رژیم بعث عراق؛ ترس از شکست، استفاده از سلاح شیمیایی و جنایت جنگی+آلبوم تصویر
استفاده عراق از جنگ افزارهاي شيميايي در جنگ عليه ايران داراي سه دوره است. دوره اول نيروهاي عراقي به طور پراكنده براي درهم شكستن مقاومت هاي پراكنده نيروهاي ايران و هموار كردن مسير پيشروي به داخل كشور از سلاح هاي شيميايي استفاده كردند.
نوع عوامل شيميايي مورد استفاده در اين دوره گازهاي ساده اي همچون گاز اشك آور با نام علمي « اورتو كلرو بنز يليد اين مالو نو نيتريل » يا « سي اس » و گازهاي موسوم به « باران زرد » بودكه نوعي علف كش به حساب مي آيد.
اين گازها از نظرعملياتي پايداري در محيط و اثر بخشي نظامي بسيار ضعيف بودند. به طوري كه گاهي اوقات نيروهاي ايران متوجه قرار گرفتن در معرض اين گونه حملات نمي شوند. به اين علت نيز تلفات نيروهاي ايران در اين دوره با وجود فقدان هرگونه تجهيزات حفاظتي و خنثي سازي از ده شهيد و يك يا دو مجروح تجاوز نمي كند.
اين دوره از آغاز تهاجم برق آساي ارتش عراق به خاك جمهوري اسلامي ايران در 31 شهريور 1359 تا پايان آزادسازي مناطق اشغالي به ويژه آزادي خرمشهر در سوم خرداد 1361 كه بزرگترين اشغالگري ارتش عراق بود را شامل مي شود.
دوره دوم از تيرماه سال 1361 و عمليات رمضان كه نخستين عمليات نفوذي نيروهاي ايران به داخل خاك عراق بود شروع شد تا پايان سال 1365 و عمليات هاي كربلاي 4 و 5 ادامه يافت .
در اين دوره عراق از جنگ افزارهاي شيميايي به عنوان سلاح تدافعي استفاده كرد تا به كمك آن از عمليات هاي تهاجمي ايران جلوگيري نمايد.
در اين دوره ارتش عراق بيش از 230 بار مواضع نيروها مراكز پشتيباني و تداركاتي شهرها و روستاها را هدف حملات شيميايي قرار داد . اقدامي كه حدود 44 هزار نفر كشته و مجروح در پي داشت .
با گذشت نزديك به دو ماه از آزادسازي خرمشهر وعقب نشيني اجباري نيروهاي عراق به پشت مرزهاي بين المللي آشكار شد كه مجامع بين المللي به تامين حقوق ايران كه عبارت بودند از تعيين متجاوز تنبيه او و جبران خسارات جنگي تمايلي ندارند جمهوري اسلامي براي استيفاي حقوق خود تعقيب متجاوز را در خاكش جز برنامه هاي خود قرار داد.
بنابراين 23 تيرماه سال 1361 اولين عمليات كه « رمضان » نام دارد طراحي و اجرا شد كه هدف از آن آزادسازي بصره بود.
در اين عمليات عراق عليه نيروهاي پياده ايران كه فاقد تجهيزات حفاظتي بودند گازهاي اشك آور و تهوع آور استفاده كرد. اين تاكتيك كه در كنار بمباران گسترده هوايي و آتش همه جانبه توپخانه انجام شد شيرازه نيروهاي عمل كننده را از هم پاشيد و دسترسي به هدف را غيرممكن ساخت .
در جنگ عراق عليه ايران اين اولين بار بود كه سلاح شيميايي نقش بازدارنده گي به خود گرفت و نيروهاي ايران را از دستيابي به اهداف تعيين شده باز داشت .
اين تجربه موفق عراق را واداشت تا به طور رسمي مديريت رسته جنگ شيميايي را به سازمان ارتش اضافه كند و عوامل پيچيده و خطرناك تر شيميايي را فراهم نمايد.
در اين مقطع زماني عراق مناطقي را كه عبارتنداز : منطقه عملياتي مسلم بن عقيل در سومار منطقه عملياتي محرم در ارتفاعات « حمرين » ايلام منطقه عملياتي والفجر مقدماتي در محور چزابه - فكه ساوجي آبادان ارتفاع 175 موسيان تنكاب شرهاني گردنه « بايره » كردستان و شلمچه مي باشند بمباران و گلوله باران شيميائي كرد.
