تحليلِ توصيفی و انتقادی ادبيات داستانی جنگ
تحليلِ توصيفي و انتقادي ادبيات داستاني جنگ
)مطالعه موردي: تحليل داستان هاي ارزش محور(
مهدي سعيدي
مهتاب استادي
چکيده
پديده جنگ عامل حرکت، تحول، تغیير و زايش در فرهنگ، زبان، سنت و باورها است و در ساخت ذهنيت نويسندگان و هنرمندان اثرگذار است. در ايران با شروع جنگ، به مسئله جنگ در ادبيات داستانیت وجه شد و پرداختن به آن و تبعات اجتماعي، انساني، سياسي و اقتصادي اش راه هاي نويني را پيش پاي نويسندگان قرارداد و جنگ جلوه ويژه اي در ادبيات يافت. چرايي نوشتن از جنگ، موجب چگونگي نوشتن درباره آن شد و بنا بر نگاهي که نويسندگان بهم وضوع و پيامدهاي آن داشتند، رویکردهاي متفاوتي در داستان نويسي جنگ پديد آمد. ازجمله: داستان هاي ارز ش محور، داستان هاي جامعهم حور؛ داستان هاي انتقاد محور و داستان هاي انسان محور. مسئله اصلي اين مقاله، تحليل و توصیف انتقادي داستان هاي ارزش محور جنگ و به دست دادن ويژگي هاي عمده آن است. پس از انقلاب و شروع جنگ در حوزه ادبيات داستاني گونه اي نو از نويسندگان پديد آمدند که آثارشان درباره جنگ، بار ادبيات انقلاب اسلامی را نيز بر دوش گرفت و در پيوند با باورهاي آ ييني، بيانگرِ جهان بيني ديني و انقلابي شد. در اين داستان ها، زندهم اندن به هر قيمتي به صورت وسوسه ای توصيف می شود که برازنده انسان نيست. مطلق بودن شخصيت ها، از ويژگی هاي بارز اغلب اين داستان ها است. انسان هاي مردد در اين داستان ها، اصولاً تغیير و تحول مثبت ميي‌ابند و هيچ گاه در ترديد باقي نمی مانند. فضاي داستان ها ي اين رويکرد تک صدا و ايدئولوژيک است و باعث مي شود شخصیت ها در دودسته خوب و بد، سیاه وسفید، باورمند و غیر باورمند تثبيت شوند و هر يک داراي هويتي ثابت و تجلیت ما معيار خوبي و بدي جلوه کنند.. ازجمله الگوهايي که در اين داستان ها ديده و تکرار مي شود، الگوي >رويارويي و تغیير< و الگوي «بازآموزي و تغیير » است.
کلیدواژه ها: ادبيات داستانی، ادبيات جنگ، داستان ارزش محور.
دریافت متن کامل مقاله
