دغدغه‌ام پرداختن به ایثارگرانِ ناشناخته است/ خاطره‌نگاری راهگشای فیلم سازی دفاع مقدس
چهارشنبه, ۰۵ مهر ۱۳۹۶ ساعت ۱۳:۱۶
سلما بابایی معتقد است که باید بودجه سینمایی و وقت را صرف شهیدان و ایثارگرانی کرد که هنوز معرفی نشده‌اند. توجه بیش از اندازه به شهیدان شاخص ما را از مسیرهای دیگر دور می‌کند. همواره دغدغه‌ام پرداختن به انسان‌هایی بوده است که مصرف شده نیستند.
به گزارش نوید شاهد سلما بابایی، دختر شهید سرلشگر خلبان عباس بابایی از فیلمسازان جوانی است که تاکنون آثاری چون «طعمه»، «سانتریفیوژ سلامت»، «سانتریفیوژ سلامت2»، «هم‌پرواز»، «دیدار در آشیانه» از او در تلویزیون پخش شده است. به مناسبت هفته دفاع مقدس با وی درباره دغدغه‌هایش در فیلمسازی حوزه دفاع مقدس گفت‌و گویی داشته‌ایم که می‌خوانید.
چه چیزی شما را به فیلمسازی ترغیب کرد؟
پیش از آن‌که دیپلم بگیرم، به هنر بازیگری علاقه‌مند بودم اما خانواده‌ها حساسیت زیادی در این زمینه داشتند و بیشتر تمایل داشتند که فرزندانشان در رشته‌های ریاضی و تجربی درس بخوانند.
وقتی در رشته تجربی دیپلم گرفتم، علاقه‌ام به هنر کم نشد اما مادرم موافق نبود در رشته بازیگری فعالیت کنم.
پس از آن‌که تحصیلاتم به پایان رسید، با خودم گفتم هرچند نتوانستم که در رشته بازیگری فعالیت کنم اما حتما می‌توانم فیلمساز شوم. در مدرسه فیلمسازی و پژوهش‌های سینمایی «هیلاج» نام‌نویسی کردم و دوره‌هایی را زیر نظر استادانی چون امیرشهاب رضویان، حسن حسن‌دوست و سعید عقیقی گذراندم.
علاقه من به فیلمسازی به اندازه‌ای بود که در هر جلسه(هفته) فیلم تازه‌ای می‌ساختم و به کلاس می‌بردم. در اواخر این دوره‌ها برای جشنواره «رویش» فیلمی 15 دقیقه‌ای با عنوان «دیوار» ساختم. با آن‌که فیلم من در جشنواره جایزه‌ای نبُرد، برایم انگیزه خوبی بود.
دغدغه شما برای ورود به فیلمسازی چه بود؟
تقریبا چهار سال است که وارد حوزه فیلمسازی شده‌ام. بیشتر کارهایم در حوزه افتخارات کشور، از جمله انرژی هسته‌ای و جنگ تحمیلی است که در قالب مستند و داستانی می‌سازم.
معتقدم هنگامی که وقت و بودجه‌ای صرف کاری در حوزه دفاع مقدس می‌شود، باید اثری ماندگار خلق شود. دغدغه اصلی من معرفی افرادی است که در سال‌های جنگ نقش‌آفرین بوده‌اند اما به جامعه معرفی نشده‌اند.
ما در طول سال هفته‌ای برای گرامیداشت دفاع مقدس داریم و در این مدت باید به نسل جدید بگوییم که چگونه از کشور خود دفاع کردیم به گونه‌ای که اکنون آن‌ها زندگی راحتی دارند.
امروزه بیشتر فیلمسازان روی زندگی شهیدان برجسته مثل شهید بابایی، همت، ستاری و ... زوم می‌کنند. در حالی که به نظر من، این شهیدان به اندازه کافی برای مردم شناخته شده هستند و باید بودجه و وقت را صرف شهیدان و ایثارگرانی کرد که هنوز معرفی نشده‌اند. توجه بیش از اندازه به شهیدان شاخص ما را از مسیرهای دیگر دور می‌کند. همواره دغدغه‌ام پرداختن به انسان‌هایی بوده است که مصرف شده نیستند.
چه موانعی برای ساخت فیلم‌ها و سریال‌هایی در این باره وجود دارد؟
متاسفانه خیلی از مراکز و سازمان‌ها همکاری لازم را در این زمینه نمی‌کنند. با آن‌که تفکری ارزشی دارند و خیلی از مسائل را قبول دارند، در بیشتر مواقع فیلمنامه‌هایی که رباره شهیدان و ایثارگران شاخص نیستند، تا مرحله‌ای پیش می‌روند اما متاسفانه به مرحله اجرا نمی‌رسند. بیشتر مسئولان نداشتن بودجه را در این باره بهانه می‌کنند.
