بررسی جلوه های ناتورالیسم در ادبیّات داستانی جنگ

نویسندگان مهدی خادمی کولایی؛ نسیم حسن پور ایلالی

چکیده
امیل زولا مکتب ناتورالیسم را در نیمۀ دوّم قرن 19 بنیاد گذاشته‌است. این مکتب تمایلات، اندیشه‌ها و رفتارهای انسان‌ها را برخاسته از غرایز درونی و امیال طبیعی می‌داند. جبرگرایی‌، بی‌پردگی‌های اخلاقی، اندیشه‌های ماتریالیستی، بدبینی، سیاه‌اندیشی و عینیّت‌گرایی از جمله مؤلّفه‌های ناتورالیسم است. وجود برخی از مؤلّفه‌های برجسته و بارز ناتورالیسم در شماری از آثار ادبیّات داستانی جنگ و دفاع مقدّس، گونه‌ای از ناتورالیسم را در این نوع ادبی رقم زده‌است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای ویژگی‌های این نوع از ناتورالیسم را در آثار احمد دهقان بازکاوی کرده‌است. برآیند تحقیق با توجّه به دلالت‌های متنی نشان می‌دهد که در آثار دهقان عینیّت‌گرایی، بیان واقعیّات خشونت‌بار جنگ، توصیفات عریان از تلفات انسانی، ترسیم ویرانی‌ها، بازنمود فجایع و زشتی‌های جنگ و کاربست برخی صفات و تعابیر غیر رایج دربارۀ رزمندگان که در حوزۀ ادبیّات داستانی جنگ و دفاع مقدّس کم‌‌سابقه است، مشاهده می‌گردد؛ ازاین‌رو فرض نگارندگان بر این است که برخی از آثار داستانی دهقان، محملی برای بازنمایی بعضی از ویژگی‌های ناتورالیسم، مانند عینیّت‌گرایی و بیان عریان و خشونت‌بار از جنگ در حوزۀ ادبیّات داستانی جنگ تحمیلی و دفاع مقدّس است.

کلیدواژه‌ها ناتورالیسم؛ ادبیّات داستانی؛ جنگ تحمیلی؛ احمد دهقان

منبع: نشریه ادبیات پایداری