ماه‌ترین هاشمی/ دو اكسير از جام عباس (ع)

«عموي ما عباس بن علي داراي بصيرتي نافذ و ايماني محكم بود، به همراه امام حسين عليه السلام مجاهده نمود و امتحاني نيكو پس داد و با شهادت از دنيا رفت».
و حضرت سجاد عليه السلام نيز مي فرمايد: «خداوند عموي ما عباس را رحمت نمايد كه برادرش را بر خود مقدم داشت و جان خويش را فداي حضرتش نمود به گونه اي كه در ياري او دو دستش را قطع كردند و خداي سبحان در عوض آن دو بال به او عنايت فرمود كه مانند جعفر بن ابيطالب در بهشت پرواز مي كند و براي عباس در نزد خداوند در روز قيامت، منزلت و مقامي است كه جميع شهدا به آن غبطه مي خورند» (2)

و در زيارتنامه حضرتش به نقل از امام صادق عليه السلام مي خوانيم: «اشهد انك لم تَهِن و لم تنكل و انك مضيتَ علي بصيرة من أمرِك».(3)

شهادت مي دهم كه تو [در راه ياري برادرت] سست نشدي و عقب نشيني ننمودي و تو در حالي كه داراي بصيرت بودي دنيا را ترك نمودي [و با گمراهي از دنيا نرفتي].

ويژگي ديگر عباس عليه السلام ايثار بود كه در حديث حضرت سجاد عليه السلام بدان اشارت رفت، برادر خود را بر خود برگزيد و جان خود را فداي وي كرد و خود را قبل از وي در معرض شهادت قرار داد.

ولي در اين ميان مهم ترين ويژگي عباس عليه السلام كه در زيارتنامه هاي مأثورة و احاديث به آن اشاره شده و با همان ويژگي بصيرت ارتباط كامل دارد، پيروي از ولي زمان و اطاعت از ولي امر است. عباس عليه السلام سر باز نزدن از فرامين و نصيحت و خيرخواهي نسبت به امام خود را چنان در خود استوار كرده بود كه امام صادق عليه السلام به ما دستور مي دهد كه هنگام زيارت عباس عليه السلام قرائت كنيم:

«أشهد لك بالتسليم و التصديق و الوفاء و النصيحة لخلف النبي صلي الله عليه و آله...» (4)

در احاديث وارد شده است كه يكي از توصيه هاي پيامبر صلي الله عليه واله كه امت توان انجام آن را ندارند مواسات است، مواسات يعني: هر آنچه براي خود مي پسنديم براي ديگران هم بپسنديم و هر چه را براي خود نمي پسنديم براي ديگران هم نپسنديم

شهادت مي دهم كه تو تسليم حسين عليه السلام بودي و او را تصديق نمودي و به او وفا دار ماندي و خيرخواه او بودي .

و باز در ادامه: « السلام عليك أيها العبد الصالح المطيع لله و لرسوله و لأميرالمومنين و الحسن و الحسين ... أشهد أنك مضيت علي ما مضي عليه البدريون المجاهدون في سبيل الله الناصحون له في جهاد أعدائه المبالغون في نصرة أوليائه فجزاك الله افضل الجزاء ... ممن و في بيعته و استجاب له دعوته و اطاع ولاة أمره و أشهد انك قد بالغت في النصيحة».(5)

سلام بر تو اي بنده صالح خدا كه مطيع فرامين خدا و رسول و اميرالمومنين و حسن و حسين عليهم السلام بودي ... شهادت مي دهم كه راه تو همان راه شهداي بدر است، همان كساني كه در راه خدا جهاد كردند و خيرخواه دين خدا بودند و در ياري اولياء خدا تمام توان خود را بذل نمودند.... پس خداوند بهترين جزا را به تو عطا نمايد، عطاي كسي كه به بيعت خود وفا نموده و دعوت خدا را [كه همان دعوت حسين مظلوم است] اجابت نموده و از واليان امور اطاعت نموده است.

