عملیات الی بیت المقدس
به گزارش نوید شاهد واحد استان مرکزی؛در ادامه سلسله مباحث مربوط به عملیات بیت المقدس به مراحل پایانی عملیات و نحوه عقب نشینی نیروهای دشمن می پردازیم .
پس از آزادي بستان، تنها بخشي از منطقه دشت آزادگان كه همچنان در اشغال دشمن باقي مانده بود، هويزه بود. در جريان طراحي عمليات بزرگ بيت‌المقدس، آزادسازي اين بخش نيز مد نظر قرار گرفت. قرارگاه قدس ماموريت يافت در اين محور با يگان هاي تحت امر وارد عمل شده و با عبور از رودخانه كرخه كور ضمن پيشروي به طرف كوشك و طلاييه، هويزه را آزاد كند.
طرح عمليات
قواي قرارگاه قدس به پنج گروه تقسيم شدند و براي هريك طرح مانوري مجزا تعيين گرديد. قدس ١ در غرب هويزه و قدس هاي ٢، ٣، ٤ و ٥ در شرق آن مي بايست وارد عمل مي شدند. با توجه به اينكه "پل كشعم” تنها معبر مطمئن در غرب هويزه بود، قدس ١ در مرحله اول عمليات صرفا به پدافند در شمال رودخانه نيسان مي پرداخت و منتظر آزاد شدن اين پل مي‌ماند تا در اين صورت، در مرحله دوم عمليات، با عبور از اين پل تك خود را آغاز كند. به اين ترتيب، در مرحله اول به جز قدس ١، همه نيروهاي قرارگاه قدس در شرق هويزه وارد عمل مي‌شدند. قدس هاي ٣ و ٤ با عبور از كرخه كور و قدس٥ در حاشيه جاده اهواز - خرمشهر وارد عمل شده و با تصرف خطوط اول تا سوم دشمن (به عنوان سرپل) آماده ادامه تك در مرحله دوم - كه پيشروي تا حدفاصل پادگان حميد و جفير بود - مي شدند. قدس٢ نيز به دنبال قدس٣ حركت خود را آغاز كرده، با پيشروي به طرف هويزه و سپس آزاد كردن پل كشعم، معبر را براي ورود قدس ١ باز مي كرد.
آغاز عمليات و استقرار در جنوب كرخه كور
عمليات بيت المقدس در ساعت 23:00 بامداد 1361/2/10، با رمز مبارك "يا علي ابن ابيطالب(ع)" آغاز شد. يگان هاي پياده قرارگاه هاي قدس ٣ و ٤ با نصب چندين پل روي رودخانه كرخه كور و عبور از آن، خط اول دشمن را تصرف كردند. در حالي كه برخي از يگان ها به پيشروي براي تصرف خطوط دوم و سوم ادامه مي‌دادند، برخي ديگر به دليل آتش شديد دشمن نمي‌توانستند پيشروي كنند. با نزديك شدن صبح، نيروها بايستي براي مقابله با پاتك دشمن آماده مي شدند. براي همين قدس ٣ به عقب بازگشت و پشت خط اول دشمن مستقر شد.
در اين ميان، قدس ٢ كه به دنبال قدس ٣ و به طرف هويزه حركت كرده و تا 3/5 كيلومتر نيز با موفقيت پيش رفته بود، به علت عقب روي قدس٣ متوقف شد و در همان نقطه پدافند كرد. قدس ٤ نيز كه از دو محور "كوهه” و "سيدجابر” وارد عمل شده بود، در حالي كه نيروهاي محور سيدجابر از پيشروي بازمانده بودند،نيروهاي محور كوهه كه از يك طرف جناح راست خود را خالي مي‌ديدند و از طرف ديگر زير فشار دشمن قرار گرفته بودند،به ناچار عقب نشيني كرده و در پشت خط اول مستقر شدند. قدس ٥ هم به جز محور شرطاق كه يك سرپل تا خط اول دشمن را تصرف كرده بود، در ساير محورها ناموفق بود.
به اين ترتيب، فقط سه سرپل با وسعت محدود به تصرف رزمندگان درآمده بود. دشمن روي اين سرپل ها به شدت فشار ميآورد. پس از روشنايي هوا، تعدادي از يگان هاي لشكر٦ ارتش عراق از غرب هويزه به كمك لشكر ٥ آمده و پاتك هاي شديدي را روي اين سرپل ها آغاز كردند. اولين پاتك ساعت ١٢ شروع شد. رزمندگان با تحمل شهدا و مجروحين زياد و به رغم ضعف تداركات و كمبود مهمات، مقاومت مي كردند. سرپل ها از يكديگر جدا بودند. قدس ٢ كه در شرق هويزه مستقر بود، زير فشار بيشتري قرار داشت. قدس ٥ هم در محور شرطاق به گونه اي زير آتش پرحجم قرار داشت كه رزمندگان حتي قادر نبودند براي خود جان پناهي بسازند.
