انتشار گزارش عملیات والفجر یک در کتاب «نبرد کلاسیک در شیار ۱۷۵»

نوید شاهد: جلد پنجم مجموعه گزارش عملیات والفجر یک با عنوان «نبرد کلاسیک در شیار ۱۷۵»؛ نگاهی به حضور حماسی لشکر هفت حضرت، ولی عصر (عج) در هشت سال دفاع مقدس به قلم عبدالرضا سالمی‌نژاد منتشر شد.

عبدالرضا سالمی‌نژاد در پیشگفتار این کتاب آورده است؛ آغاز جنگ تحمیلی در مرز‌های غربی کشور به خصوص در خوزستان باعث گردید که سپاه دزفول دست و پای خود را جمع کرده و نیروی خویش را در جبهه‌ای از کرخه تا آن سوی سوسنگرد متمرکز کند. تشکیل جبهه‌های جنگ توسط سپاه از شمالی‌ترین نقطه ایلام تا آن سوی رقابیه و انجام عملیات شبیخون علیه قوای اشغالگر باعث شد که دشمن نتواند مانور چندانی از خود نشان دهد و لاجرم پشت رودخانه کرخه زمین‌گیر شود.

نیرو‌های جوان مردمی با مدیریت سپاه دزفول ضمن تشکیل جبهه‌های جدیدی در مقابل دشمن مثل جبهه بلتا، دالپری، دشت عباس، کرخه، صالح مشطط، تپه چشمه، ملحه، تنگه صعده، شوش، عنکوش، رقابیه و. اقدام به شناسایی از مواضع دشمن و انجام عملیات چریکی و ایذایی علیه آن‌ها کرده و با انجام عملیات موفق انهدام دستگاه ردیاب صوت در منطقه دشت عباس که یکی از اولین عملیات موفق سپاه پاسداران بود، سپاه دزفول را مورد توجه فرماندهی کل سپاه قرار دادند. نیرو‌های اطلاعات شناسایی این سپاه، همچنان که گفته شد، بعد‌ها شاکله طرح ریزی اطلاعات و عملیات‌های گسترده فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در این منطقه مرکزیت بخشیده و جوانان این منطقه را در صدر توجه سایر سپاه‌ها و رده‌ها نشاندند.

سال اول جنگ میدان آزمایش و آزمون همه افکار و اندیشه‌های نظامی از همه سازمان‌های حاضر در جنگ مانند ارتش، سپاه و گروه‌های نامنظم و... در مقابله با دشمن بود.

برادران محسن رضایی، حسن باقری، رحیم صفوی و غلامعلی رشید در مقابل افکار ابوشریف و شهیدان بروجردی و ناصر کاظمی که معتقد بودند سپاه یک نیروی نامنظم است و باید تحت کنترل ارتش به عملیات بپردازد، اعتقاد داشتند که سپاه با ساختار و سازمان تیپ و گردان و با استفاده از نیرو‌های مردمی و با بهره گیری از تاکتیک‌های ویژه در صحنه جنگ می‌تواند حاضر شود و حتی تاثیرگذار هم باشد.

تجربیات به دست آمده در سال اول جنگ که عبارت بود از لزوم وحدت فرماندهی بین ارتش و سپاه، تکیه بر شناسایی و کسب اطلاعات دقیق از دشمن قبل از انجام عملیات، لزوم طرح‌ریزی عملیات‌ها بر اساس اصول جنگ، ضرورت افزایش و توسعه توان رزم با استفاده از نیرو‌های مردمی و ظرفیت‌های ملی و. باعث ظهور تفکر خلاق عملیاتی شد که با ترکیبی از تدبیر عقلانی و روحیه شهادت طلبی در سطح جبهه‌ها گسترده شود.

راهبرد عملیات محدود و سراسری نامتمرکز از اسفند ماه ۱۳۵۹ تا شهریور ۱۳۶۰ تحت فرماندهی ستاد عملیات جنوب، ضمن اینکه باعث تقویت و توسعه یگان‌های رزم سپاه گردید، باعث شکل گیری محور‌های عملیاتی سپاه در سراسر جبهه‌ها نیز شد. انجام موفق عملیات «فرمانده کل قوا، خمینی روح خدا»، سپاه را به سمت سازماندهی، آموزش و طرح ریزی عملیاتی سوق داد و کم کم با تبدیل ستاد عملیات جنوب به قرارگاه کربلا، نیاز به تبدیل شدن یگان‌های رزم سپاه به تیپ و گردان نیز احساس شد.

