سابقه ي ادبيات داستاني دفاع مقدس

سابقه ي ادبيات داستاني دفاع مقدس

« ادبيات دفاع مقدس يا به عبارتي ادبيات جنگ در كشور ما سابقه ي ديرينه اي ندارد. با شروع جنگ تحميلي درپايان تابستان 1359، ادبيات جنگ هم پديد آمد. دگرگون شدن زندگي بر اثر جنگ، مسايل تازه اي را در دستور كار ادبيات قرار دارد. داستان هايي از قبيل « دوچشم بي سو» از « محسن مخملباف» و« شش تابلو» از « عبدالحي شماسي» و داستان بلند « مرغ آمين» از « سيروس طاهباز» در 1360 در اين زمينه منتشر شد، درسال هاي بعد روند چاپ آثار متأثر از جنگ و تبعات آن، شتاب گرفت و تا سال 1370 نزديك به 1600 عنوان داستان كوتاه در مجلات و مجموعه داستان ها و 46 رمان و داستان بلند انتشار يافت. تقريباً هيچ نويسنده اي نسبت به جنگ و پيامدهايش بي تفاوت نـماند. برخي در ستايش از حماسه آفريني ها نوشتند و گروهي مصايب جنگ و تأثير آن برزندگي مردم عادي را بازتاب دادند. به طوري كه از 1359 تا 1373 بيش از 258 نويسنده از زندگي روزانه در جبهه ها، عمليات نظامي، جنگ شهرها و كشته ها و ويراني ها، آوارگي مردم جنگ زده و تعارض هاي پديد آمده ميان مهاجران و مردم شهرهاي مهاجرپذير نوشتند.»
اما از همان آغاز درگيري ايران و عراق، نوشتن داستان ، به ويژه داستان كوتاه در ادبيات داستاني دفاع مقدس رواج پيدا كرد و روندي نسبتاً فزاينده داشت و داستان هاي فراواني با موضوع جنگ، مبارزه و شهادت وارد بازار نشر- مطبوعات و كتاب- شد.
« نخستين داستان كوتاه جنگ كه در مطبوعات چاپ و منتشر شد، « سرباز» نام داشت كه « ميثاق امير فجر» آن را در دوازدهم مهر 1359 در مجله ي سروش به چاپ رساند.
نخستين داستان كه در كتاب چاپ گرديد. « خانه اي با عطر گل هاي سرخ» نوشته ي « اكبر سردوزامي» بود كه در مجموعه اي به همين نام در سال 1360 منتشر شد.»
« از آن جا كه از شهريور 1320 تا جنگ تحميلي ايران و عراق، جنگي به معني واقعي در سرزمين ما واقع نشده بود، لذا ادبيات ما ازاين نظر خالي و تهي بود و اگر اشاراتي هم در رمان ها ، داستان ها و نوشته هاي نويسندگان روزگار ما به مسايل جنگ وجود داشته، مربوط به مشاهدات كوتاه از
جنگ هاي جهاني و يا گفته ها و شنيده ها بوده و يا جنگ هاي كوچك و كوتاه مدت مركزي كه با عشاير و ساير گروه هاي ناراضي و سركش درگرفته است.
بعد از جنگ تحميلي است كه تعدادي قصه، داستان و احياناً رمان درباره ي جنگ كه بيشتر به صورت خاطرات و مشاهدات رزمندگان و يا خاطرات دوران اسارت مي باشد، چاپ و نشر شده است كه درميان آن ها به آثار خوب و زيبايي هم بر مي خوريم.
پس ، قصه، داستان و رمان امروزين، وقايع اين جنگ و جدال ها و بسياري مسايل ديگر را براي خوانندگان بازگو مي كند. از ديگر موارد جالب توجه « رابطه ي تعاملي ادبيات داستاني و جنگ» اين است كه بيشتر مكتب هاي هنري و داستاني نو و تازه، در حول و حوش جنگ هاي مختلف پيدا شده و پا به عرصه وجود نهاده اند.»

منبع:

ميرعابديني/حسن/صدسال داستان نويسي ايران/جلد3/ص889
انوشه/حسن/دانشنامه ادب فارسي/ج2/ص50 و51