ادبیات حوزه ایثار و شهادت نیازمند ویترین مناسب است
به گزارش خبرنگار نوید شاهد از مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب، علی آقا میرزایی از نویسندگان حزه ایثار و شهادت و از نویسندگان نشر شاهد، از غرفه نشر شاهد در سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران دیدار کرد. در این فرصت گفت‌و گویی با وی داشته‌ایم، که می‌خوانید.
آقای آقا میرزایی، سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از نظر شما چطور بود؟
نمایشگاه نسبت به سال گذشته به نظرم بد نبود. بر عکس برخی که شهر آفتاب را نمی‌پسندند، من محیط اینجا را می‌پسندم زیرا محیطی نمایشگاهی و مناسب است. درست است که راه کمی دور است اما با امکاناتی که در اختیار شهروندان گذاشته‌اند، فضای نمایشگاهی خوبی مهیا شده است. از نظر امکانات جانبی امسال نمایشگاه بهاری را شاهد هستیم.
کتاب‌های دفاع مقدس را در نمایشگاه سی‌ام چطور دیدید؟
به نظرم آثار حوزه ایثار وشهادت در این فضا گم شده‌اند. اینجا کتاب‌های مختلف و متنوعی وجود دارد که عرصه را بر آثار حوزه دفاع مقدس تنگ کرده‌اند.
بر عکس تصور بیشتر افراد جامعه و آنچه عموم مردم فکر می‌کنند، آثار دفاع مقدس و حوزه ایثار و شهادت با آن‌که متولیان قدرتمندی دارند، خیلی مظلوم‌اند و غریب افتاده‌اند.
شاید به دلیل موضوع خاص این کتاب‌هاست. تمام این آثار به جنگ و شهادت پرداخته‌اند.
اعتقادم این است که موضوع جنگ از موضوعات به شدت انسانی است. وقتی فاجعه‌ای برای کشوری رخ می‌دهد، انسان‌ها را با قصه‌ها و ماجراهای مختلف، درگیر خود می‌کند. در ادبیات و هنر، از جنگ به عنوان «بهشت سوژه» یاد می‌شود. بهترین نویسنده‌های دنیا از سوژه «جنگ» برای آثار فاخر خود بهره گرفته‌اند. نویسنده‌هایی که جنگ دیده‌اند، آثار غنی‌‌تری نوشته‌اند زیرا جنگ با خود اتفاقات ریز و درشتی را رقم می‌زند که هر یک از آنها می‌تواند سوژه یک کتاب باشد.
درباره جنگ ما (دفاع مقدس) آثار شعاری زیادی منتشر شده است اما هنوز اثر چندانی به نسبت نوعِ جنگی که از سر گذراندیم، انتشار نیافته و معرفی نشده است. با آن‌که برخی متولیان نشر حوزه دفاع مقدس آثار این حوزه را پررنگ جلوه داده‌‌اند، به نظر من آن طور که باید و شاید بر این آثار کار نشده است. به نوعی این حوزه مورد بی‌مهری نویسندگان قرار دارد و گویی بین نویسندگان موضع‌گیری نسبت به آثار دفاع مقدس وجود دارد و برخی گمان می‌کنند پرداختن به دفاع مقدس، کارِ بچه مذهبی‌هاست.
آیا نوشتن آثار داستانی از دفاع مقدس، ایثار و شهادت موجود در آن، نیازمند گذر زمان نیست؟
درست است که باید زمان بگذرد اما برای ثبت بخش‌هایی مثل تاریخ شفاهی جنگ، نمی‌توان منتظر زمان ماند زیرا دچار آسیب می‌شود. من کاملا با این نکته موافقم که باید زمان مناسبی بگذرد تا بتوان در قالب هنری و ادبی به آن پرداخت. هنگامی که در روزنامه مشغول به کار بودم، همواره بر این تاکید داشتم که باید خاطرات دوران جنگ تحمیلی به شیوه صحیح و توسط متخصصان این حوزه ثبت و ضبط شود تا بتوان در سال‌های آینده از این متون برای نگارش آثار ادبی و هنری بهره بُرد. هنوز هم بر همین امر تاکید دارم.
به نظر شما چرا هنوز با وجود متولیان قدرتمند در نشر حوزه دفاع مقدس، این حوزه مظلوم واقع شده است؟
آثار حوزه دفاع مقدس به خوبی رسانه‌ای نمی‌شوند. مردم از آثار خوبی که تولید می‌شود بی اطلاع‌اند. مگر آن‌که مقام معظم رهبری بر اثری تقریظی بنویسند تا آن اثر مورد توجه رسانه‌ها قرار گیرد. برای آن‌که یک کتاب حوزه دفاع مقدس به خوبی دیده شود، لازم است که چکیده‌ای از آن کتاب در رسانه‌ها انتشار یابد تا مخاطب به خرید این آثار ترغیب شود. مطئنم که مردم از آثار خوب استقبال می‌کنند. ادبیات حوزه ایثار و شهادت نیازمند ویترین مناسب است و هنوز بسیاری از ناشران این حوزه ویترین مناسبی ندارند.
نشر شاهد چگونه می‌تواند جایگاه خود را در رسانه‌ها ارتقا دهد؟
خیلی کارها می‌تواند انجام داد. می‌توان از بخشی از کتاب‌های انتشار یافته نشر شاهد آثار صوتی تولید کرد و برای معرفی در اختیار رسانه‌ها قرار داد. نمایشگاه نیز محل نمایش دادن آثار است. این بهترین فرصت برای همه ناشران، از جمله نشر شاهد است که آثار خود را به مردم عرضه کنند. می‌توان در سایت نوید شاهد به طور منظم بخشی را به معرفی آثاری که نشر شاهد تاکنون منتشر کرده است، اختصاص داد.
جایگاه فعلی نشر شاهد را چطور ارزیابی می‌کنید؟
نشر شاهد از ناشران استخوان‌دار حوزه دفاع مقدس است اما به نظر می‌رسد کمی از برَند خود فاصله گرفته است. اکنون زمان گل کردن نشر شاهد است که از نویسندگان درجه یک استفاده کند و آثار داستانی خوبی بر اساس اسنادی که در اختیار دارد تولید و منتشر کند. یکی از اقدامات خوب نشر شاهد، درست کردن بانک سوژه است. فیلم شیار 143 برگرفته از بانک سوژه نشر شاهد است.
شاید کار اسنادی را از وظایف نشر شاهد بدانیم اما وظیفه‌ای که به خاطر ناشرِ شاخص بودن در حوزه ایثار و شهادت بر عهده دارد این است که سوژه مناسب در اختیار نویسندگان قرار دهد. نشر شاهد یک برَند است و وظیفه‌ای ندارد که به تربیت نویسندگان بپردازد اما می‌تواند بر پایه اسنادی که در اختیار دارد از نویسندگان درجه یک برای نگارش آثار ادبی کمک بگیرد.
چه آثاری از سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران خریداری کردید؟
آثاری که خریدم، مرتبط با جنگ نبوده‌اند. مرشد و مارگاریتا، هزار و یک شب، تاریخ مغول، اساطیر شرق، چند اثر از آثار داوود امیریان و از آثار خودم نیز هر آنچه موجود بود، خریداری کردم.
سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا 23 اردبیهشت 1396 در مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب برپاست و غرفه نشر شاهد در سالن A4 راهروی شماره 4 پذیرای علاقمندان به فرهنگ کتاب و کتابخوانی است.
