بازتاب حادثه طبس در مطبوعات جهان+ عكس

پس از شكست نظامي آمريكا و فرار نيروهاي عمليات نجات از معركه طبس اين واقعه غيرمنتظره انعكاس گسترده اي در مطبوعات و نشريات پرتيراژ جهان به دنبال داشت و اكثريت قريب به اتفاق نشريات به ذكر اين واقعه پرداختند.
با وجود اين نشريات مذكور به لحاظ مالكيت و ماهيت صهيونيستي و امپرياليستي از افشاي جزييات طرح و همچنين برنامه هاي بعدي آمريكايي ها پس از واقعه طبس طفره رفتند. اگر هم اشاره اي به مسئله شده بود فقط به دليل انحراف اذهان از اصل مسئله بوده است .
در يكي از نشريات آمريكايي مورخ ۳۱ فروردين ۱۳۵۹ به نام « هوستون كرونيكل » چهار روز قبل از واقعه طبس مقاله اي از فردي به نام « ميلز كوپلند » از عناصر سيا چاپ و در آن به اين موضوع اشاره شده بود كه امكان يك حمله برق آسا براي آزادي گروگان ها وجود دارد; اما شيوه اي كه اين نشريه صهيونيستي بيان كرده بود يك شيوه انحرافي بود و فكر و خيال خواننده را از اصل قضيه و واقعه اي كه در شرف انجام بود منحرف مي كرد۱.
مجله هفتگي آمريكايي تايم در تاريخ ۱۵ و ۲۲ ارديبهشت ۱۳۵۹ در مقاله اي تحت عنوان « شكست در صحرا » عمليات نظامي آمريكا براي آزادسازي گروگان ها را بررسي كرده بود كه مهم ترين قسمت آن در اينجا ذكر مي شود. ماموريت كارتر براي نجات گروگان ها در درون شعله ها فرو رفت »
« براي كارتر به طور اخص و براي آمريكا به طور اعم ماجرايي كه در صحراي طبس اتفاق افتاد يك شكست نظامي ديپلماتيك و سياسي بود. يكبار ارتش مسلط و پر قدرتش در ويتنام در حال از پا افتادن به خود مي پيچيد و به زبوني و بيچارگي افتاد و حالا به نظر مي رسد به رغم چهارماه تمرين مداوم و اينكه هيچ دشمني نمي داند كه آنها در آنجا هستند قادر نيستند كه هواپيماها را از برخورد با يكديگر حفظ كنند.
قبل از حمله دقيقا زماني كه جنگجويان دانشجو! سفارت را اشغال نموده بودند هم كارتر و هم وزير دفاع وقت آمريكا « هارولد براون » در پنتاگون در يك مصاحبه تلويزيوني شركت كرده بودند و وجود يك عمليات نجات براي آزادي گروگان ها را فاش كردند.
تيم نجات گروگان ها از ۴ گروه تشكيل شده بود كه به گروه هاي اقدام و نجات تقسيم شدند . بيشتر آنها از ارتشي هاي برگزيده و خشن بودند. تعليم دهندگان آنها آن طور كه گزارش شده است شامل افرادي از هنگ پليس مخصوص سرويس هوايي بريتانيا كه به طور بسيار فعال در سركوب كردن جنبش چريك هاي ايرلند شمالي وارد عمل شده بودند و همچنين نيروهاي « گرنز چوتز گروپ » از آلمان غربي بودند. گروه هاي مشابه ديگري نيز در تعليمات آنها سهيم بودند » .
كارتر فكر مي كرد كه با دولت ايران درباره اينكه دولت كنترل گروگان ها را از دست دانشجويان خارج سازد به يك توافق نزديك شده است . امام خميني هر گونه مصالحه اي را مردود شمرد.
كارتر به يك اقدام دوگانه خطرناك مبادرت نمود. به صورت عمومي به كشورهاي اروپاي غربي فشار آورد كه به آمريكا بپيوندند و روابط ديپلماتيك خود را با ايران قطع نمايند و همچنين درباره قطع كامل روابط تجاري اشاره نمود كه در غير اين صورت تا اواسط ماه مي يك اقدام نظامي انجام خواهد داد » ۲.
به صورت بسيار محرمانه كارتر در تاريخ ۲۲ فروردين به كماندوهايش علامت داد كه تيم را براي رفتن آماده كنند .
وقوع عمليات تهاجمي نجات باعث شد كه به ظاهر مسافرت افراد آمريكايي به خصوص خبرنگاران را به ايران ممنوع اعلام كند.
