني هاي غيور مردان اين سرزمين، همواره در اذهان عمومي زنده و جاويد خواهد ماند. باري، سند مر بوط به اسارت وزير نفت کشور اسلامي مان را، نخستين بار، شايد، اصغر کاظمي، پژوهش گر دفاع مقدس در کتاب «خرم شهر در اسناد عراق » در سال 1375 منتشر کرد.

 ناشر (دفتر ادبيات و هنر مقاومت حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي)، در معرفي اين کتاب مي نويسد:

«ماجراي هجوم و تجاوز عراق به مرزهاي شناخته شده بين المللي ايران مي بايد که از زواياي گوناگون مورد بررسي قرار گيرد. در مجموعه مدارک و منابع مورد نظر براي تحقق اين مهم، بازيافت و پژوهش اوراق و اسناد برجای مانده از دشمن از اهميت به سزايي برخوردار است. اين گونه اسناد که در نتيجه شکست و هزيمت نيروهاي عراقي و تصرف مقرها و مراکز فرماندهي دشمن و آزادسازي مناطق اشغالي به دست آمده است، گوياي بسياري از وقايع ناگفته مي تواند بود.

در اين کتاب يک صد و سي فقره سند و مدرک گزينه و ارائه شده است که در آن چگونگي هجوم و اشغال خر م شهر به دست دشمن - سوم آبان ماه 1359 - و اسارت اين شهر تا آزادسازي آن سوم خردادماه -1361 در عمليات بيت المقدس در شش فصل بررسي شده است. در متن اين اسناد، اهميت سياسي، نظامي ، تبليغاتي اشغال و آزادسازي اين شهر به روشني مشخص شده است. اين اثر مي تواند به عنوان نقطه آغازي تلقي شود که از اين طريق، پژوهندگان را به تحقيقات و بررسي هاي ژرف تر هدايت کند.»

 كاظمي، بر طبق روالي واحد و با موضوع بندي اسناد، ابتدا ترجمه يكا يک آن ها را در كتاب آورده و سپس درباره يک يا چند سند، توضيحاتي داده است. او در مقدمه "خرمشهر در اسناد ارتش عراق" از مركز اسناد سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، به خاطر در اختيار گذاشتن اسناد، سرتيپ دوم پاسدار حاج حسين الله كرم به خاطر بررسي سندها و نيز برادر آزاده حميد محمدي براي ترجمه آن ها سپاسگزاري كرده است.

 

حقايقي براي رزمندگان شجاع مان اي قهرمانان! به برخي از حقايقي که دستگاه هاي تبليغاتي خارجي و عربي بدان ها پرداخته اند، اشاره مي کنيم:

-3 اخيراً شنيده شده است که برخي از کشورهاي مرتجع، به تجهيز ايران به انواع قطعات يدکي، اسلحه و کمک هاي مالي اقدام کرده اند. کافي است به آن ها تذکر دهيم که اسلحه موفقيت نمي آورد؛ بلکه پيروزي، در به کارگيري اسلحه و نيروهاي مؤمن به دفاع از حق در برابر باطل است. آيا ارتش ايران، مدرن ترين سلاح ها را در حجم زياد نداشته است. با اين حال، با رها کردن تانک ها، توپخانه ها و انبارهاي اسلحه و مهمات در برابر ضربه هاي واحدهاي قهرمان ما، پا به فرار گذاشت.

-4 شواهد و قراين حاکي از آن است که در قم و تهران، در بين مردم، زمزمه هاي مختلف شديدي عليه حکام به خاطر اوضاع نابسامان اقتصادي و خسارات و تلفات سنگين در جنگ ايران و عراق در گرفته است. شکست در سياست هاي داخلي و خارجي آنان به زودي به آغاز مرحله جديدي از افزايش آشوب ها و هرج و مرج منجر خواهد شد و انقلابي همه گير را بر خواهد افروخت که دولت مردان ايران و در رأس آنان {امام} خميني... را قلع و قمع مي نمايد.

