دلدادگان‌آزادی(1) محمد جواد باهنر؛ اولین زندانی اعتراضِ به رسمیت شناختن اسرائیل!

محمدجوادباهنر در سال 1312 در کرمان متولد شد. در پنج سالگی به مکتب خانه سپرده شد. در اوایل مهر ماه 1332 جهت ادامه تحصیلات دینی عازم شهر قم گردید و در مدرسه فیضیه سکونت یافت.

وی در سال 1341 از درس خارج فقه و اصول امام خمینی بهره برد. هم چنین مدت شش سال در درس فلسفه علامه طباطبایی شرکت کرد. در کنار دروس رسمی حوزوی تحصیلات جدید را نیز پی گرفت و در سال سوم ورود به حوزه در امتحانات دانشگاه شرکت کرد و وارد دانشکده الهیات شد. پس از اخذ لیسانس، دوره فوق لیسانس رشته امور تربیتی را گذراند و در سال 1342 موفق به اخذ مدرک دکترا شد. در سال سوم اقامت به مدرسه حجتیه نقل مکان کرد و در حجره ای با حجج اسلام هاشمی رفسنجانی، موحدی کرمانی، مهدوی کرمانی و ... هم اتاق شد و این آشنایی زمینه همکاری های فرهنگی، مطبوعاتی و انقلابی آینده را فراهم کرد. در سال 1336 با کمک آنان نشریه مکتب تشیع را منشر نمود که باعث تحول فکری و فرهنگی عمیقی در حوزه علمیه قم شد.

در سال 1337 برای انجام سفر تحقیقی به آبادان عزیمت کرد و به مناسبت تقارن به رسمیت شناختن دولت اسرائیل توسط دولت ایران، حمله سختی به این مسئله کرد و پس از پایان سخنرانی توسط شهربانی دستگیر شد. دومین دستگیری ایشان مصادف با جریانات خرداد 1342 بود. باهنر در همان سال به همدان اعزام شد و در هفتم محرم به دنبال یک سخنرانی پرشور دستگیر شد. اما به دلیل هجوم و فشار مردم، دستگاه مجبور شد وی را آزاد سازد.

سومین دستگیری هم زمان با سخنرانی های تند و انقلابی در مسجد جامع بازار تهران به مناسبت سالگرد حمله به مدرسه فیضیه بود. پس از پایان سخنرانی سرهنگ طاهری و دیگر ماموران شهربانی وی را دستگیر و به قزل قلعه اعزام کردند و پس از محاکمه در دادگاه نظامی به 4 ماه زندان محکوم شد.

یکی از مهم ترین فعالیت های باهنر در ابتدای حضورش در تهران آشنایی با هیئت های موتلفه اسلامی بود. وی به وسیله دکتر بهشتی به این تشکیلات وارد شد و در حوزه ها کانون های آن به آموزش عقیدتی نیروهای موتلفه پرداخت. پس از ترور حسنعلی منصور و دستگیری سران موتلفه و متلاشی شدن سازمان، به منظور ایجاد وحدت و انسجام و جلوگیری از پراکندگی نیروهای مبارز، با همفکری دکتر بهشتی، استاد مطهری و حجه الاسلام رفسنجانی یک تشکیلات نیمه علنی به نام موسسه تعاون و رفاه را پیریزی نمود. در پوشش فعالیت های علنی موسسه رفاه، ارتباطات مخفی نیروهای مبارز صورت می گرفت و توسط این موسه کانون های موتلفه هدایت می شد.

باهنر در سال 1342 به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمد. او علاوه بر تدریس با دفتر تحقیقات و برنامه ریزی همکاری نزدیک داشت و برنامه های تعلیمات دینی کلاس های مختلف تحت نظر او تهیه و تنظیم می شد. دبیرستان کمال یکی دیگر از مراکزی بود که وی در آن حضور و همکاری جدی داشت. این دبیرستان که توسط دکتر یدالله سحابی بنا شده بود با داشتن کادر انقلابی و اساتیدی از دانشگاه و اجرای مبارزات فرهنگی و سیاسی خود را در مساجد مختلف تهران برای آگاه کردن توده های مردم ادامه دارد.

در سال های 1344 و 45 در مسجد جلیلی که آیت الله مهدوی کنی امامت آن را عهده دار بود. سخنرانی های مهمی ایراد کرد. در سال های 1348 و 49 عمده سخنرانی ها و مواعظ باهنر در مسجد هدایت صورت می گرفت. آیت الله طالقانی امام جماعت این مسجد بود و بدین واسطقه افرادی از نهضت آزادی، روشنفکران مذهبی و دانشجویان مسلمان دانشگاه ها در آن حضور می یافتند.

مسجدالجواد و حسینیه ارشاد از جمله مراکز دیگری بودند که او در آن جا به سخنرانی می پرداخت. در سال های 1349 و 50 این دو محل نیز مرکز اجتماع نیرویهای مذهبی جامعه بود که حضور سخنرانان برجسته و نواندیش موجبات جذب تعداد بیشتری از مردم به خصوص جوانان گردید. به دنبال سخنرانی ایشان در خصوص جشن های 2500 ساله شاهنشاهی توسط ساواک احضار و سپس ممنوع المنبر شد. در این دوران با کمک همفکران خود دفتر نشر فرهنگ اسلامی را تاسیس کرد و نیز با کمک آیت الله موسوی اردبیلی، کانون توحید شروع به فعالیت نمود. طرح ساختمان این مرکز به وسیله مهندس موسوی تهیه شد و با کمک و پشتیبانی وی تکمیل و راه اندازی گردید. در سال 1352 به دنبال فعالیت های گسترده ایشان ساواک وی را دستگیر کرد، اما پس از چند روز با اخذ تعهد آزاد نمود. با گسترش تظاهرات به دستور امام خمینی به عضویت کمیته تنظیم اعتصابات در آمد و با سفر به نقاط مختلف کشور به تنظیم امور مربوط به اعتصابات می پرداخت. او یکی از اعضای شورای انقلاب بود. در آذرماه 1357 این شورا فعالیت خود را آغاز کرد که وظیفه آن هدایت و برنامه ریزی امور انقلاب و دادن مشورت های لازم به رهبر انقلاب بود.

با تاسیس حزب جمهوری اسلامی در سال 1357، باهنر رسما فعالیت خود را تشکیلات حزب آغاز کرد و پس از شهادت دکتر بهشتی در هفتم تیرماه 1360 به دبیر کلی حزب جمهوری اسلامی انتخاب گردید. وی پس از انتصابش به نخست وزیری در پی بمب گذاری دفتر نخست وزیری در هشتم شهریور 1360 به شهادت رسید.

مشاغل و مسئولیت های ایشان بعد از انقلاب به قرار زیر است:

1. مسئولیت تنظیم امور مدارس و بازگشایی آنها 2. عضو موسس حزب جمهوری اسلامی 3. عضو و نماینده شورای انقلاب در آموزش و پرورش 4. عضویت در مجلس خبرگان 5. نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی 6. وزیر آموزش و پرورش در کابینه شهید رجایی 7. دبیر کل حزب جمهوری اسلامی پس از انفجار دفتر حزب 8. نخست وزیر در سال 1360.

منبع: دلدادگان آزادی/ به اهتمام کانون زندانیان سیاسی مسلمان (قبل از انقلاب)/ جلیل امجدی- محسن علی نژاد قمی/ 1383