«گنجینه آسمانی» ادبیات اشراقی جنگ را به نمایش می‌گذارد/ روند تحولات شخصیت شهید آوینی برایم جذاب بود
میترا احمدخمسه، نویسنده «معراج عشق؛ راز ماندگاری روایت فتح شهید آوینی» درباره این کتاب به نوید شاهد گفت: این اثر در واقع پایان نامه من در رشته «ادبیات پایداری» بود که با راهنمایی استاد محمدرضا سنگری انجام شد.
وی با بیان این‌که پژوهش خود را بر مبنای کتاب «گنجینه آسمانی» به انجام رسانده است، افزود: این کتاب گفتارمتن‌های مجموعه مستند «روایت فتح» را در بر دارد و من این گفتارمتنها را بر اساس ارزش‌های ادبی، دینی و عرفانی بررسی کردم.
این پژوهشگر ادامه داد: با توجه به این‌که شخصیت شهید آوینی برای اهالی جبهه و جنگ خاطره‌انگیز است و سهولت در آشنایی نسل حاضر با شخصیت این شهید هنرمند، در ابتدا به سال‌شمار زندگی شهید آوینی پرداختم.
به گفته احمدخمسه، شهید آوینی باورهای عرفانی خاصی داشت که پس از آشنایی با امام خمینی(ره) زاویه دید و دیدگاه وی دچار تحول می‌شود و بازتاب سخنان امام (ره) را می‌توان در کلمات کلیدی کتاب «گنجینه آسمانی» دید.
وی با بیان این‌که به تحلیل انواع ادبی کتاب «گنجینه آسمانی» نیز در این کتاب پرداخته شده است، گفت: در انواع ادبی پایداری، «ادبیات جنگ»، «ادبیات مقاومت» و «ادبیات دفاع مقدس» داریم. در کتاب «گنجینه آسمانی» با ادبیات اشراقی دفاع مقدس آشنا می‌شویم زیرا اساس دیدگاه شهید آوینی، «اشراقی» است. همچنین در بخش دیگر کتاب به معرفی گونه‌های ادبی دفاع مقدس پرداختم.
این پژوهشگر حوزه ادبیات پایداری اظهار کرد: بر مبنای پژوهش من، ویژگی نثر کتاب «گنجینه آسمانی» شاعرانه است که من به عنوان نثر ادبی دفاع مقدس آن را معرفی کرده‌ام. کتاب «گنجینه آسمانی» سه بخش «روایی»، «دینی» و «ادبی» دارد که من در پژوهشم برای هر کدام از این انواع، شاهد مثال‌هایی آورده‌ام.
وی در شرح دیگر ویژگی‌های کتاب «معراج عشق» توضیح داد: داستان‌‌نویسی پس از جنگ تحمیلی دچار تحولاتی شد که روایت عینی، بسیار خلاصه‌گویی و بسیار افراطی بودن، از ویژگی‌های آن است. به این تحولات رویکرد مینیمالیستی جنگ گفته می‌شود. در بخش روایت و راوی این کتاب، آن را با مینیمالیسم جنگ مقایسه کردم. وقتی متن مجموعه «روایت فتح» را مطالعه می‌کنیم، می‌بینیم که تشابهات زیادی میان نوع روایت مینیمالیستی جنگ و گفتارمتنها وجود دارد.
احمدخمسه با بیان این که دیدگاه‌های عرفانی و ادبی شهید آوینی در نامه‌های وی بیشتر است، افزود: بیشتر این نامه‌ها را در پیوست آورده‌ام که شامل نامه به ابراهیم حاتمی‌کیا، نامه به برادرش در آمریکا و نامه‌ای در سال 1370 به سید محمد خاتمی، رئیس جمهور وقت که اندیشه‌های وی را به نقد کشیده است، می‌شود.
وی درباره دلایل پرداختن به این موضوع در پژوهش خود توضیح داد: همواره برایم شخصیت شهید آوینی و تحولاتی که در دیدگاه‌هایش به وجود آمد و در سال 1357 اساسا متحول شد، جالب بود. شهید آوینی آشنایی کاملی با هنر، نقاشی و قرآن کریم داشت و این آشنایی در جای جای کتاب «گنجینه آسمانی» به چشم می‌خورد.
این نویسنده و پژوهشگر گفت: برای آشنایی مخاطب با شخصیت
شهید آوینی و گستردگی روحی او، تمام کتاب‌ها و نوشته‌های شهید آوینی را در پایان
کتاب «معراج عشق» معرفی کرده‌ام. این آثار 16 عنوان هستند که دو عنوان آن، به امام
خمینی (ره) می‌پردازد.
وی با اشاره به این‌که عرفان در نگاه شهید آوینی تحت تاقیر انقلاب اسلامی قرار داشت، افزود: شهید آوینی از استعاره تاویلی در آثارش بهره می‌گرفت. این، مفهوم تازه‌ای است که نشان می‌دهد نویسندگان و شاعران با توجه به دیدگاه خود از مفاهیم استعاری بهره می‌گیرند. بر این اساس، بیشتر نوشته‌های شهید آوینی به عاشورا و قیام امام زمان (عج) توجه دارد.
به گفته احمدخمسه، «معراج عشق» در فصلها زندگی نامه، معرفی کتاب‌ها درسطح کتابشناسی، نظر بزرگان پیرامون شهید، مروری بر باورهای عرفانی شهیدآوینی، تحلیلی برانواع ادبی درحوزه ادبیات پایداری، ویژگی های نثر، روایت فتح، جایگاه تشبیه،استعاره، نماد درجلوگاه روایت فتح و نامه های آوینی تدوین شده است و در 216 صفحه از سوی انتشارات «تیرگان» منتشر و در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عرضه خواهد شد.
