حادثه ي دلخراش

داستان انتشار اولين خبر شهادت حاج عماد مغنيه در گفتگو با سيد مجتبي شهيدي، مدير دفتر شبكه العالم در دمشق

درآمد


شبكه خبري ماهواره اي العالم تنها رسانه اي جهاني بود كه از صحنه فاجعه ترور شهيد عماد مغنيه در دمشق فيلمبرداري كرد. ولي تلويزيون المنار ارگان حزب الله لبنان نخستين رسانه اي بود كه اين خبر را به جهان مخابره كرد. ساعت هاي نيمه شب بود كه تيم فيلمبرداري العالم پس از آگاهي از وقوع انفجاري در دمشق، بي درنگ به محل حادثه شتافت و در سايه تدابير شديد امنيتي موفق شد صحنه حادثه را ثبت كند. به منظور آگاه نمودن خوانندگان از چگونگي وقوع حادثه ترور حاج عماد مغنيه با سيد مجتبي شهيدي مسئول دفتر شبكه العالم در دمشق گفت و گوي مفصلي انجام داده كه با هم مي خوانيم:

شما به عنوان نماينده شبكه العالم در دمشق تنها رسانه اي بوديد كه صحنه ترور حاج عماد مغنيه را فيلمبرداري كرديد. چگونه از وقوع اين حادثه با خبر شديد و به رغم تدابير شديد امنيتي چگونه توانستيد خود را به محل حادثه برسانيد و از صحنه انفجار فيلم تهيه كنيد؟


بسم الله الرحمن الرحيم. شبكه العالم همچون برخي شبكه هاي اطلاع رساني و خبرگزاري هاي بين المللي، در برخي مناطق سوريه منابع خبري دارد، و هر اتفاقي كه روي مي دهد بيدرنگ به دفتر شبكه خبر مي دهند، و من تيم فيلمبردار و گزارشگر شبكه را به محل حادثه اعزام مي كنم. حدود ساعت 23 شب بود كه به من اطلاع دادند صداي انفجاري در نزديكي مدرسه دانش آموزان ايراني در منطقه كفر سوسه دمشق شنيده شده است. نظر به اينكه نام مدرسه ايراني در گزارش آمده بود، خبر از نظر من خيلي اهميت داشت و لازم مي دانستم تيم خبرنگاران دفتر را به آنجا برسانيم. پس از گذشت پنج دقيقه منابع ديگري به من خبر دادند كه حادثه مزبور ناشي از انفجار كپسول گاز بوده و انعكاس خبر آن اهميت چنداني ندارد. ولي به گزارش دوم اهميت ندادم و با سرعت، شايد ظرف ده دقيقه تيم تصويربرداري و دستيار و گزارشگر را بسيج كردم و همراه آنها روانه محل حادثه شدم.

مسافت دفتر شبكه تا محل حادثه چند كيلومتر است؟


محل حادثه تا دفتر حدود 4 كيلومتر فاصله دارد كه از زمان آماده شدن تا رسيدن به آنجا حدود 10 دقيقه طول كشيد. هنگامي كه به محل انفجار رسيديم، مشاهده كرديم كه تدابير شديد امنيتي برقرار شده و نيروهاي امنيتي و انتظامي مسلح سوريه آنجا را محاصره كرده اند. تدابير شديد امنيتي نشان مي داد كه حادثه مزبور ناشي از انفجار كپسول گاز نبوده و همان لحظه پيش بيني كردم كه يك شخصيت بزرگي ترور شده است.
به محض اينكه از خودروي شبكه العالم پياده شديم با سرعت خود را به محل انفجار رسانديم و ملاحظه كرديم كه آتش همچنان از خودرو عماد مغنيه زبانه مي كشد. چند دستگاه آمبولانس و خودروي آتش نشاني در محل حادثه وجود داشتند، و مأموران سرگرم خاموش كردن آتش بودند. ما هم خيلي عادي خود را ميان جمعيت رسانديم و تصويربرداري را از فاصله 20 متري آغاز كرديم. با وجودي كه دوربين روشن در دست فيلمبردار قرار داشت و از صحنه تصويربرداري مي كرد من به طرف يكي از مقام هاي امنيتي رفتم و از او اجازه فيلمبرداري خواستم. او به هيچ وجه اجازه نداد و هنگامي كه دوربين را ديد به سرعت وارد عمل شد و از ثبت صحنه حادثه جلوگيري به عمل آورد. من به مقام امنيتي گفتم مشكلي نيست تصويربرداري نمي كنيم ولي فيلمبردار كارش را انجام داد و حدود 1 دقيقه از صحنه تصويربرداري كرد، آنگاه با سرعت از صحنه حادثه دور شديم. از زماني كه مقام هاي امنيتي سوريه اجازه ندادند تصويربرداري كنيم ما هم دوربين را خاموش كرده و به دفتر باز گشتيم. به هر حال فيلمبردار زرنگي كرد و اين صحنه را به ثبت رساند.