اگر بخواهيم اوصاف و ويژگي هاي حضرت عباس عليه السلام را فهرست نماييم، خصوصاً آن ويژگي هايي كه در كلمات معصومين عليهم السلام ذكر شده، مي توان گفت:


در بين اين اوصاف دو صفت از درخشندگي خاصي برخوردارند، يكي بصيرت و ديگري مواسات چرا كه در احاديث وارد شده است كه يكي از توصيه هاي پيامبر صلي الله عليه واله كه امت توان انجام آن را ندارند مواسات است،مواسات يعني: هر آنچه براي خود مي پسنديم براي ديگران هم بپسنديم و هر چه را براي خود نمي پسنديم براي ديگران هم نپسنديم يا به عبارت ديگر كه در احاديث نيز بدان اشاره رفته است: هر نعمتي را كه خداوند ما را از آن بهره مند نموده است، ديگران را از آن بهره مند نماييم، چنانچه در صلوات شعبانيه مي خوانيم:

«و ارزقني مواساة من قتّرتَ عليه من رزقك» يعني خدايا تقسيم بهره مندي هاي زندگي را با كساني كه روزي را به آن ها تنگ گرفته اي به من روزي نما.

شايد آن عمل معروف حضرت ابوالفضل عليه السلام - كه هنگام وارد شدن به فرات، خود از آب ننوشيد تا كودكان حسين عليه السلام آب بنوشند و كف آب را دوباره به فرات برگرداند- نيز، ناشي از همين صفت مواسات باشد.

البته كلمه مواسات از ريشه أسوه است و مي تواند به معني أسوه قرار دادن نيز باشد، پس وقتي در زيارت حضرتش به نقل شيخ مفيد (ره) مي خوانيم: « فنِعم الاخ المواسي» (6)، يعنيتو بهترين برادري بودي كه برادر خود را به بهترين وجه أسوه و الگوي خود قرار دادي.

در مورد بصيرت نيز حرف بسيار است كه در اين مختصر نمي گنجد لكن همين قدر بدانيم كه طبق فرمايش معروف نهج البلاغة، كسي كه از صفت بصيرت و صبر برخوردار باشد، شايستگي فرمانروايي أمت اسلامي را داراست «و لا يحمل هذا العلم الا اهل البصر و الصّبر».(7)

و شايد آن فعل معروف اباالفضل عليه السلام كه درخواست و پيشنهاد شمر ملعون را رد نمود و برادران خود را قبل از خود به ميدان فرستاد نيز، ناشي از همين صفت بصيرت باشد كه در احدي از انسان ها يافت مي شود.

در زمان حاضر نيز امت اسلامي، به شدت احتياج به الگو پذيري و مواسات نسبت به عباس بن علي عليهماالسلام دارد، هم در زمينه مواسات به معني ياري كردن و هم در زمينه بصيرت!

آري در اين زمان كه دشمنان اسلام و تشييع با تهديد ها و تطميع هاي خود به دنبال ذلّت مسلمين جهان اسلام هستند، مي طلبد كه حضرت عباس عليه السلام را سرمشق قرار داده و همان گونه كه او با بصيرت از كنار تطميع ها گذشت و با شجاعت در مقابل تهديدها ايستادگي نمود و لحظه اي از اطاعت از ولي امر خود غفلت نورزيد و علي الدوام خيرخواه خدا و رسول و امام و جامعه بود، ما نيز به نمي از اين يم دست بيابيم و با كمك تقوي و مطالعات پي گير نسبت به مسائل روز و جهان ، بصيرت خود را افزايش دهيم تا مبادا در هنگام نياز، پشتيبان ولي امر خود نباشيم، كه بفرموده اهل بيت عليهم السلام همان فقيه جامع الشرايط است، و از نصيحت و خيرخواهي نسبت به حكومت اسلامي كوتاهي نورزيم!



پي نوشت :

1- عمدة الطالب، ج 5، ص 4.

2- نفس المهموم، ترجمه شعراني، طبع هجرت، ص 285.

3- مفاتيح نوين، ص 388.

4- همان، ص 386.

5- همان، ص 387.

6- همان، ص 389.

7- نهج البلاغة، دشتي، ص232.


انتهاي پيام/