در همان لحظه هاي شروع حمله برخي از خلبان ها و سرنشين هلي كوپترها براي اينكه در يك عمليات مشترك تمرين ترابري هوايي با مصر و عربستان سعودي شركت كنند در مصر بودند. هم اكنون زمان براي شروع عمليات مناسب به نظر مي رسيد. يك گروه از صليب سرخ بين المللي در ملاقاتش با گروگان ها مشخص كرده بود كه همه ۵۰ گروگاني كه در سفارت گرفتار شده بودند كماكان در محوطه به سرمي بردند. طراحان آمريكايي نقشه نجات دريافته بودند كه از تعداد نگهبان هااطراف سفارت كاسته شده است .
به زودي تاريكي حمايت بار شب كوتاه تر خواهد شد و درجه حرارت صحرا با آمدن روز افزوده خواهد گشت و حتي براي هلي كوپترها مشكل تر خواهد شد كه بتوانند در گرما و حرارت عمليات را دنبال كنند. زمان براي انجام دادن ماموريت به سرعت به مرحله بحراني خود مي رسيد. سه شنبه در جلسه مشترك وزراي امور خارجه درست در همان لحظه اي كه آنها به بيانيه كارتر درباره همبستگي هم پيمان ها تعظيم مي كردند كارتر كلمه « برويد » را به كار برد.
● انعكاس حادثه طبس در مطبوعات جهان
بعدازظهر سه شنبه ۶ هواپيماي سي ـ۱۳۰ از فرودگاهي در مصر پرواز كردند . دوست بسيار دلسوز آمريكا انور سادات به هيچ وجه سعي نكرد كه دخالت كشورش را در اين عمليات انكار كند. سادات بعدها گفت : من به مردم آمريكا قول داده ام كه تجهيزات و تسهيلات نجات گروگان ها و نيز نجات هر كشور عربي ديگر را در خليج فارس فراهم سازم » ۳.
هواپيماهاي حمل و نقل حدود ۹۰ كماندو را به طور مخفيانه به ايران حمل كردند و در ارتفاع بسيار پايين ۱۵۰ پايي به منظور عبور از نقطه كور رادارهاي ايران گذشتند و در صحراي دور افتاده اي به نام « پشت بادام » فرود آمدند.
نقشه اين فرودگاه دور افتاده در كاغذهاي محمود جعفريان از طرفداران و استراتژيست هاي شاه پيدا شده بود. محمود جعفريان يك سال پيش از عمليات نجات گروگان ها توسط نيروهاي انقلابي اعدام شد. زماني كه او توسط نيروهاي انقلابي دستگير مي شد تلاش مي كرد كه نقشه ها را بسوزاند. جعفريان به كساني كه او را دستگير كرده بودند گفت : اين محل توسط سازمان سيا و با نظارت شاه براي استفاده هاي ضروري و لازم ساخته شده است » ۴.
نيروي هوايي ايران قصد تخريب اين محل را داشته است ; اما به علت مسائل پيچيده درون كشور هيچ اقدامي نسبت به اين فرودگاه مخفي انجام نشد. وقتي كه يك افسر ايراني در تصميمش مبني بر تخريب آن پافشاري كرد يكي از مقامات ارشد به او گفت : آمريكايي ها بايد بدانند كه چنين محلي كشف شده است و بنابراين نبايد به فكر استفاده از آن باشند » ۵.
هواپيماهاي آمريكا يكي پس از ديگري در صحراي پشت بادام فرود آمدند. اين درحالي بود كه هشت هلي كوپتر براي رسيدن به مقصد راه سختي در پيش داشتند. زماني كه آنها از درياي عمان بدون چراغ و در نور ماه گذشتند و در ايران پرواز كردند دو تا از هلي كوپترها به علت طوفان شديد شن با نقص فني روبه رو شدند . يكي از آنها به دليل اشكالات هيدروليكي نتوانست بالا بماند و در صحراي بي كران و بي پناه نزديك كرمان فرود آمد. يك هلي كوپتر ديگر سرنشينان هلي كوپتر از كارافتاده را با خود برد. هلي كوپتر دوم به علت نقص فني به ناو نيميتز بازگشت (كه در نزديكي هاي ساحل جنوبي ايران قرار داشت .) بالاخره شش هلي كوپتر به منطقه فرود نزديك شدند.
لحظه ها سنگين و سنگين تر مي شدند. بعد از نشستن هلي كوپترها يكي ديگر از هلي كوپترها خراب شد باز هم سيستم هيدروليكي به طوري كه اصلا قادر به پرواز نبود.
فرماندهان شروع به بحث كردند; آيا اين ماموريت با ۵ هلي كوپتر انجام داده مي شود يا خير براي اين ماموريت حداقل شش هلي كوپتر پيش بيني شده بود.