در لحظه اي كه در محل حادثه حضور داشتيد متوجه شديد كه علت انفجار چه بوده و چرا اين همه مأمور امنيتي در محل حادثه حضور دارند؟


خير... از هركس مي پرسيدم علت انفجار و هدف انفجار چيست هيچ كس حاضر نبود به ما بگويد چه شده است. ولي مشخص بود كه يك انفجار غيرعادي روي داده است.

مأموران امنيتي با لباس شخصي بودند؟


همينطور است. بيشتر مأموران امنيتي با لباس شخصي و سلاح هاي خودكار مجهز بودند و منطقه انفجار را در محاصره داشتند.

شما مي دانستيد كه منطقه كفر سوسه يك منطقه حساس است و تعدادي از مقام هاي سوريه در آنجا سكونت دارند؟


من از جزئيات منطقه كفر سوسه خبر ندارم، ولي مي دانم كه مدرسه دانش آموزان ايراني در نزديكي آن قرار دارد. و شب حادثه متوجه شدم كه هيچ آسيبي به مدرسه وارد نيامده است.

پس از بازگشت به دفتر با منابع ايراني و يا منابع مستقل تماس نگرفتيد تا علت انفجار را جويا شويد؟


طبيعي است... با برخي مقام هاي ايراني و سوري تماس گرفتم ولي در آن وقت كه حدود نيمه شب بود هيچ كس اطلاع دقيقي از جزئيات حادثه نداشت و تصوير صحنه حادثه را هم به تهران مخابره نكردم چون از جزئيات آن خبر نداشتم.
پس از بازگشت به خانه تماس هاي تلفني از تهران و بيروت آغاز شد و از من پرسيدند كه چه شده و حادثه انفجار چه بوده است. در پي اين تماس ها من نسبت به حادثه انفجار حساس شدم ولي چون خسته بودم پيگيري را به روز آينده موكول كردم.
بامداد روز بعد خبردار شدم يكي از رهبران حزب الله در دمشق ترور شده و حادثه اي كه از آن تصويربرداري كرديم متعلق به همين ترور بوده است. آنگاه تلويزيون المنار را روشن كردم و ديدم كه اين شبكه برنامه هاي عادي خود را قطع كرده و قرآن پخش مي كند.

شما با تصويربرداري از صحنه حادثه پيشقدم بوده ايد و هيچ رسانه اي موفق نشده بود از اين حادثه فيلمبرداري كند؟


همينطور است. پس از اينكه آگاهي يافتم يكي از مقام هاي حزب الله در اين حادثه ترور شده، فيلم صحنه حادثه را بازبيني كردم و آن را براي پخش مناسب تشخيص دادم، سپس آن را به تهران مخابره كردم.

تلويزيون المنار وابسته به حزب الله هم اين تصوير را نداشت؟


هيچ شبكه اي چنين تصويري را نداشت. قبل از اينكه شبكه العالم اين تصوير را پخش كند، شبكه الجزيره از دوحه با خبرنگار خود در دمشق گفت و گوي زنده پخش كرد و اين خبرنگار اعلام كرده بود كه هيچ تصويري از اين حادثه وجود ندارد، زيرا مقام هاي امنيتي سوريه به هيچ شبكه اي اجازه فيلمبرداري نداده اند. اينجا لازم مي دانم به اين نكته اشاره كنم كه مقام هاي امنيتي سوريه متوجه نشدند كه شبكه العالم صحنه حادثه را تصويربرداري كرده و اگر مي دانستم كه تصويربرداري از صحنه اين حادثه ممنوع است من هم از تصويربرداري خودداري مي كردم. ولي بعد از ما خواستند كه دوربين را خاموش كنيم ما هم دوربين را خاموش كرديم و به دفتر بازگشتيم.