-5 استمرار حالت فخرفروشي و غرور توسط دولت مردان ايران و عدم استفاده از فرصتي که عراق به آن ها داده است، ويراني و نابساماني بيشتري نصيب آنان مي کند؛ هم چنان که دستگاه هاي تبليغاتي بر اين نکته تأکيد دارند که در صورت ادامه جنگ، پيروزي از آن عراق است؛ زيرا هيچ گونه آشوب داخلي و هرج و مرجي اين کشور را تهديد نمي کند و بلکه بالعکس تمامي آحاد ملت، متحد به دور فرماندهي حلقه زده اند؛ هم چنان که اقتصاد عراق نيز اقتصادي ثابت و پايدار است و از جانب هيچ مشکلي تهديد نمي شود و هم چنين است روابط بسيار خوب اين کشور با کشورهاي جهان و به همان ترتيب، ارتش نيز قدرتمند است و نيروهايش از روحيّه بسيار عالي برخوردارند و مهم تر از همه، وجود فرماندهي انديشمندانه انقلاب است که کليه احتمالات و پيشامدها را به حساب مي آورد.

 

 (به نقل از صفحه هاي 105 و 106 كتاب )

سند، اعلاميه عمومي ارتش عراق است و نشاني ازسرّي و محرمانه بودن ندارد و ظاهراً متن آن در سطح گسترده، در بين فرماندهان، افسران و سربازان عراقي توزيع گرديده است. اعلاميه، منطبق بر تفکّرات حزب بعث است و روشن است که صاحب نظران بعثي در تدوين آن کوشش کرده اند.

 اولين بند اعلاميه، در ارتباط با دستگيري و اسارت محمدجواد تندگویان - وزير نفت ايران- است. اسارت ايشان موجب شد که جارچيان بعثي، انواع و اقسام اخبار نادرست را توسط بوق هاي تبليغاتي خود منتشر کنند و بتوانند براي حفظ روحيّه سربازان اشغال گر که ده ها کيلومتر دورتر از مرز و خاک و وطن خود مي جنگيدند، اقدامي بکنند؛ در صورتي که حضور شجاعانه مقام دولتي ايران در جبهه نبرد، حکايت از مردمي بودن انقلاب و نظام نوپاي جمهوري اسلامي داشت. نظام جمهوري اسلامي ايران، با گذشت نزديک به دو سال از سقوط خاندان سلطنتي، بحران هاي فراواني را از سر گذرانده بود. هر يک از این بحران ها، خطري عمده و جدّي براي بقاي نظام بود. رشد و شکوفايي فرهنگ اسلامي، ريشه ستيز ابرقدرت هاي غرب و شرق با ايران شد و آن ها با اعمال فشارهاي سنگين سياسي و اقتصادي بر اين نهال تازه رسته، درصدد بودند اگر نتوانند ريشه آن را بخشکانند، لااقل قامتش را به سوي قبله خود خم کنند و جداي از اين دشمني ها که اوج آن را بايد در فتح لانه جاسوسي آمريکا و حمله مستقيم نظامي اين ابرقلدر به ايران بدانيم، کشور، از داخل نيز به دليل طبيعي جابه جايي حکومتي و جاي گزين شدن ارزش هايي متفاوت با نظام ساختاري سابق، از ضعف هاي عمده اي رنج مي برد. قبل از آغاز تجاوز عراق، هر يک از اين کاستي ها، توان دفاعي کشور را عموماً و قدرت ارتش را خصوصاً پا يين آورده بود؛ د رحالي که رژيم عراق، تقويت و افزايش توان رزمي و تهاجمي ارتش خود را در برنامه داشت و به طور جدّي و با حمايت همه کشورهاي جهان، در جهت کسب آمادگي هاي لازم تلاش مي کرد. بنابر اين، دفاع مقدس مردم ما در مقابل تجاوز رژيم عراق، از ارزش هاي اسلامي و ملّي برخوردار بود.

بند دوّم تا پنجم، اخبار و گزارش هاي رسيده از اوضاع سياسي، اجتماعي و نظامي ايران است. بعثي ها با تکیه بر چنين اخبار و اطلاعاتي، نقشه جنگي خود را محاسبه و طرح ريزي کرده بودند. مقاومت مردمي، تحليل هاي غلط آنان را بر باد داد.

 

( به نقل از صفحه هاي 135 و 136 كتاب )

 

آنچه در دو بخش پي در پي قبلي اين مطلب خوانديد، نمونه اي از تلاش اصغر كاظمي و يارانش در حوزه هنري بود كه به وزير دربند و شهيد دفاع مقدس مربوط مي شود.

 كتاب تا مدت هاي طولاني، راه را براي پژوهشگران و حقيقت يابان تاريخ دفاع مقدس باز مي گذارد و همين، رمز جاودانگي آن است.

 

 منبع: ماهنامه فرهنگی شاهد یاران شماره 47