ضرورت‌ها و ضروریات ایجاد واحد تاریخ شفاهی در بنیاد شهید و امور ایثارگران
چکیده
بنیاد شهید و امور ایثارگران به موجب اساس‌نامه‌ی مصوب، قانونی‌ترین و شایسته‌ترین سازمان برای جمع‌آوری و نگهداری آثار و اسناد شهدا و ایثارگران است. بنابراین، ایجاد واحد تاریخ شفاهی و برنامه‌ریزی برای جمع‌آوری و صیانت اسناد و آثار، اقدامی اساسی، اگرچه دیرهنگام است. به‌علاوه، مسئولیت بنیاد شهید در قبال همه‌ی شهدا و ایثارگران، از آغاز نهضت حضرت امام (1342) تاکنون، این شایستگی را بارزتر کرده است.
آنچه در این مقاله می‌آید نخست ضرورت‌های ایجاد سازوکار تاریخ شفاهی در بنیاد شهید و امور ایثارگران است. از دست رفتن اصحاب خاطره و راویان وقایع، مهم‌ترین تهدید برای فرصت‌های تاریخ شفاهی است. طبق نمودار مرکز آمار و اطلاعات بنیاد شهید در اسفند 1380 فقط 6410 نفر از والدین شهدا کمتر از پنجاه سال و 39287 نفر از آنان بالای هفتاد سال داشتند. همچنین در سال 1391، 12610 نفر از جانبازان و 105 نفر از آزادگان به رحمت خدا رفته‌اند.
اقدامات تعجیلی به دلیل بروز اختلال در حافظه‌ها و دگرگویی راویان، ضرورت دیگری برای بررسی تاریخ شفاهی، بدون فوت وقت است؛ ضمن اینکه ارزش معنوی و تاریخی روایت‌های ایثار و شهادت به عنوان یک ضرورت مهم، ایجاد این واحد را ایجاب می‌کند.
در بخش دوم مقاله، ضروریات و بایسته‌های واحد تاریخ شفاهی در بنیاد شهید بررسی شده و ویژگی‌های لازم آن بیان شده است؛ از جمله: اصلاح ساختار و تأمین منابع مالی، لزوم رویکرد علمی و آموزش نیروی انسانی، داشتن روحیه‌ی معنوی و ملی، بهره‌گیری بهینه از ظرفیت‌های قانونی، سعه‌ی فراسازمانی (تحت پوشش قرار دادن بعضی از گروه‌ها، مثل رزمندگان که به مقام جانبازی و آزادگی نائل نشده‌اند) و همکاری‌های درون‌سازمانی و بین‌بخشی، همچنین برحذر بودن از حذف و سانسور روایت‌ها.
همه‌ی مطالب و تحلیل‌های این مقاله براساس مدارک، مستندات، آمارها و دستورالعمل‌های داخلی بنیاد شهید تدوین شده است.
کلیدواژه‌ها: بنیاد شهید، شهدا، تاریخ شفاهی، ایثارگران، مرکز اسناد، خاطرات، آثار
دریافت متن کامل مقاله اینجا
