دعاي ویژه پيامبر(ص) وائمه(ع) براي شهدا و بازماندگان شهدا

یکی از صحنه هاي زيبا و بيادماندني بعد از هر جنگ، صحنه بازديد و دلجويي فرمانده سپاه از سربازان و نيروهاي خود است و در اين ميان توقف بر بدن شهدا و زمزمه و دعا در حق آنها خود جلوه اي ديگر دارد. صحنه هاي زيادي از جنگ هاي صدر اسلام وجود دارد كه پيامبر صلي الله عليه واله بر بالين شهدا مي آمد و براي آنها دعا مي كرد. در مورد امام علي و امام حسين عليهم السلام نيز  وضع به همين گونه است.

به طور كلي پيامبر صلي الله  عليه وآله وائمه عليهم السلام احترام خاصي براي شهدا قايل بودند و در مراتب مختلف رضايت خود از آنان را به درگاه خدا اعلام مي كردند و براي آنها دعا مي كردند و برآنان درود و سلام مي فرستادند. روايت است كه پيامبر اكرم صلي الله  عليه وآله هنگامي  كه از قبور شهدا عبور مي كرد مي فرمود: سلام بر شما بخاطر صبر و پايداري شما در راه دفاع از دين خدا و خوش بحال شما كه در بهترين مكان نزد پروردگار خود مأوي  گزيده ايد.  
در بحبوبه جنگ احد عده اي از رزمندگان اسلام شجاعانه جنگيدند و از  پيامبر صلي الله عليه واله دفاع كردند و نهايتاً خود نيز شربت شهادت نوشيدند. هنگامي كه پيامبر صلي الله  عليه وآله بر بالين اين شهدا حاضر مي شد براي آنان  دعا مي كرد از جمله اين شهدا وهب بن قابوس مزني و سعدبن ربيع است كه وقتي  پيامبر صلي الله  عليه وآله بر بالين آنها آمد و پيكر در خون غلتيده آنها را ديد، دست به دعا برداشت و فرمود: خداوند از تو راضي باد كه من از تو راضي هستم.  در همين جنگ چون رسول خدا صلي الله  عليه وآله بدن مثله شده و چاك  چاك حمزه را ديد دست به دعا برداشت و گفت: خداياهم ترا شكر و سپاس هم به سوي تو شكايت مي آوريم ] از عملي كه مشركين با بدن حمزه كردند  [و از تو ياري مي خواهيم تا  بر اين امر به من صبر عطا كني.
مصعب بن عمير شهيد سعيد ديگري است كه در جنگ احد جان خود را  فداي دين خدا و پيامبر خدا صلي الله  عليه وآله كرد. بعد از جنگ پيامبر  صلي الله  عليه وآله كنار جنازه وي و تني چند از ديگر شهدا آمد و گفت: همانا پيامبر خدا شهادت مي دهد كه شما شهداي خداوند در روز  قيامت هستيد.
پس از شهادت مالك سردار و والي اعزامي حضرت علي عليه السلام به سوي  مصر، امام علي عليه السلام غريبانه در رثاي او مي گويد:  ما همه از خداييم و به سوي او باز مي گرديم، شكر و سپاس خداوند
جهانيان را. خدايا من شهادت مالك را امري از سوي تو مي دانم و  او رانزد تو مي دانم و آن رابه حساب تو مي گذارم. چراكه مرگ مالك  از مصايب و سختي هاي روزگار است كه تحمل آن آسان نباشد. 

خداوندا تو مالك را مورد رحمت خويش قرارده. همانا مالك به  عهد خود وفا كرد و دين خود را ادا كرد و پروردگارخويش  راملاقات كرد... رحمت خدا بر مالك باد كه روزگار خود را به خوبي پايان برد و به آرزوي خود رسيد و ما از او راضي و خشنود  هستيم و اميدواريم كه خداوند نيز از او راضي و خشنود باشد و  پاداش او را دو چندان كند و در بهترين مكان ها جايگاهش دهد. 

سخنان پيامبر صلي الله  عليه وآله و امامان معصوم عليهم السلام راجع به  شهدا ما را به اين نكته رهنمون مي كند كه دين اسلام و جامعه اسلامي براي بازماندگان شهدا جنگ اهميت خاصي قائل است و اين امر چه به لحاظ مادي و چه به لحاظ معنوي در تاريخ اسلام بازتاب زيادي داشته است. پيامبراكرم صلي الله  عليه وآله و امام علي عليه السلام بعد از هر جنگي  به سراغ بازماندگان شهدا مي رفتند و از آنها دلجويي مي كردند. توجه جامعه اسلامي به اين امر ناشي از اهميتي است كه خداوند به اين امر داده است.امام علي عليه السلام از پيامبر اكرم صلي الله  عليه وآله نقل مي كند كه خداوند عزوجل مي فرمايد: همانا من در ميان خانواده شهيد جاي او را(شهيد) خواهم گرفت و نسبت به خانواده او توجه و عنايت خواهم داشت و هر كه خانواده شهيد را خشنود كند مرا خشنود كرده است و هر كه آنان را ناراحت كند مرا ناراحت كرده است.

در ميان جنگ هاي صدر اسلام جنگ احد بيشترين شهيد را ـ به نسبت تعداد مجاهدان - از امت اسلام گرفت. با اين وجود مومنان حقيقي چون ديدند كه پيامبر اسلام زنده است و به وجود مبارك ايشان صدمه اي نرسيده است، خدا  را شاكر بودند و مصيبت كشته شدگانشان چندان بر آنها سخت نيامد. با اين وجود حزن و ناراحتي فراگيري مدينه را فراگرفته بود. اينجا بود كه پيامبراكرم  صلي الله  عليه وآله دست به دعا برداشت و فرمود: خداوندا ناراحتي و اندوه را از دل آنان زايل گردان و مصيبت آنان  را جبران كن.  

بعد از جنگ موته كه در آن سرباز فداكار اسلام جعفربن ابي طالب به شهادت رسيد، پيامبر صلي الله  عليه وآله براي همدردي و تسليت به خانه وي رفت. پسر جعفر، عبدالله مي گويد: من گريه خود را نگاه داشته بودم تا پيامبر صلي الله  عليه وآله متوجه حزن و ناراحتي من نشود. چون پيامبر صلي الله  عليه وآله متوجه من شد دست مباركش را بر سر  من كشيد و در حالي كه اشكهاي وي بر محاسنش جاري بود و چنين  دعا كرد: خدايا جعفر همه چيز خود را فداي تو كرد تو نيز بهترين پاداش ها را به او دادي اما در حق خانواده اش نيز بهترين بخشش ها و احسانهايي را كه تاكنون به بندگانت داده اي، عطاكن.  

سپس پيامبر صلي الله  عليه وآله به مسجد آمد و گفت: جعفر شهيد شد و دستان خود را در جنگ از دست داد، در عوض  خداوند به او دو بال عطا كرد تا بواسطه آنها در بهشت پرواز كند.

*** برگرفته از  كتاب شهيد و شهادت در ادعيه و زيارات /علي اكبر عليخاني، مرتضي بحراني، نشرشاهد، 1380.