لطفا منطقه اقامت حاج عماد مغنيه و چگونگي انفجار را شرح دهيد؟


آپارتمان محل سكونت عماد در يك مجموعه ساختماني در شهرك كفر سوسه واقع شده است. اين شهرك به شهرك اكباتان در تهران شباهت دارد. ساختمان هاي زيادي، ساختمان او را احاطه كرده، و در محوطه باز آن يك پاركينگ بزرگ عمومي وجود دارد. عماد هنگام خروج از آپارتمان تا رسيدن به پاركينگ ناچار بود كمي پياده روي كند در مسير راه آپارتمان تا پاركينگ خودروي بمب گذاري شده پارك شده بود. تروريست ها از چند ماه پيش در مقابل آپارتمان عماد مغنيه آپارتماني كرايه كرده بودند و رفت و آمد او را زير نظر داشتند. در آن شب سياه هنگامي كه او به خودروي خود نزديك شد خودروي بمب گذاري شده را با كنترل از راه دور منفجر كردند و او را به شهادت رساندند.

پس از پخش تصوير حادثه دولت سوريه چه واكنشي به شما نشان داد؟


به شما بگويم كه پس از پخش تصاوير حادثه از شبكه العالم بسياري از نمايندگان خبرگزاري ها و شبكه هاي تلويزيوني خارجي در دمشق از سوي مسئولان اصلي خود توبيخ شدند، كه چرا خبرنگار شبكه العالم موفق شد از صحنه حادثه تصويربرداري كند و شما نتوانستيد اين كار را انجام دهيد. من اطلاع دارم كه مدير دفتر الجزيره و برخي مديران دفاتر شبكه ها در دمشق توبيخ شدند. از سوي ديگر بسياري از شبكه هاي بين المللي گزارش ها و تحليل هاي خود را با استناد به تصاوير شبكه العالم پخش مي كردند. شبكه هاي ديگري با دفتر العالم تماس گرفتند، و آمادگي خود را براي خريد تصاوير صحنه حادثه با مبالغ كلان اعلام كردند.

شما به آن ها چه جواب مي داديد؟


من به آنها گفتم كه تصاوير صحنه حادثه را به تهران مخابره كرده ام و براي خريد آن مي توانيد به دفتر مركزي شبكه در تهران مراجعه كنيد. شبكه الجزيره بيش از ساير شبكه ها اصرار داشت اين تصاوير را بدون لگو تهيه كند و گمان كنم براساس توافق همكاري كه ميان الجزيره و العالم وجود دارد يك نسخه از فيلم حادثه به الجزيره داده شده است.

به اين پرسش پاسخ نداديد كه دولت سوريه چه واكنشي به شما نشان داد؟




پس از گذشت يك هفته، آقاي طالب قاضي امين معاون پيشين وزير اطلاع رساني سوريه مرا احضار كرد، و با خشم و پرخاش به من گفت كه در اين مدت از دست من به شدت كلافه شده، و از همه سو به او فشار وارد آورده اند. به طور مثال نمايندگان برخي شبكه هاي اطلاع رساني خارجي به آقاي قاضي امين گفته اند كه مقام هاي امنيتي سوريه كه در صحنه حضور داشتند، به خبرنگار شبكه العالم اجازه دادند از اين صحنه فيلمبرداري كند، و به ما اجازه چنين كاري را نداده اند. معاون وزير اطلاع رساني سوريه فاش كرد كه به نمايندگان اين شبكه ها گفته است كه فيلمبردار شبكه العالم آدم زيرك و زرنگ بوده ولي شما عرضه نداشتيد از صحنه حادثه تصويربرداري كنيد. من به معاون وزير اطلاع رساني گفتم كه اين توجيه واقعي است. زيرا زماني كه در صحنه حاضر شديم دوربين روشن بود و هنگامي كه مقام هاي امنيتي اجازه تصويربرداري را ندادند، دوربين را خاموش كرديم و به دفتر بازگشتيم.