حضور سپاه با ۱۶ گردان نیروی پیاده در عملیات ثامن الائمه که در سه سازمان قرارگاه تیپی عمل کرد، نخستین تجربه سپاه به سمت شکل گیری ساختاری از سنتی به کلاسیک بود. در جریان طرح ریزی برای عملیات طریق القدس و خلق تفکر ۱۲ عملیات تحت عنوان کربلا در قرارگاه عملیاتی مشترک کربلا و ظهور قرارگاه‌های سپاه برای انجام عملیات مشترک با ارتش علیه قوای دشمن، سپاه را به سمت توسعه سازمان رزم و تشکیل گردان‌ها و تیپ‌های متعدد سوق داد.

انجام عملیات طریق القدس با مسئولیت قرارگاه کربلا به فرماندهی شهید منفرد نیاکی از ارتش و غلامعلی رشید از طرف سپاه و حضور موثر سپاه تحت چهار تیپ عملیاتی حرکت با گام‌های بلند در مسیر گسترش و توسعه سازمان رزم به حساب می‌آمد.

واحد عملیات سپاه دزفول که برای آموزش، انسجام و سازماندهی نیرو‌های مردمی از قبل از شروع جنگ تحمیلی اقدام به حضور در پادگان کرخه نموده و ساختاری مستقل از سپاه دزفول را پی ریزی نموده بود، با شروع جنگ و با ناامن شدن پادگان کرخه که در نزدیکی میدان نبرد بود، سازمان خود را به پادگان دوکوهه انتقال داد.

تجربه تشکیل گردان برای اولین بار قبل از عملیات طریق القدس به دست آمد که نیرو‌های رزمنده دزفولی تحت عنوان گردان دزفول در این عملیات با ماموریت گردانی خط شکن شرکت نمودند. نیرو‌های شمال خوزستان (اندیمشک، شوش، دزفول) نیز تحت عنوان گردان دزفول اولین تجربه رزم سازمان یافته خود را در حین همین عملیات به دست آوردند و کم کم زمینه‌های تشکیل تیپ دزفول یا تیپ هفت حضرت ولیعصر (عج) در عملیات فتح المبین را پدید آوردند.

به دنبال تشکیل موفق سه تیپ مستقل سپاه برای اجرای عملیات پیروز طریق القدس و با توجه به ضرورت تداوم عملیات‌ها با قواره‌های بزرگ سرزمینی، فرماندهی کل سپاه تصمیم به تشکیل تیپ‌های مستقل دیگر با تکیه بر ظرفیت‌های استانی گرفت که تشکیل تیپ هفت دزفول یکی از اولین‌ها بود.

کمک‌ها و پشتیبانی‌های مادی و معنوی مردم دزفول در کنار حضور پر رنگ جوانان آن در پیکره تیپ، نقش بی بدیلی در شکل گیری و موفقیت‌های لشکر داشت که در ضمیر فرماندهان و رزمندگان از جایگاه خاصی برخوردار است: «در واقع تیپ هفت حضرت ولیعصر (عج) مانند سایر تیپ‌ها که هر کدام از توان و ظرفیت یک استان بهره‌مند بودند، اما تیپ هفت ولیعصر (عج) تنها از توان و ظرفیت شهرستان دزفول بهره‌مند شد و این نشان دهنده توان و ظرفیت مردم دزفول و نقش آن‌ها در جبهه‌های جنگ بود. از این به بعد بود که تبلیغات بسیار وسیعی هم در جبهه و هم بین مردم در رابطه با معرفی و اعلام موجودیت تیپ هفت ولیعصر (عج) دزفول صورت گرفت.»

تشکیل تیپ هفت حضرت ولیعصر (عج) برای حضور در عملیات فتح المبین و نقش آفرینی آن چه در تامین و پشتیبانی رزم سایر یگان‌های تازه تاسیس سپاه و چه در این عملیات راهبردی، از مهمترین دست آورد‌های جوانان این خطه در سال‌های آغازین جنگ می‌باشد که منجر به آزادسازی بخش مهمی از خاک میهن اسلامی شد و مردم دزفول نتیجه حمایت‌های مادی و معنوی شان از سازمان رزم خود را به عیان مشاهده کردند.

این تیپ پس از آنکه شایستگی‌های خود را در عملیات‌های فتح المبین، بیت المقدس و رمضان همچنان به عنوان یک تیپ پیاده قدرتمند نشان داد، برای حضور در عملیات والفجر مقدماتی با پیوستن رزمندگان سایر شهر‌های خوزستان به این تیپ، به یک لشکر تبدیل شد و به عنوان محوری‌ترین یگان خوزستان در این عملیات و در عملیات‌های آتی از جمله والفجر یک، خیبر و... عهده دار مسئولیت‌های خطیری شد.