در مجموع اگرچه قرارگاه قدس تنها توانسته بود بخش محدودي را به عنوان سرپل تصرف كند، ليكن موفق شده بود لشكرهاي ٥ و ٦ ارتش عراق را در منطقه درگير كند كه اين مهم در موفقيت قرارگاه هاي نصر و فتح كه در غرب كارون عمل مي كردند، موثر بود. در حالي كه نيروهاي زرهي خودي هنوز نتوانسته بودند از كرخه كور عبور كنند، در شب دوم تصميم گرفته شد با استفاده از سرپل هاي موجود، تك به صورت محدود و ايذايي ادامه يابد. قدس ٢ نيز قرار شد با استفاده از سرپل خود به طرف هويزه و پل كشعم پيش برود.
ساعت ٢ بامداد 1361/2/11دستور حمله از قرارگاه قدس صادر شد. قدس٤ و قدس٥ بلا‌فاصله وارد عمل شدند. مقاومت شديد دشمن باعث گرديد قبل از اينكه قدس٢ و قدس٣ درگير شوند، دستور عقب‌نشيني صادر شود. قدس٢ و قدس٣ سرپل خود را رها كرده و عقب‌تر رفتند و قدس٤ و قدس٥ در سرپل هاي قبلي خود مستقر شدند. قدس٤ نيز بر اثر پاتك هاي شديد دشمن، صبح 1361/2/11عقب نشيني كرد. سپس، دشمن به قدس ٥ فشار آورد و حدود ظهر اين روز توانست سرپل او را هم بازپس گيرد.
روز 1361/2/12 قدس ١ كه به علت عدم موفقيت قدس ٢ در آزادسازي هويزه و پل كشعم نتوانسته بود وارد عمل شود، به قرارگاه فتح مامور شد و از منطقه هويزه خارج گرديد. در شب چهارم عمليات (1361/2/14)، قدس ٥ با كمك قدس ٢ درصدد برآمد تا از دو محور كنار جاده اهواز - خرمشهر و بيوض وارد عمل شود. ساعت ١٠:٠١ بامداد نيروهاي كنار جاده درگير شدند كه با آتش شديد تيربارهاي دشمن زمين گير شده، توان تصرف خط دشمن را از دست دادند. نيروهاي محور بيوض نيز به موانع دشمن برخورده، نتوانستند پيشروي كنند و بنا به دستور در ساعت ٣٠:٠٢ عقب نشيني كردند.
عمليات ايذايي
قرارگاه قدس براي سرگرم كردن لشكرهاي ٥ و ٦ عراق و جلوگيري از اعزام آنها به منطقه درگيري قرارگاه هاي نصر و فتح، از يگان هاي تحت امر خواست عمليات را با تك هاي ايذايي ادامه داده و اين يگان هاي دشمن را در منطقه نگه دارند، براي همين، در شب1361/2/14 هريك از يگان ها نيروهاي آر. پي. جي. زن خود را به جلو مي فرستاد و با دشمن درگير مي كرد. دشمن كه تصور مي كرد تلاش اصلي كماكان از اين محور است، همچنان به مقاومت خود ادامه مي داد.
عقب نشيني دشمن
حركت هاي ايذايي قواي قرارگاه قدس ادامه داشت تا اينكه در مرحله دوم عمليات بيت المقدس 1361/2/16 نيروهاي قرارگاه هاي فتح و نصر در غرب جاده اهواز - خرمشهر به نوار مرزي رسيدند و عقبه‌هاي لشكرهاي ٥ و ٦ عراق را تهديد كردند. دشمن نيز براي جلوگيري از محاصره لشكرهاي مزبور آنها را از منطقه خارج كرد. در پي اين عقب نشيني دشمن كه از ساعات اوليه روز 1361/2/18 آغاز شده بود، نيروهاي قرارگاه قدس از موفقيت به دست آمده استفاده كرده، ضمن تعقيب نيروهاي دشمن، تعدادي از آنها را كه از قافله عقب مانده بودند، اسير كردند. در نتيجه تلاش هايي كه باعث عقب‌نشيني دشمن از اين منطقه گرديد، حدود ٤١٠٠ كيلومترمربع از منطقه اشغالي شامل هويزه، جفير و پادگان حميد آزاد شد. دشمن نيز در حدفاصل كوشك و طلاييه نيروي تامين گذاشت و عمده قواي خود را به پشت مرز برد و به ايجاد استحكامات نظامي پرداخت.
منبع:دشت آزادگان در جنگ