زماني كه هوپيماهاي آمريكا تصميم گرفتند كه هلي كوپترها سوخت گيري كنند رهبران و فرماندهان ماموريت نجات در اين انديشه بودند كه آيا عمليات بايد متوقف شود يا خير يكي از فرماندهان حاضر كه يك سرهنگ ورزيده ارتش بود نتيجه گرفت كه اگر مراحل بعدي عمليات موفقيت آميز نباشد برخي از كماندوها و گروگان ها مجبور مي شوند كه در ايران باقي بمانند. او پيشنهادش را به يك پست فرماندهي در خاورميانه فرستاد. يك سرلشكر ارتش كه فرمانده عمليات بود پيغام را به مركز فرماندهي ارتش ملي پنتاگون رسانيد. تصميم نهايي با كارتر بود كه در اتاق مطالعه اش در كاخ سفيد نشسته بود. كارتر سخنان هارولد براون را درباره وضعيت ماموريت شنيد . در ساعت ۴ ۵۰ بعد از ظهر به وقت واشنگتن بعد از آنكه ماموران نجات حدود چهار ساعت بدون آنكه كسي متوجه آنها بشود در صحراي ايران بودند پرزيدنت مايوسانه موافقت كرد كه عمليات را عقيم بگذارند. اما ماجرا در اينجا ختم نشد; نزديكي هاي شب (به وقت محلي ) يك اتوبوس با ۴۰ سرنشين ايراني از جاده خرابي كه درست از كنار محل فرود مي گذشت در حال عبور بود. هم مسافران و هم آمريكايي ها از ديدن يكديگر يكه خوردند.
ما فكر كرديم كه آنها راهزن و دزد مي باشند. برخي از آنها فارسي صحبت مي كردند آنها به ما گفتند از اتوبوس پياده شويم و دستهاي مان را بالا آوريم » ۶.
با پنتاگون تماس گرفته شد تا درباره ۴۰ سرنشين اتوبوس تصميمي گرفته شود . به آنها گفته شد كه تمام سرنشين هاي اتوبوس را درون يك هواپيماي سي ۱۳۰ قرار دهند و به طور موقت آنها را از ايران خارج كنند . يكي از ايراني ها گفت : آنها به ما گفتند كه دوباره سوار اتوبوس شويم يك آمريكايي اتوبوس ما را به نزديك يك هواپيما راند . او به ما گفت پياده شويم و سوار هواپيما گرديم . » ۷ يك مقام رسمي آمريكا در واشنگتن بعدا گفت كه : « آنها مي رفتند كه مسافرت طولاني خوبي را داشته باشند » ۸.
حساس ترين لحظه هاي ماموريت فرا مي رسيد يكي از مسافران اتوبوس مي گويد : ما در حال سوار شدن به هواپيما بوديم كه يكي از هواپيماها آتش گرفت من نمي دانم چه شكلي آن فقط آتش گرفت » ۹.
يكي از هلي كوپترها كه از يك هواپيماي سي ۱۳۰ سوخت گيري كرده بود بلند شد تا هلي كوپتر ديگري براي سوخت گيري آماده » را به سرعت به طرف جلو راند به طوري كه پروانه هلي كوپتر با هواپيما (قسمت D - RH شود; اما در اين لحظه خلبان هلي كوپتر « ۵۳ بدنه ) برخورد كرد . در يك لحظه آتش هر دوي آنها را در بر گرفت . ۳ آمريكايي در هواپيما سي ۱۳۰ « هركولس » كشته شدند و پنج نفر در هلي كوپتر هلاك گرديدند.
قبل از اين آتش بازي كاميوني به طرف جاده مي آمد و راننده آن پس از تيراندازي به تانكرش فرار كرد. ترافيك غيرمنتظره در جاده دور افتاده احتمال فاش شدن ماموريت مرگ كماندوها و نياز فوري به رساندن زخمي ها به بيمارستان تصميم بسيار دشواري را پيش رو قرار مي داد; آمريكايي ها بايد هر چه زودتر صحرا را ترك كنند. وقتي باقي نمانده بود تا بدنه درهم پيچيده هواپيما خنك شود و آنها بتوانند اجساد را بيرون بكشند . نجات دهندگان مي بايست در مرحله اول خود را نجات مي دادند; آنها سوار هواپيماهاي سي ۱۳۰ باقي مانده شدند و پا به فرار گذاشتند; اما در ساعت ۲۱ ۶ (به وقت واشنگتن ) بود كه كارتر از حادثه و جزييات آن با خبر شد . در ساعت ۷ ۳۰ دقيقه بعدازظهر (به وقت واشنگتن ) كلمه « رسيد » دريافت شد; يعني تيم عمليات در خارج از ايران در حال پرواز بودند .