با گسترش ساختار و سازمان لشکر هفت، بخشی از رزمندگان سایر شهر‌های خوزستان نیز به این لشکر پیوستند و با تشکیل تیپ و گردان‌های رزمی در خلال ماموریت‌های آفندی و پدافندی، حماسه‌های فراوانی آفریدند و شهدای گرانقدری تقدیم نمودند.

در چهار مجلد پیشین، به نقش لشکر هفت حضرت ولیعصر (عج) در عملیات‌های فتح المبین (جلد یک)، بیت المقدس (جلد دو)، رمضان (جلد سه) و والفجرمقدماتی (جلد چهار) پرداخته شد و در این مجلد به نقش این لشکر در عملیات والفجر یک که در فروردین ماه ۱۳۶۲ انجام شد، پرداخته می‌شود.

لشکر هفت حضرت، ولی عصر (عج) که در عملیات فتح المبین، فاتح سایت‌های چهار و پنج در ارتفاعات ابوصلیبی خات بود و راهگشای دیگر یگان‌ها در مرحله دوم عملیات گشت، در عملیات بیت المقدس در نقش فاتح خط مرزی شلمچه ایفای نقش کرد و در عملیات رمضان تا کانال پرورش ماهی در شرق بصره پیش رفت و به شکار تانک‌های دشمن پرداخت، در عملیات والفجر مقدماتی با ارتقاء سازمان از تیپ به لشکر و با جانبازی نیروهایش در منطقه جنگل عمقر ارادت خود را به انقلاب اسلامی و رهبر کبیر آن به نمایش گذاشت.

علاوه بر آن، لشکر هفت در ادامه جنگ تحمیلی در ۹ عملیات بزرگ دیگر، حضوری مقتدرانه از خود به نمایش گذاشت که کتاب حاضر جلد پنجم از مجموعه ۱۴ جلدی این حضور حماسی است. در این اثر، تلاش نگارنده بر آن است که ابتدا دورنمایی از عملیات والفجر یک در سطح کلان، اما بسیار مختصر، به مخاطب خود نشان دهد تا جایگاه لشکر در آن حماسه بزرگ مشخص‌تر به چشم آید. در ادامه، کتاب به شش فصل تقسیم شده است: در فصل اول تحت عنوان گزارش آماده سازی و استقرار برای اجرای عملیات، تلاش بر این است که به چگونگی آمادگی واحد‌های لشکر برای حضور در عملیات و چگونگی استقرار آن‌ها در منطقه عملیاتی مورد نظر، پرداخته شود.

در فصل دوم بر اساس مصاحبه‌های انجام شده با فرمانده و جانشین لشکر و همچنین مسئولین واحدها، فرماندهان و نیرو‌های گردان ها، گزارش کاملی از حضور لشکر در عملیات ارائه شده است. چگونگی تعیین محور حمله لشکر به قوای دشمن در مراحل مختلف عملیات و همچنین میزان موفقیت و عدم آن در نبرد با دشمن نیز بررسی شده است.

فصل‌های سوم، چهارم و پنحم کتاب به تشریح عملکرد تیپ‌ها و گردان‌های رزم پیاده از زبان فرماندهان و نیرو‌های هر تیپ و گردان پرداخته است. اگر چه این فصل تشریح کامل تری از بخش دوم کتاب می‌باشد، اما چگونگی عملیات با جزئیات بیشتری فراروی مخاطبین قرار گرفته است. با توجه به اینکه گردان‌ها نوک حمله هر عملیات می‌باشند و همواره بخش درگیری مستقیم و سخت هر عملیات به عهده آن‌ها می‌باشد، بی شک خاطرات فرماندهان و نیرو‌های آن‌ها شنیدنی‌تر و ارزیابی‌ها دقیق‌تر خواهد بود. از طرفی برای پرهیز از مطالب تکراری تلاش شده است که اثر از اختصار بیشتری برخوردار باشد؛ اما با این همه نتوانستیم خود را از خاطرات کمیاب، شنیدنی و زیبای نیرو‌های هر گردان بی بهره سازیم که در ادامه به اختصار آمده است.

فصل پایانی کتاب با عنوان «ضمائم» به برخی اسناد، مدارک، نقشه‌های عملیاتی و تصاویر رزمندگان لشکر هفت اختصاص یافته است.

برای اختصار در بیان مرجع مصاحبه‌های این کتاب، فقط به این نکته اشاره می‌شود که صوت و تصویر کلیه مصاحبه‌ها در ستاد تدوین عملکرد لشکر هفت موجود است.