مثلا مجموعه 26 قسمتی که با نام «دیدار در آشیانه» ساختم، قابلیت پخش در شبکه‌های دیگر سیما را هم داشت. مجموعه‌ای بود که بسیار مورد استقبال قرار گرفت و می‌توانست بیننده‌های بیشتری هم داشته باشد. نمی‌دانم چرا همواره دغدغه پخش کار تازه در سیمای جمهوری اسلامی ایران وجود دارد؟ اساسا چرا نباید یک کار خوب چندین بار از شبکه‌های مختلف پخش شود؟ این‌ها ناملایماتی است که با آن‌ها مواجه بوده‌ام.
آیا با موانعی هم به واسطه اینکه از بانوان فیلمساز بوده‌اید؟
من خیلی با این نوع موانع برخورد نکرده‌ام. شاید یک مورد بوده باشد بیشتر با کم‌کاری‌ها و پراکندگی و پر زحمتی کار‌های اداری رو برو بوده‌ام. کار‌های اداری دریافت مجوز فیلمسازی مدت‌ها به طول می‌انجامد. شاید برخی گمان کنند که به واسطه نسبتی که با شهید بابایی دارم، کارهایم سریعتر پیش می‌رود اما این‌گونه نیست. حتی گاهی هشت‌ماه بیکار بوده‌ام. سرعت کارهایم را مدیون علاقه‌مندی و انگیزه‌ام هستم.
در ادامه راه فیلمسازی چه چیزی برای شما انگیزه‌بخش بود؟
بحث اعتماد به فیلمسازان جوان خیلی مهم است. اگر آقای دکتر علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان ارژی اتمی برای ساخت فیلم «سانتریفیوژ سلامت» که درباره انرژی اتمی بود به من اعتماد نمی‌کرد، نمی‌توانستم در ادامه این مسیر موفق باشم. انگیزه‌بخشی دکتر صالحی سبب شد که گام‌های بعدی را محکم‌تر بردارم. او نخستین کار گروه ما را که دید، بسیار پسندید و هر سال ساخت فیلمی درباره انرژی اتمی را به گروه من پیشنهاد می‌دهد.
خاطره‌نگاری‌های حوزه دفاع مقدس چقدر در اقتباس سینمایی، فیلمسازی و مستند‌نگاری‌هایتان موثر بوده‌اند؟
کتاب «پرواز تا بی‌نهایت» زمینه‌ساز ساخت فیلم «شوق پرواز» شد. به عنوان فرزند شهید بابایی، با مطالعه این کتاب نکات بیشتری از زندگی پدرم دریافت می‌کردم. عملا در عرصه فیلمسازی نمی‌توان تمامی یک کتاب را به تصویر کشید اما می‌توان برداشتی از آن را ساخت که در فیلم «شوق پرواز» این اتفاق افتاد.
معتقدم در ساخت فیلم‌های دفاع مقدس، آثار خاطره‌نگاری راهگشا هستند. کتاب‌های حوزه خاطره‌نگاری دفاع مقدس تاثیرگذار‌اند. به عنوان فیلمساز می‌توانی پس از مطالعه آنان گریز بزنی و با مصاحبه‌ها و تحقیقات بیشتری کتاب را کامل کنی. پیش از آن که درباره جانباز «داریوش غلامحسینی» فیلم بسازم، کتاب خاطرات او را خواندم اما متاسفانه گاهی خانواده‌های شهیدان برای نوشتن زندگینامه و خاطرات آن‌ها همکاری نمی‌کنند و آثار خوبی درباره برخی شهیدان منتشر نمی‌شود.
معمولا چه کتاب‌هایی می‌خوانید؟
به ادبیات و شعر علاقه‌مندم. وقتی مثنوی‌های حضرت مولانا را می‌خوانم آرامش می‌گیرم. همچنین با مطالعه آثار شاعرانی چون بایزید بسطامی و ابوالحسن خرقانی روحم تازه می‌شود.
در حوزه سینما مخاطب چه نوع فیلم‌هایی هستید؟
آثار ایرانی و خارجی زیادی می‌بینم. بیشتر از همه به ژانر‌های خانوادگی، زندگینامه و مستند علاقه‌مند هستم. همان‌گونه که از آثارم پیداست، بیشتر در حوزه واقعیتهای اجتماعی کار می‌کنم. مثلا همان سریال 26 قسمتی که با عنوان «دیدار در آشیانه» ساختم. این کار که برای نوجوانان ساخته شده بود، بسیار مورد استقبال این گروه سنی قرار گرفت و ما با صحبت‌هایی که قبل و بعد از اجرای برنامه با آن‌ها داشتیم، متوجه تغییر نگرش آن‌ها می‌شدیم. این سریال انعکاس خط مشی و طرز فکری خلبانان دوران جنگ به نوجوانان بود.
ژانرهایی مثل «کمدی» کمتر نظرم را جلب می‌کند. البته این نوع فیلم‌ها را می‌بینم اما تمایل ندارم کاری در این زمینه انجام دهم.
نظر شما