در ساعت ۲ بامداد جمعه (به وقت واشنگتن ) كارتر از كارمندانش تقاضاي تهيه يك كپي از اظهارات « جان اف كندي » درباره اشغال نافرجام خليج خوك ها (دركوبا) را كرد.
يكي از كساني كه در اين عمليات نقش داشت با حضور كارتر در مصاحبه مطبوعاتي پس از عمليات نافرجام نجات جزيياتي را فاش نمود; اما هارولد براون سري تر برخورد كرد و كمتر اطلاعات داد.
هلي كوپترها ماموريت داشتند كه كماندوها را به اردوگاه دومي (بعد از سوخت گيري ) در مخفي گاه كوهستاني در خارج از تهران منتقل سازند; زيرا چنين محلي از ردگيري رادارها و نيروهاي دفاعي ايران در امان بود و جاي مناسبي به نظر مي رسيد. بعضي افراد نجات به وسيله كاميون ها به محوطه سفارت آورده مي شدند .
اينكه اين وسايل نقليه از كجاآمدند يك مساله سري بود۱۰. در يك موقعيت مشخص شده زماني كه هلي كوپترها بر فراز سفارت پديدار مي شدند گروه نجات احتمالا يا با شليك گلوله يا با اسلحه هاي شيميايي و به قصد ناتوان كردن ماموران محافظ وارد عمل مي شدند . هلي كوپترها گروگان ها و تيم اقدام را به وعده گاهي كه با هواپيماي سي ۱۳۰ گذاشته شده بود منتقل مي كردند. زماني كه هواپيماهاي هركولس غول پيكر هر كسي را به جاي امني منتقل مي كرد هلي كوپترها به حال خود رها مي شدند. اين طرح برخي از افراد را كه با اين گونه عمليات آشنايي داشتند راضي نكرد.
آنها در اين انديشه بودند كه كمك زميني (از طريق بعضي نيروها) حتما ضروري مي باشد; اين كمك يا از طريق افراد ايراني كه با ايالات متحده دوست مي باشند يا افراد آمريكايي كه پيش از اين به صورت سري و مخفيانه به ايران آمده بودند فراهم مي شد. يك متخصص نظامي ارتش اسراييل گفت : « شما نمي توانيد كنترل اطراف سفارت را فقط با ۹۰ نفر در اختيار بگيريد و نيز نمي توانيد با ۸ هلي كوپتر اين ماموريت را انجام دهيد » ۱۱.
يك مجله پر نفوذ مصري به نام « اكتبر » نوشت : « چهل ايراني تعليم ديده در آمريكا در اين تهاجم شركت داشتند » ۱۲.
سوال پيچيده دوم اين بود كه چرا نيروهاي نجات به رغم خراب شدن ۳ هلي كوپتر ۵ هلي كوپتر ديگر فرستاده نشدند در حالي كه فقط چهار هلي كوپتر براي نجات گروگان ها كافي بود. جواب اين سوال اين بود كه احتمال مي رفت دو هلي كوپتر ديگر در راه تهران خراب شوند يا از كار بيفتند. سوال ديگر اين است كه چرا تعداد بيشتري هلي كوپتر در اين عمليات شركت داده نشدند پنتاگون در اين مورد جواب مي دهد :
تعداد بيشتر هلي كوپترها ريسك را بيشتر مي نمود و اينكه برخي از آنها وادار به فرود مي شدند » ۱۳.
در اين مورد پنتاگون با « شيمون پرز » وزير دفاع اسراييل در خلال عمليات موفق انتبه (در اوگاندا) در سال ۱۹۷۶ مشورت كرد . شيمون پرز به تايم گفت : « در عملياتي همانند اين عمليات بايد با حداقل تجهيزات مجهز شد. اگر شما تجهيزات زياد داشته باشيد همه كارها را خراب خواهيد كرد » ۱۴.