سال 1361 با شرايطي به پايان رسيد كه عراق دفع چهار عمليات كوچك و بزرگ ايران را تجربه داشت .
اين كشور كه استفاده از جنگ افزارهاي شيميايي را براي مقابله با تهاجم نيروهاي پياده ايران موثر ديده بود زمستان 1361 براي خريد تجهيزات گوناگون شيميايي با شركت « دري رايج » آلمان فدرال كه سازنده وسايل فني شيميايي بود قراردادي را منعقد كرد.
و همچنين براي ساخت عوامل پيچيده و تركيبي از كشورهاي غربي به ويژه آلمان فدرال آمريكا و انگلستان در خور قابل توجهي مواد شيميايي به ويژه گاز اعصاب را خريد. بدينوسيله براي مقابله با تهاجم آينده ايران خودرا آماده كرد.
سال 1362 در حالي مي رسد كه عراق مجهز به انواع سلاحهاي شيميايي مي باشد . دراين سال از عوامل شيميايي مثلث « باران زرد » گاز اعصاب به نام « تابون » انواع سموم قارچ از جمله « نيوالندل » تي ـ 2 اچي تي ـ 2 ددكارول عوامل فسفري ناتوان كننده و... استفاده كرد و نشان داد كه جنگ اين كشور با ايران به مرحله تازه اي رسيده است .
تاثير تراكمي تركيب دو عامل سمي گاز « خردل » و « باران زرد » مطلقا كشنده است . « باران زرد » از سموم « تريكوتسين » بدست مي آيد كه از طريق انواع قارچ « فوساريوم » توليد مي شوند.
اين ماده را مي توان از غلات كپك زده و آلوده بدست آورد.
در ميان سمومي كه روي پوست اثر مي گذارد اين تنها ماده اي است كه به آساني مي توان آن را توليد كرد. يك ميلياردم گرم از اين سم بر يك سانتي متر مربع پوست ايجاد حساسيت مي كند. يك ميكروگرم آن سلول هاي پوست را از بين مي برد.
در اين سال عراق 45 بار از انواع گازهاي شيميايي در جبهه هاي مختلف استفاده كرد كه اين مقدار چهار برابر سال هاي قبل بود.
عراق علاوه بر جبهه ها دامنه بمباران و گلوله باران شيميايي را به روستاها و شهرها نيز كشاند. هدف آن كشور از اين عمل اين بود كه هزينه هر پيروزي نظامي را به حدي افزايش دهد تا ايران را به پذيرش قطعنامه وادار و از تنبيه متجاوز منصرف نمايد.
سال 1362 عراق بيش از سي منطقه از مناطق جبهه ها شهرها و روستاها را با هواپيما توپخانه و خمپاره حمله شيميايي كرد.
سال 1363 در منطقه عمومي فاو عمليات والفجر هشت آغاز شد . عراق كه توان مقابله با هجوم رزمندگان اسلام را نداشت به سلاح هاي شيميايي متوسل شد.
ايران در اين حمله به شهر فاو وارد شد. تمام پاتك هاي دشمن را در هم شكست . گارد رياست جمهوري آن كشور را به محاصره درآورد . عراق از 20 بهمن تا 11 بهمن اسفند ماه همان سال شديدترين حملات شيميايي را كه در طول جنگ سابقه نداشت انجام داد.
رژيم بعثي طي پانزده روز بيش از هفت هزار گلوله توپ و خمپاره كه حاوي مواد شيميايي بودند عليه نيروهاي ايراني به كار گرفت و هزار بمب شيميائي بر آسمان فاو رها كرد.
شديدترين حمله شيميايي در جاده فاو ـ بصره انجام شد. غلظت آلودگي شيميايي در منطقه فاو به اندازه اي بود كه تمام جانوران پرندگان و آبزيان نابود شدند. درختان خرما و نيزارها پژمرده و خشك شدند.
در اين منطقه عوامل شيميايي جديدي نيز همچون گازهاي خفه كننده و سيانور بكار رفت .
