جلسه نقد و بررسي سه كتاب از محمد كاظم مزيناني برگزار شد

به گزارش خبرنگار نويد شاهد ،مجموعه سه جلدي "بوي هلو و باروت"، "كتاب و آب ممنوع" و "ساعت هفت و ربع" نوشته محمدكاظم مزيناني با حضور احمد عربلو، محمدحسين حسيني، انسيه موسويان، مريم اسلامي، شيرين اسحاقي و نويسنده آثار نقد و تحليل شد.

در ابتداي اين جلسه، احمد عربلو با اشاره به اينكه اتفاقات روايت شده در اين مجموعه سه جلدي مستند است، گفت: موردي كه قصد دارم به آن اشاره كنم اين است كه بيان مفاهيم ايثار و شهادت براي گروه سني (ب) كه اين مجموعه براي آنها نگاشته شده است، مشكل است.

وي در مورد زبان شعر نويسنده كتاب ها بيان داشت: زبان شعر محمدكاظم مزيناني در اين كتاب ها خوب است . اما وقتي كه زبان شعر را براي بيان اتفاقي انتخاب مي كنيم ، آيا از عناصر شعري در جهت ارتباط با مخاطب نيز استفاده مي شود.

عربلو ادامه داد: در اين مجموعه گاهي، بخش هايي از شعر دچار دست انداز شده اند كه زبان نثر به فهم آنها بيشتر كمك مي كند.
وي زبان شعر را مناسب كودكان ندانست و افزود: اين مجموعه در برخي از بخش هايش مناسب گروه سني مورد مخاطبش نيست و براي كودكان سنگين است و آنها متوجه يكسري ديالوگ ها نخواهد شد.

عربلو همچنين بر هدف انتقال مفاهيم جنگ تاكيد كرد و ادامه داد: مزيناني اين جرات را داشته است كه انتقال مفاهيم دفاع مقدس را با زبان شعر براي اولين بار به انجام رساند.

وي با تاكيد بر اينكه كتاب منهاي تصوير را نمي توان ارزيابي كرد، گفت: با وجود اينكه چاپ اين مجموعه بسيار خوب است اما اين كتاب مي توانست 50 درصد زيباتر از الان باشد.

محمدحسن حسيني در ادامه بحث گفت: هر كجا صحبتي از آقاي مزيناني مي شود، من به فضاي شعرهاي دهه 60 ايشان و شعرهايي كه ايشان در كيهان بچه ها مي سرورند، مي روم.
وي فضاي شعر مزيناني را متفاوت دانست و تصريح كرد: شعر مزيناني آن قدر نكات مثبت دارد كه نكات منفي در آن گم است و خود آقاي مزيناني اين توقع را در مخاطب ايجاد كرده است.
حسيني شعرهاي اين مجموعه سه جلدي را از نوع سفارشي ندانست و اظهار داشت: زبان و شعر در دست مزيناني ابزار مناسبي براي انتقال پيام و تجربه است. از طرفي هر چه قدر تلاش كنيم كه كودكانه تر شعر بگوييم، سخت تر مي شود، چراكه بايد نويسنده به جاي كودك قرار بگيرد.
وي با اشاره به برخي از توصيف ها در شعرهاي مزيناني در اين مجموعه بيان كرد: هنرهاي شاعري مزيناني در وزن و قافيه نيست و به صورت مشهود در شعر ايشان ديده مي شود. تلاش هنري ذاتي او در تمام شعرهايش مشهود است.
اين منتقد به اجتناب ناپذيري دست اندازهاي زباني شعر مزيناني اشاره كرد و گفت: دست اندازهاي زباني در شعر وي غير قابل اجتناب است و اين ويژگي آگاهانه و عمدي باعث مي شود عبارت هايي كه ضعف تاليف را نمايان مي كند، مشهود شود كه در مواردي با جابجايي درست مي شوند.
وي كتاب "ساعت و هفت و ربع" را از لحاظ داستاني و ساختار قصه قوي تر از بقيه آثار دانست و در مورد آن گفت: آن چيزي كه اين اثر را متمايز و برجسته مي كند، غافلگيري آخر قصه است. اين كتاب فراز و فرودهاي داستاني بسياري در متن خودش دارد به طوري اول كتاب محكم شروع شده در ادامه داستان فرود مي يابد.
حسيني در پايان سخنانش تصريح كرد: مزيناني همان طور كه در شعرش از قابليت هاي داستاني استفاده مي كند در داستانش نيز عناصر شعري بسياري دارد. وي در رمان و قصه، قافيه و رديف دارند و در شعر نيز از ساختار داستاني استفاده مي كند.

شيرين اسحاقي، كارشناس حاضر ديگر در اين جلسه با تاكيد بر تاثير عنصر تصوير در كتاب هاي كودكان گفت: ورودي يك داستان براي كودك، تصاوير آن است. اكثر تصويرهاي اين مجموعه به جاي تكميل كردن متن آن، داستان را از بين مي برند و جاذبه و تناسب آن را به هم مي زنند.
وي افزود: تصاوير به گونه اي در روايت ها قرار گرفته كه تمركز ذهن كودك روي شخصيت هاي داستاني كم رنگ مي شود.

در ادامه مريم اسلامي صحبت خود را با سوالي از نويسنده اين مجموعه سه جلدي كه "قصد شما از نگارش اين آثار چه بوده؟" آغاز كرد و گفت: جنگ مثل سكه اي است كه دو رو دارد. يك طرف آن زشتي است و روي ديگر آن دفاع است. دفاع يعني زماني كه درگير جنگ مي شويم براي حفظ خاك و ميهن كاري ارزشمند انجام مي دهيم كه تقديس دارد و به همين دليل به آن دفاع مقدس مي گويند.
وي ادامه داد: وقتي كه مي خواهيم براي كودك در مورد مفاهيم جنگ صحبت كنيم در واقع يكي از اين دو مورد را در ذهن او جاي مي اندازيم يعني يا قصد داريم بگوييم جنگ خيلي بد است و يا اينكه اگر روزگاري در سرزمين مان جنگ شد بايد دفاع كنيم.
اسلامي شيوه و روش بيان مسئله جنگ را در اين آثار مورد انتقاد قرار داد و بيان داشت: اين نوع شيوه بيان و وارد كردن كودك به فضاي جنگ مناسب نيست چرا كه اساساً هدف نويسنده در اين آثار مشخص نيست.
وي همچنين بر غلبه كردن تصوير بر متن كتاب ها و اينكه بايد براي مخاطب هدفي قائل شده تاكيد كرد.

انسيه موسويان، ديگر كارشناس در اين نشست طرح مسئله جنگ را براي كودكان ضروري دانست و گفت: شعرهاي اين مجموعه از فقر موضوعي، رنج مي برند؛ يا فقط به تقديس شهدا پرداخته شده و يا فقط توصيف روزهاي جنگ را مي خوانيم.
وي با اشاره به اين نكته كه تاثيرگذاري، عمق داستاني و عنصر عاطفه در شعر مهم است، اظهار كرد: در ادبيات اين مجموعه، عنصر عاطفه از قوت بيشتري برخوردارند.
موسويان معتقد است كه در بيان واقعيت هاي جنگ براي كودكان، نبايد ذهنيتي منفي به آنها القا شود./انتهاي پيام