پس از حمله نافرجام آمريكا دانشجوياني كه حفاظت سفارت و گروگان ها را به عهده داشتند اعلام كردند كه تعداد نامشخصي از گروگان ها را به هشت شهر ايران فرستاده اند و اگر چنين حركتي درست باشد يك حمله نجات دوم را غيرممكن مي ساخت . به دليل انعكاس خبر دروغ بي حرمتي به بدن هاي مرده آمريكايي ها در تهران كارتر در يك مصاحبه تلويزيوني به ايراني ها حمله كرد و آن را يك عمل غول صفتانه و يك نمايش وحشتناك غيرانساني ناميد. او اضافه نمود : « اين (عمل ) درست نوع مردمي را كه ما با آنها طرف هستيم براي ما روشن مي كند » ۱۵. ديگر روزنامه هاي مشهور و معتبر جهان نيز به انعكاس اين واقعه پرداختند . « لوموند » روزنامه پرتيراژ فرانسه اقتدار حكومت آمريكا را زير سوال برد و نوشت : درباره كارايي يك دستگاه نظامي كه امنيت نيمي از جهان بدان محول شده ولي قادر نيست حتي دو هلي كوپتر را در صحرا و تازه آن هم بدون دخالت دشمن در هوا نگاه دارد چگونه فكر كنيم » ۱۶
« ساندي اكسپرس » نيز نوشت : « نمي توان تصور كرد كه پيشرفته ترين تكنولوژي دنيا با دستگاه هاي خود ساخته اش چنين افتضاحي به بار بياورد » ۱۷.
روزنامه « نيويورك تايمز » ضمن بررسي وقايعي كه در روابط ميان ايران و آمريكا در سال ۱۳۵۹ اتفاق افتاده بود سال ۱۳۵۹ را براي آمريكا « سال شوم » ناميد۱۸.



پي نوشت ها :
۱ ـ طبس مصداق بر سوره فيل پيشين ص ۲۹
۲ ـ پيشين صص ۳۰ ـ ۳۱
۳ ـ پيشين ص ۳۲
۴ ـ همان
۵ ـ همان
۶ ـ همان ص ۳۳
۷ همان صص ۳۴ ـ۳۳
۸ ـ همان
۹ ـ همان
۱۰ ـ در تحقيقاتي كه توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به عمل آمد معلوم شد تهيه كننده اين كاميون ها شخصي به نام علي اسلامي از تجار بازار و از دارودسته حزب منحله خلق مسلمان بوده است . اين فرد ۲ ماه قبل از واقعه طبس كاميون ها را كه شامل ۵ كاميون فورد انگليسي و ۲ وانت مزداي ۱۶۰۰ بوده است تهيه كرده بود و سپس به آمريكا پناهنده شده بود
۱۱ ـ همان ص ۳۶
۱۲ ـ همان
۱۳ ـ همان
۱۴ ـ همان
۱۵ ـ همان
منبع : مركز اسناد انقلاب اسلامي
يك مجله پر نفوذ مصري به نام « اكتبر » نوشت : « چهل ايراني تعليم ديده در آمريكا در اين تهاجم شركت داشتند » اما يك متخصص نظامي ارتش اسراييل گفت : « شما نمي توانيد كنترل اطراف سفارت را فقط با ۹۰ نفر در اختيار بگيريد و نيز نمي توانيد با ۸ هلي كوپتر اين ماموريت را انجام دهيد »
پس از شكست نظامي آمريكا و فرار نيروهاي عمليات نجات از معركه طبس اين واقعه غيرمنتظره انعكاس گسترده اي در مطبوعات و نشريات پرتيراژ جهان به دنبال داشت و اكثريت قريب به اتفاق نشريات به ذكر اين واقعه پرداختند. با وجود اين نشريات مذكور به لحاظ مالكيت و ماهيت صهيونيستي و امپرياليستي از افشاي جزييات طرح و همچنين برنامه هاي بعدي آمريكايي ها پس از واقعه طبس طفره رفتند
شيمون پرز به تايم گفت : « در عملياتي همانند اين عمليات بايد با حداقل تجهيزات مجهز شد. اگر شما تجهيزات زياد داشته باشيد همه كارها را خراب خواهيد كرد »
« لوموند » روزنامه پرتيراژ فرانسه اقتدار حكومت آمريكا را زير سوال برد و نوشت : « درباره كارايي يك دستگاه نظامي كه امنيت نيمي از جهان بدان محول شده ولي قادر نيست حتي دو هلي كوپتر را در صحرا و تازه آن هم بدون دخالت دشمن در هوا نگاه دارد چگونه فكر كنيم » « ساندي اكسپرس » نيز نوشت : « نمي توان تصور كرد كه پيشرفته ترين تكنولوژي دنيا با دستگاه هاي خود ساخته اش چنين افتضاحي به بار بياورد » . روزنامه « نيويورك تايمز » نيزضمن بررسي وقايعي كه در روابط ميان ايران و آمريكا در سال ۱۳۵۹ اتفاق افتاده بود سال ۱۳۵۹ را براي آمريكا « سال شوم » ناميد
روزنامه جمهوري اسلامي