شهید آیت / دیباجه

نوید شاهد:  شهيد حسن آيت در تاريخ معاصر ايران به دليل ذكاوت حيرت انگيزي كه غير از دشمنان، گاه دوستان را نيز به واكنش وامي داشت، از جايگاه ويژه اي برخوردار است. او در خانواده اي روحاني و كشاورز ديده به جهان گشود. پدربزرگ مادري اش آيت الله سيدعلي نجف آبادي از روحانيون و رجال بزرگ روزگار خويش و فقيهي سرآمد بود. پدرش نيز روحاني بود و خانواده از ابتدا در نهايت فقر و تنگدستي و باسرافرازي از ارتزاق با نان حلال و دسترنج كشاورزي مي زيست و به اين شكل بود كه شهيد آيت مسائل جامعه خود را با پوست و گوشت احساس كرد و از همان اوان نوجواني تصميم گرفت با مطالعات وسيع و تحليل مسائل سياسي، به علل فقر گسترده و جهل عميق در جامعه خويش پي ببرد.
شهيد آيت دانش حوزوي را تا حد فقه و اصول در نجف آباد اصفهان كسب كرد و سپس به تهران آمد و در دانشسراي عالي به تحصيل در رشته ادبيات فارسي پرداخت، سپس در رشته جامعه شناسي به تحصيل ادامه داد و با آنكه رتبه اول را به دست آورد، برخلاف رسم معمول كه بايد براي ادامه تحصيل به خارج اعزام مي شد، بورس تحصيلي را به او ندادند. در سال 1341 به دانشكده حقوق رفت و همزمان دوره روزنامه نگاري را در مؤسسه اطلاعات گذراند و با زبان هاي عربي، انگليسي و فرانسه آشنا شد.
به رغم كسب مدارج علمي بالا، به دليل سرسختي در مبارزه با رژيم شاه، او را به شهر دامغان تبعيد كردند و سال ها در دبيرستان هاي آنجا به تدريس مشغول بود و پس از چند سال به تهران برگشت و در مدارس جنوب شهر به تدريس پرداخت. او كه از دوران نوجواني با احكام اسلامي و تاريخ معاصر به خوبي آشنا شده بود، به خوبي تغيير و تحولات جامعه در طي سال هاي مبارزه براي احقاق حقوق ملت در نهضت ملي را دنبال و تحليل مي كرد و با ذهني وقّاد و زيركي بي همتا، علل شكست اين نهضت عظيم را به خوبي درك و بيان كرد. همين تعمق و تأمل هاي گسترده بود كه او را با شگردهاي دشمنان داخلي و خارجي انقلاب اسلامي آشنا كرد و در دوراني كه كمتر كسي خطر ربوده شدن آثار انقلاب توسط ليبرال ها و ملي گراها را درك مي كرد، با پايداري عجيبي به افشاگري پرداخت و آبرو و جان خود را در گرو اين پايمردي ها نهاد.
او همه توان و هوش خود را صرف مبارزه كرد. وي پس از تبعيد امام، درحالي كه اميد خود را يكسره از گروه هاي سياسي از دست داده بود، در شرايطي كه هزاران تن براي مطالعه يك كتاب يا اعلاميه در زندان هاي رژيم اسير بودند، در سال 45 با تيزهوشي و تهّوري عجيب اقدام به ايجاد يك گروه سياسي مخفي كرد و توانست عده زيادي از افراد شايسته اي را كه در خط امام بودند، گرد هم آورد.
با اوج گيري مبارزات ملت ايران، شهيد آيت از اولين كساني بود كه با سخنراني هاي خود در دانشگاه ها و مساجد به تبيين مباني انقلاب اسلامي و خط امام پرداخت و در روشنگري اذهان توده ها نقش والايي داشت. او از همان روزهاي اول انقلاب به مقابله با عوامل مرتبط با غرب پرداخت و به رغم اميدي كه عوامل استعمار به جبهه ملي داشتند، اين خط انحرافي را رسوا كرد.
وي از مؤسسين حزب جمهوري اسلامي و عضو شوراي مركزي آن بود و پس از مدتي به عنوان دبير سياسي حزب انتخاب شد. وي در انتخابات مجلس خبرگان به عنوان نماينده مردم اصفهان به مجلس رفت و در تصويب اصل ولايت فقيه نقش بي بديلي را ايفا كرد و براي اولين بار در طول تاريخ سياسي كشور ما، توانست نقش بي بديل روحانيت مجاهد را در قانون اساسي جا بيندازد.
وي در انتخابات مجلس شوراي اسلامي با كسب 64درصد آراي مردم تهران به مجلس راه يافت و بر گستره عمق افشاگري هاي خود در باره رئيس جمهور وقت افزود و با تسلط بر اوضاع سياسي ـ اجتماعي ايران و نيز پيگيري جنبش هاي خاورميانه، با كلامي مستدل و اعتقادي راسخ، نقاب از چهره نفاق برداشت و در روشنگري براي خلع بني صدر، نقش يگانه اي را ايفا كرد. او همواره نگران نفوذ مهره هايي در انقلاب اسلامي بود كه نهضت هاي پيشين ملت ايران را به شكست كشانده بودند. او در اصولي كه بدان ها پايبند بود، هرگز مسامحه به خرج نداد و با آنكه دشمنانش از او با بدترين الفاظ ياد مي كردند، هرگز حرف زننده اي بر زبان نراند. هرگز در انتقاد و مبارزه از حدود اخلاق اسلامي خارجي نمي شد.
به اسلام و كارآيي آن در اداره جامعه و جهان اعتقاد عميق داشت و مي گفت نبايد اسلام را در مرزهاي ايران محصور كنيم، بلكه بايد با تلاش و مجاهدت به جهاني كردن اسلام بينديشيم. او به خط نه شرقي و نه غربي، سخت معتقد بود و از همين رو طيف وسيعي از نيروهاي چپ و راست عليه او موضع گيري كردند.
شهيد آيت اراده اي بسيار قوي داشت و بسيار پر كار و پر تلاش بود. او ساعت ها وقت خود را صرف تدريس و مطالعه مي كرد و در تحليل مسائل ايران و جهان، مورخ، تحليلگر و مفسر ويژه اي بود. به رغم تهديدات مكرري كه مي شد، اعتقادي به محافظ و ماشين ضدگلوله نداشت و در 43 سالگي، درحالي كه وجودش سراپا عشق به مردم و امام و انقلاب بود، به طرز ناجوانمردانه اي ترور شد و در صبح 14 مرداد 1360 به شهادت رسيد.
يادش گرامي و راهش پررهرو باد.

منبع: مجله شاهد یاران - شماره 75- 76