آنگاه آقاي طالب قاضي امين يكسري نشريات و مطبوعات غربي از جمله هفته نامه دير اشپيگل را به ما نشان داد و گفت كه اين مطبوعات ادعا كرده اند كه رژيم هاي ايران و سوريه براي آفريدن اين حادثه با يكديگر تباني كرده اند و خبرنگار شبكه العالم بر مبناي اين تباني از صحنه حادثه تصويربرداري كرده است.

آيا تا آن لحظه نام عماد مغنيه را شنيده بوديد؟


هرگز نشنيده بودم. نه او را مي شناختم و نه نام او را شنيده بودم بعد متوجه شدم كه او چه شخصيت مهمي بوده است.

مسئولان شبكه العالم در تهران شما را هم تشويق كردند؟


تشويق كتبي نبود، مبلغ يكهزار دلار پاداش فرستادند تا ميان كاركنان دفتر توزيع شود. بچه هاي دفتر گفتند يكهزار دلار زياد است و مبلغ 500 دلار قبول كردند، و بقيه را به تهران برگرداندند.
از سوي ديگر از تهران و مناطق ديگري با دفتر تماس گرفتند و گفتند كه كارشناسان امنيتي و پژوهش هاي شيميايي مي توانند از رنگ شعله هاي آتش انفجار نوعيت مواد منفجره به كار رفته در انفجار را تشخيص دهند. چون از همان لحظه كه خودروي حاج عماد مغنيه مي سوخت ما تصويربرداري كرديم. به همين دليل اصل نوار را حفظ كردم تا چنانچه مقام هاي امنيتي سوريه براي انجام تحقيقات آن را مطالبه كنند نوار را در اختيارشان قرار دهم.

آيا تاكنون چنين تقاضايي شده است؟


خير... ولي اطلاع يافتم كه در تحقيقات شان به نتايج قطعي دست يافته اند.

رسانه هاي اطلاع رساني بين المللي مستقر در دمشق هم براي تهيه فيلم با شما تماس گرفتند؟


روز بعد از حادثه مسئولان حدود 50 تا 60 نمايندگي شبكه هاي مختلف در دمشق و خارج از سوريه با دفتر شبكه العالم تماس گرفتند، و تقاضا كردند يك نسخه از فيلم حادثه را در اختيارشان قرار دهم و من هم اين تقاضا را به شدت رد كردم. همچنين نماينده يك شبكه بين المللي با دفتر تماس گرفت و اعلام آمادگي كرد اين فيلم را به مبلغ 120 هزار دلار خريداري كند. اين فيلم اين اندازه ارزش داشت.

شما اولين رسانه اي بوديد كه به اين ماده مطبوعاتي دسترسي پيدا كرديد از نظر حرفه اي چه احساسي داريد؟


از نظر حرفه اي خوشحال هستم كه از همه شبكه ها و خبرگزاري ها پيشي گرفتم و توانستم صحنه اين حادثه دلخراش را تصويربرداري كنم. البته با امكاناتي كه در اختيار داريم اولين شبكه اطلاع رساني بين المللي در سوريه هستيم چون از دستگاه اس.ان .جي برخورداريم. اولين تصويري كه از سوريه به جهان مخابره مي شود توسط شبكه بين المللي العالم انجام مي گردد. اين يك تصوير تاريخي و ماندگار است ولي از طرف ديگر بسيار ناراحت بودم كه چنين شخصيت بزرگي در اين حادثه به شهادت رسيده است.

علت مخالفت دولت سوريه با تصويربرداري حادثه چيست؟


نمي دانم شايد مصلحتي در كار بوده است.

آيا دولت سوريه عاملان ترور را شناسايي كرد؟


من شنيده ام كه به سرنخي دست يافته اند ولي از جزئيات آن اطلاع دقيقي ندارم.

منبع:ماهنامه شاهد ياران، شماره 49