در سال 1364 تعداد مصدومان گازهاي شيميايي بي سابقه بود . در اين سال به رغم اين كه تعداد حملات شيميائي نسبت به سال قبل افزايش چنداني نداشت اما آمار مصدومان و شهيدان آن بيشتر بود . طي « 37 » نوبت حملات شيميايي « 10273 » نفر مصدوم و « 36 » نفر شهيد به جاي گذاشت .
در اين سال ايران جمعي از مصدومين را به كشورهاي اتريش آلمان غربي سوئيس بلژيك و انگلستان اعزام كرد. در پي آن افكار عمومي جهان به جنايت عراق آگاه شدند و آن كشور را محكوم كردند. اما اين محكوميت عراق را از ادامه حملات شيميايي بازنداشت .
در سال 1365 حملات شيميايي عراق به دو علت افزايش يافت :
1 ـ تعداد حملات نيروهاي ايران به داخل خاك عراق بيشتر بود .
2 ـ استراتژي دفاع متحرك عراق شروع شده بود .
عراق از آغاز سال 1365 با توسل به استراتژي دفاع متحرك از لاك دفاعي خارج شد و بخش هايي از مواضع ايران را تصرف كرد كه مهم ترين آن شهر مهران بود.
در شهريور 1365 كه عمليات كربلاي دو در محور عمومي حاج عمران انجام گشت عراق به سلاح شيميايي متوسل شد. در اين ماه منطقه « شيخ صالح » در غرب كشور هدف گلوله هاي حاوي گاز خردل و اعصاب قرار گرفت .
عمليات كربلاي چهار در محور جزيره « مينو » عمليات كربلاي پنج در « شلمچه » و عمليات كربلاي شش در محور « سومار » انجام شد. در اين عمليات ها عراق از گازهاي خردل خون اعصاب و خفه كننده استفاده كرد.
ابتداي سال 1366 ايران عمليات كربلاي هشت را در منطقه شلمچه و كربلاي ده را در « ماووت » انجام داد . عراق در اين دو عمليات عوامل شيميايي تاولزا خردل و خون بكار برد. عمليات « نصر » كه در استان سليمانيه انجام شد عراق چهار نقطه سردشت را با استفاده از گاز خردل بمباران شيميايي كرد.
اسفند سال 1366 فاجعه بزرگ بشري اتفاق افتاد كه جهانيان را بيش از پيش تحت تاثير قرار داد و قلوب رزمندگان اسلام را داغدار نمود آن بمباران شيميايي حلبچه بود كه عراق در عمليات والفجر ده انجام داد.
در اين عمليات هواپيماهاي عراقي بمب هاي كه حاوي گازهاي خردل اعصاب و سيانور بود بر سر مردم بي دفاع شهر حلبچه و روستاهاي اطراف آن ريختند كه بر اثر آن پنج هزار نفر شهيد و چهار هزار نفر مصدوم شدند. روزنامه « گاردين » حمله شيميايي به حلبچه را بزرگ ترين جنايت جنگي عراق دانست .
دوره سوم جنگ شيميايي عراق عليه ايران از ابتداي سال 1366 شروع شد . با اين كه ايران قطعنامه « 598 » را پذيرفت اما حملات شيميايي عراق تا تابستان سال 1367 ادامه داشت .
دوره سوم حملات شيميايي عراق زماني آغاز گشت كه آن كشور با رفع ضعف هاي تاكتيكي خود در شيوه استفاده از گازهاي شيميائي و دست يابي به عوامل شيميايي مضاعف يا تركيبي از آنها براي بازپس گيري مناطق تحت تصرف نيروهاي ايران بهره گرفت .
در اين سال براي تصرف فاو عراق از گاز خردل اعصاب و سيانور استفاده كرد. دشمن كه از سلاح هاي شيميايي به منزله آتش پشتيباني نيروهاي عمل كننده بهره مي برد در نهايت « فاو » را از دست نيروهاي ايراني بازپس گرفت .
دومين حمله عراق در شلمچه اتفاق افتاد كه بخشي از اين منطقه به تصرف مجدد آن كشور درآمد. بعد از آن عراق دو حمله همزمان به مهران و جزاير مجنون را بازپس گرفت .
منبع: روزنامه جمهوری اسلامی ایران-24/7/86
